Ілья Аляксандравіч Варламаў
Ілья Аляксандравіч Варламаў (нар. 7 студзеня 1984, Масква, РСФСР, СССР) — расійскі грамадскі дзеяч, журналіст, прадпрымальнік і відэаблогер. Стваральнік аўтарскага СМІ на базе блог-платформы Жывы Журнал (пазней — на Teletype)[1]. Заснавальнік рэкламна-дэвелаперскага агенцтва «iCube», сузаснавальнік разам з Максімам Кацам фонду «Гарадскіх праектаў», заснавальнік і кіраўнік фонду захавання культурнай спадчыны «Увага». Вядомы сваімі фотарэпартажамі з акцый палітычнай апазіцыі ў Расіі і ў свеце, а таксама матэрыяламі аб гарадскім асяроддзі ў расійскіх гарадах. З 2017 года — актыўна вядзе канал на YouTube пад назвай «varlamov», у якім Ілья большасць матэрыялаў прысвячае тэме ўрбаністыкі. Па стане на снежань 2020 года канал мае 2 млн падпісчыкаў і больш 452 млн праглядаў. Вядомы сваім асвятленнем пратэстаў у Расіі і ва Украіне, а таксама палітычным супрацьстаяннем з уладамі расійскіх гарадоў па пытаннях урбаністычнай тэматыкі. Больш вядомы ў Беларусі, як аўтар аднайменнага канала YouTube, які шырока асвятляў сітуацыю перад прэзідэнцкімі выбарамі ў Беларусі і наступныя пратэсты ў Беларусі, дзе падтрымаў пратэстуючы народ Беларусі. БіяграфіяІлья нарадзіўся і вырас у Маскве. Выпускнік Маскоўскага архітэктурнага інстытута па спецыяльнасці архітэктар на кафедры жылых і грамадскіх будынкаў[2]. У перыяд навучання ў ВНУ арганізаваў кампанію, якая пасля стала групай кампаній iCube з гадавым абаротам 3 млн $[3]. Па сцвярджэнні самога Ільі, менавіта супрацоўнікі гэтай кампаніі з’яўляліся фактычнымі аўтарамі яго дыпломнай працы:
Паводле даных газеты «Ведамасці», у 2002 годзе разам з Арцёмам Гарбачовым стварыў кампанію «Д. В. А. у кубе», якая працавала ў галіне 3D-візуалізацыі. У жніўні 2009 года сумесна з Дзмітрыем Чыстапрудавым заснаваў[4] фотаагенцтва «28-300», якое спецыялізуецца на камерцыйнай фотаздымцы і продажы фатаграфій. У 2011 годзе заснаваў антыпрэмію «Шкляны ніт», якая ўручаецца чыноўнікам, занятым уладкаваннем Масквы, за найбольш дурныя або шкоднасныя рашэнні. У верасні 2011 года запусціў анлайн-СМІ «Рыдус». У чэрвені 2012 абвясціў аб сваім выхадзе з праекта, пасля гэтага ў «Рыдусе» змянілася ўся рэдакцыя. У красавіку 2012 года, выйграўшы праймерыз «Грамадзянін мэр», арганізаваныя выданнем «Омск палітычны», падаў дакументы ў омскі гарвыбаркам для ўдзелу ў выбарах мэра Омска, якія павінны былі прайсці 17 чэрвеня, аднак не змог сабраць неабходную колькасць подпісаў выбаршчыкаў для вылучэння[5][6]. 4 чэрвеня 2012 года сумесна з Максімам Кацам абвясціў аб запуску фонду «Гарадскія праекты»[7]. Актывіст веласіпеднага руху, з 2013 года з’яўляўся сузаснавальнікам кампаніі «Кола-Колца» — афіцыйнага дыстрыбутара веласіпедаў Peugeot, Gitane, Definitive і Puch у Расіі[8]. Выйшаў з праекта ў 2015 годзе. У 2015 годзе на базе свайго блога ў «Жывым Журнале» заснаваў аўтарскі СМІ Varlamov.ru[1][9]. У 2017 годзе стала вядома[10][11], што Варламаву забаронены ўезд у Украіну тэрмінам на 5 гадоў да 2021 года[12] (у адпаведнасці з адміністрацыйным артыкулам ч. 3 арт. 13 Закона Украіны «Аб прававым статусе замежнікаў і асоб без грамадзянства»), за парушэнне дзяржаўнай мяжы Украіны і наведванне анексаванага Крыма без дазволу ўкраінскіх улад і не праз афіцыйную мяжу з Херсонскай вобласцю, што з пазіцый украінскага заканадаўства расцэньваецца як парушэнне дзяржаўнай мяжы. У Крыме жыве яго бабуля[13]. У 2018 годзе Варламаў далучыўся да фудтэх-праекта экс-кіраўніка сервісу дастаўкі Uber Eats Міхаіла Рэйдэра Bright Kitchen[14]. Праект кіраваў некалькімі канцэпцыямі «рэстаранаў без залаў» — «Ведамасці. Ланч», «Варламаў. Есці», «Кухня 420» і Curry On![15]. Доля Варламава ў Bright Kitchen станам на 2020 год складала 18 %[16]. У 2022 годзе праект быў закрыты[17]. У ліпені 2021 года Варламаў абвясціў пра закрыццё блога ў «Жывым журнале», праект Varlamov.ru будзе працаваць на платформе Teletype[18]. 23 сакавіка 2023 года прызнаны Міністэрствам юстыцыі Расіі замежным агентам, за «распаўсюджванне несапраўднай інфармацыі аб прымаемых органамі публічнай улады рашэннях і праводзімай імі палітыцы, а таксама за атрыманне фінансавання з-за мяжы»[19]. Журналісцкая дзейнасць5 жніўня 2006 года пачаў весці блог у «Жывым Журнале» пад нікам zyalt як фатограф. Пазней блог пашырыўся да аўтарскага СМІ[20] на асобным дамене[9]. На красавік 2018 года ён займае першую пазіцыю ў рэйтынгу «Жывога Журнала»[21]; у сакавіку 2017 года ўваходзіў у дзясятку самых цытуемых крыніц у сацыяльных медыя па версіі «Медыялогіі»[22]. Пры заяўленай наведвальнасці сайта больш за 17 мільёнаў чалавек у год вялікая частка наведвальнікаў прыходзіць з Расіі (74,67 %), Украіны (8,24 %) і ЗША (2,26 %)[23]. Таксама Варламаў вядзе твітэр[24] і відэаблог на YouTube[25]. Ілья Варламаў з’яўляецца сузаснавальнікам кампаніі «Аўтарскія медыя», праз якую прадаецца рэклама ў яго блогу[26]. Цэны на рэкламу апублікаваныя ў адкрытым доступе. У той жа час Варламава абвінавачвалі ў размяшчэнні заказных пастоў у туркменскіх СМІ[27] дэпутат ад «Адзінай Расіі» Уладзімір Бурматаў[28], «Маладая гвардыя Адзінай Расіі»[29], журналіст Алег Кашын[30]. Варламаў заяўляе аб поўнай адсутнасці ў яго блогу платных публікацый без адпаведных метак. У 2016 годзе Варламаў абвясціў узнагароду ў 1 мільён рублёў любому, хто знойдзе на яго сайце джынсу — платную публікацыю без адпаведнай пазнакі[31]. Пратэстныя акцыі ў Расіі Варламаў рабіў анлайн-фотарэпартажы са шматлікіх палітычных акцый. Упершыню зрабіўшы справаздачу аб «Маршы нязгодных» у 2008 годзе, з тых часоў ён асвятляў «Маршы нязгодных», акцыі «Стратэгіі-31», «Дзень гневу» у 2010 і 2011 гадах[32], мітынгі супраць фальсіфікацый выбараў і іншыя масавыя акцыі[33]. Рэпартаж Варламава з падзей у 2010 годзе на Манежнай плошчы[34], дзе адбывалася масавая акцыя нацыяналістаў, якая перарасла ў сутыкненні з АМАПам і беспарадкі, пасля цытавалі многія СМІ[35][36]. Адным з першых пачаў выкарыстоўваць у сваіх рэпартажах фатаграфіі з беспілотнікаў[37]; так, у яго блогу з’явілася вядомая фатаграфія, якая паказвае масавасць пратэсту супраць фальсіфікацыі выбараў на Балотнай плошчы[38]. Прысутнічаў на пратэстах у Парыжы ў 2018 годзе[39] і Нью-Ёрку ў 2020 годзе[40]. Падзеі ў Кіеве ў 2013—2014 годзе Варламаў падрабязна асвятляў пратэсты ў Кіеве, асабіста прысутнічаў на месцы падзей і рабіў фотарэпартажы і прамыя эфіры. Ён першапачаткова прыляцеў у Кіеў 26 лістапада 2013 года, з пачаткам пратэстаў, і пасля рэгулярна наведваў горад пры эскалацыі падзей, выпускаючы новыя запісы ў блогу. 23 студзеня 2014 года ў матэрыяле «Вулічныя баі ў Кіеве» падрабязна апісаў сутыкненні пратэстоўцаў з «Беркутам»[41]. Агулам напісаў 29 матэрыялаў пра падзеі ў Кіеве[42]. Фатаграфіі Варламава для ілюстрацыі падзей у Кіеве выкарыстоўвалі расійскія і ўкраінскія СМІ, у прыватнасці ўкраінскі Forbes[43]. Пасля пачатку анексіі Крыма Расіяй напісаў матэрыял «Хто захоплівае Крым?», у якім размясціў фатаграфіі ўзброеных людзей без апазнавальных знакаў, якія захапілі аэрапорт Сімферопаля[44]. Пасля гэтага паста рух «Маладая гвардыя Адзінай Расіі» абвінаваціў яго ў працы на Еўрамайдан[29]. Асвятленне дзейнасці Уладзіміра Пуціна як старшыні ўрадаУ 2010 годзе ўвайшоў у пул журналістаў, якія асвятляюць дзейнасць прэм’ер-міністра Расіі Уладзіміра Пуціна[45]. Ілья Варламаў суправаджаў Уладзіміра Пуціна ў паездках у Санкт-Пецярбург і Южна-Сахалінск, а таксама асвятліў паездку прэм’ер-міністра на моладзевы форум «Селігер»[46][47]. Падарожжы па свеце Варламаў публікуе шляхавыя нататкі і фотарэпартажы пра свае падарожжы ў розныя краіны свету. Па яго сцвярджэнні, у 2016 годзе ён наведаў 37 краін, а ў 2017-м — 35[23]. Яго рэпартажы аб Туркменістане, адной з самых закрытых краін свету на думку Human Rights Watch[48], выклікалі рэакцыю мясцовых СМІ[49]. Варламава абвінавацілі ў прадажнасці, працы на Крэмль. Пасля рэпартажаў карыстальнікі заяўлялі аб блакіраванні блога Варламава ў Туркменістане[50]. Пасля візіту Варламава ў Алматы, Казахстан, і апісання гарадскіх праблем, кіраўнік упраўлення архітэктуры горада раскрытыкаваў аўтара, назваўшы яго пасты піярам, а не экспертным меркаваннем[51]. Падарожжы па расійскіх гарадах Варламаў падарожнічае па расійскіх гарадах і піша пасты з крытычным поглядам на арганізацыю грамадскага транспарту, гарадскога асяроддзя і сістэмы кіравання горадам. З’яўляючыся архітэктарам, ён таксама цікавіцца тэмай архітэктуры гарадоў. У серыі «Дрэнны-добры» Варламаў апісвае недахопы і перавагі населеных пунктаў[52]. У серыі пастоў «Мяжа» ён параўноўвае прыгранічныя гарады Расіі з гарадамі, якія знаходзяцца на блізкай адлегласці ў іншых краінах[53].
Варламаў штогод публікуе рэйтынг расійскіх гарадоў зыходзячы з памеру бюджэту горада на аднаго жыхара[63][64][65]. Варламаў публікуе ў сваім відэаблогу серыю відэа «ВДЗМ» (па-руску: «БДСМ») або «Вялікая дарога з мэрам» (руск.: «Большая дорога с мэром»); разам з урбаністам Аркадзем Гершманам, у якіх ён ходзіць па горадзе з мэрам і разбірае праблемы[66][67][68]. Напад на Ілью Варламава ў Стаўрапалі26 красавіка 2017 года на Варламава быў здзейснены напад пасля прылёту ў Стаўрапаль. У аэрапорце зламыснікі аблілі яго зялёнкай, абсыпалі мукой і нанеслі некалькі ўдараў. Праз некаторы час напад паўтарыўся ўжо ў горадзе, белая Lada Priora тараніла яго машыну[69][70][71]. Варламаў запатрабаваў узбудзіць крымінальную справу па артыкуле 144 КК РФ (перашкода законнай прафесійнай дзейнасці журналіста) і абвінаваціў у датычнасці да нападаў супрацоўнікаў кампаніі «ПоўдзеньБудІнвест», забудоўшчыка ЖК «Перспектыўны», а таксама дэпутата Стаўрапольскай гардумы Сяргея Мядзведзева, намесніка генеральнага дырэктара па сувязях з грамадскасцю гэтай кампаніі[72]. 28 красавіка прэс-служба стаўрапольскай паліцыі паведаміла, што праводзіцца даследчая праверка, а асобы чатырох удзельнікаў нападу ўжо ўстаноўлены[73]. Затрыманне ў Паўднёвым Судане13 студзеня 2021 года Ілья Варламаў, падарожнічаючы разам са сваёй жонкай Любоўю Варламавай, заснавальнікам Медыязоны і ўдзельнікам гурта Pussy Riot Пятром Вярзілавым, а таксама з дырэктарам Еўрапейскай гімназіі Боганцавым Іванам і Вадзімам Гінзбургам на тэрыторыі Паўднёвага Судана, быў затрыманы вайскоўцамі ў горадзе Капаэта[74][75]. Па словах блогера, прычынай арышту стала падазрэнне ў выкарыстанні беспілотніка, які быў канфіскаваны ў каманды яшчэ ў аэрапорце Уганды, аднак пазней у сваім Telegram-канале ён распавёў, што цяпер расiянцаў абвінавачваюць у адсутнасці дазволу ад міністэрства дзікай прыроды[76]. Грамадская і палітычная дзейнасцьУ студзені 2012 года стаў сузаснавальнікам праекта «Ліга выбаршчыкаў». Акрамя яго сузаснавальнікамі выступілі вядомыя расійскія журналісты, грамадскія дзеячы і дзеячы культуры, такія як Юрый Шаўчук, Леанід Парфёнаў, Сяргей Пархоменка і Барыс Акунін. Мэтай праекта была абарона выбарчых правоў грамадзян і арганізацыя назірання на выбарах Прэзідэнта Расіі ў 2012 годзе[77]. У 2011 годзе заснаваў антыпрэмію «Шкляны ніт». Прэмія ўручаецца чыноўнікам за дурныя або шкоднасныя рашэнні ў пытаннях добраўпарадкавання Масквы. Лаўрэаты ўзнагароджваліся статуэткай «Шкляны ніт» — сімвалам недалёкасці і крыварукасці. Пасля прэмія стала віртуальнай[78]. У 2011 годзе заснаваў праект «Краіна без глупстваў». У рамках праекта праводзіў барацьбу за свабоду фатаграфій у расійскіх гандлёвых цэнтрах і на вакзалах, а таксама змагаўся з незаконным захопам аўтамабільных парковак[79][80]. У снежні 2018 года заявіў аб жаданні выкласці ў адкрыты доступ увесь архіў сваіх фатаграфій і дазволіць іх свабоднае выкарыстанне на ўмовах ліцэнзіі CC BY-SA[81]. Пазней зарэгістраваўся на Вікісховішчы. 1 лютага 2019 года апублікаваў у сябе ў блогу паведамленне аб тым, што дазваляе выкарыстанне ўсіх фатаграфій на ўмовах ліцэнзіі CC-BY-SA 4.0, і пачаў загрузку фатаграфій на Вікісховішча[82]. Выбары мэра Омска 2012 года У 2012 годзе прыняў запрашэнне групы омскіх апазіцыянераў прыняць удзел у праймерыз «Грамадзянскі мэр». Перад галасаваннем прызнаўся, што быў у Омску толькі адзін раз і заклікае выбаршчыкаў добра падумаць, перш чым аддаць голас за сваю кандыдатуру. Сваё жаданне ўдзельнічаць у выбарах патлумачыў жаданнем актывізаваць моладзь на ўдзел у палітыцы і змены ў горадзе, а таксама жаданнем мяняць расійскія гарады[5]. Перад галасаваннем на праймерыз паведаміў, што пойдзе на выбары толькі ў тым выпадку, калі яго ініцыятыўная група сама зможа сабраць неабходны 1 % подпісаў жыхароў горада для вылучэння[83]. Па выніках праймерыз Варламаў перамог, набраўшы 46 % галасоў, на другім месцы апынуўся выкладчык Омскага ўніверсітэта Ігар Фёдараў, які набраў 16 % галасоў[84]. Вылучэнне Ільі Варламава на выбарах мэра Омска падтрымалі Аляксей Навальны і Арцемій Лебедзеў. Аднак Ілья Варламаў не быў зарэгістраваны кандыдатам на пасаду мэра Омска ў сувязі з тым, што ініцыятыўная група не змагла сабраць неабходную колькасць подпісаў для яго вылучэння[85]. «Гарадскія праекты»У 2012 годзе разам з Максімам Кацам заснаваў фонд «Гарадскія праекты». У задачы фонду ўваходзіць адукацыйная і лабісцкая дзейнасць у сферы ўрбаністыкі. Арганізатары ставяць перад сабой задачу змяніць вектар развіцця расійскіх гарадоў з аўтамабіліарыентаванага ў бок сучаснага еўрапейскага шляху, калі рэсурсы ўкладваюцца ў развіццё грамадскага транспарту і пешаходнай інфраструктуры[86]. 19 снежня 2019 года Ілья Варламаў у сваім пераднавагоднім выпуску абвясціў аб тым, што ён і каманда «Гарадскіх праектаў» скончылі кнігу «100 парад мэру», над якой яны працавалі некалькі гадоў, а таксама аб тым, што запушчаны збор сродкаў на падтрыманне гэтага праекта на сайце фонду «Гарадскія праекты»[87][88]. Выбары ў Маскоўскую гарадскую думу 2014 годаУ 2014 годзе стаў кіраўніком перадвыбарнага штаба Максіма Каца на выбарах у Маскоўскую гарадскую думe па аднамандатнай акрузе № 5. Выбарчая кампанія будавалася вакол прынцыпу зручных гарадоў і сучасных падыходаў да развіцця пешаходных прастор і грамадскага транспарту, у рамках кампаніі былі прапанаваны сучасныя спосабы арганізацыі двароў і вуліц выбарчай акругі[89]. Асаблівасцю выбарчай кампаніі з’яўлялася тое, што яна фінансавалася выключна на невялікія ахвяраванні. У агульнай складанасці ў выбарчы фонд Каца паступіла больш за 2500 плацяжоў на агульную суму больш за 10 мільёнаў рублёў[90]. Пераможцам выбараў стаў кандыдат ад «Адзінай Расіі» Алег Сарока, які набраў 32 % галасоў. Максім Кац набраў 23 % галасоў[91]. Выбары мэра Масквы 2018 года19 красавіка 2018 года заявіў аб намеры балатавацца на пасаду мэра Масквы. Варламаў прадставіў праграму з 17 пунктаў пад назвай «радыкальны ўрбанізм». У праграме прапаноўваецца адкрыць маскоўскі Крэмль для вольнага наведвання і вярнуць яму белы колер, ліквідаваць службовы транспарт і ведамасныя паркоўкі, адправіць больш рэсурсаў на развіццё грамадскага транспарту, увесці платны ўезд у цэнтр горада[92]. 18 мая таго ж года адмовіўся ад вылучэння[93]. Праект PastVu.comЗ канца 2000-х гг. Ілья Варламаў сумесна з праграмістам Аляксеем Дука развівае гістарычны інтэрнэт-праект PastVu.com, прысвечаны зборы архіўных фатаграфій розных месцаў свету[94][95]. Карыстальнікі-добраахвотнікі загружаюць старыя фатаграфіі, да якіх дадаюць даціроўкі і апісанні і прывязваюць да карты з дапамогай развітага інтэрфейсу на рускай і англійскай мовах (падобна Вікіпедыі, захоўваецца гісторыя правак). Да лістапада 2020 года на сайт загружана больш за 1 млн малюнкаў[96]. Фонд «Увага!»У ліпені 2018 года заснаваў фонд захавання гістарычнай спадчыны «Увага!». Фонд займаецца аднаўленнем аблічча гістарычных будынкаў у Расіі, асобных частак будынкаў, шыльдаў і іншых элементаў гарадскога асяроддзя. Сярод першых праектаў фонду абнаўленне дзверы ў помніку архітэктуры пачатку ХХ стагоддзя ў Волагдзе, аднаўленне савецкіх неонавых шыльд «Гастраномія» і «Бакалея» на жылым доме ў Сыктыўкары, рамонт цаглянага купецкага дома 1861 г. пабудовы ў Кіраве і драўлянага будынка пошты ў вёсцы Багатае Самарскай вобласці[97]. Да канца студзеня 2020 года фонд аднавіў 16 аб’ектаў, а ў працэсе рэстаўрацыі знаходзілася яшчэ 10 аб’ектаў. Збор грошай ідзе на 4 аб’екты: Дом Бака ў Санкт-Пецярбургу, Белую вежу ў Екацярынбургу, Ратушу ў Сортавале і Храм Іаана Багаслова ў вёсцы Анісімава[98]. Самым затратным праектам фонду, на які доўга ішоў збор грошай, з’яўляецца Белая вежа ў Екацярынбургу, якая мае патрэбу ў 4,3 млн рублёў для рэстаўрацыі[99]. Уварванне Расіі ва УкраінуЗ лютага 2022 года Ілья Варламаў выступае супраць расійскага ўварвання ва Украіну 2022 года. На сваім YouTube-канале ён асуджае расійскі ўрад, вайну ў Данбасе і прызнанне Расіяй незалежнасці ДНР і ЛНР. Узнагароды і намінацыі
Бібліяграфія
Сям’яЖанаты, мае дваіх дзяцей. Жонка — Любоў Варламава, архітэктар, генеральны дырэктар Аддзела горадабудаўніцтва і архітэктурнага праектавання кампаніі «АйКьюб»[111]. Дачка Алена (нар. 13 лістапада 2009) і сын Леў (нар. 8 верасня 2017)[112]. У пары гэтак жа трэці сын Любові ад першага шлюбу. Крыніцы
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
