Аранчыцы

Вёска Аранчыцы Крыжаўзвіжанская царква Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Пружанскі Сельсавет Лінаўскі Каардынаты 52°27′49,60″ пн. ш. 24°32′18,70″ у. д.HGЯO Колькасць двароў 346 Насельніцтва 803 чалавекі (2012) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1632 Паштовы індэкс 225149[1] Аўтамабільны код 1 СААТА 1256835036 Аранчыцы на карце Беларусі ±

Аранчыцы на Вікісховішчы

Ара́нчыцы^[2] (трансліт.: Arančycy, руск.: Оранчицы) — вёска ў Пружанскім раёне Брэсцкай вобласці. Уваходзіць у склад Лінаўскага сельсавета. За 12 кіламетраў на поўнач ад Пружан, 75 кіламетраў ад Брэста. Чыгуначная станцыя на лініі Мінск-Брэст.

Паводле пружанскай гісторыка і краязнаўцы Веры Церахавай, назва вёскі паходзіць ад роду Аранскіх, якія пасяліліся тут у XVI стагоддзі, а іхняё найменне ў сваё чаргу паходзіць ад роду дзейнасці, якім яны займаліся — «араць»^[3].

Падчас караля Жыгімонта Аўгуста Аранскія залажылі тут маёнтак і ў 1560 годзе збудавалі драўляны палац на цагляным падмурку. Па ймю ўласнікаў мясцовасць атрымала назву Аранчыцы. Пазней маёнтак перайшоў да Іжыцкіх, а пасля ў якасці пасагу дастаўся Ігнацыю Ляжэнскаму, афіцэру паўстання Касцюшкі. Яго партрэт у мундзіры паручніка пешай літоўскай гвардыі вісеў у Аранчыцах да 1939 года^[4].

За расійскім часам — у Ліноўскай воласці Пружанскага павета Гродзенскай губерні, з вёскай Лінёўка 487 дзесяцін, царква^[5]. Маёнтак^[6] Утгафаў Лінёва, 869 дзесяцін^[7]. У 1886 годзе ў вёсцы 384 жыхары, 38 двароў, праваслаўная царква, піцейны дом. Паводле перапісу 1897—523 жыхары, 73 двары. На пачатку XX стагоддзя 429 жыхароў.

У 1906 годзе адбылося хваляванне сялян Аранчыцаў і вакольных вёсак, жорстка здушанае ўладамі, 20 чалавек кінутыя ў турму.

За польскім часам — вёска^[8] і фальварак у гміне Лінова Пружанскага павета Палескага ваяводства^[9]. У 1921 годзе ў вёсцы 371 жыхар, 71 двор, у фальварку 35 жыхароў, 4 дамы.

У верасні-кастрычніку 1939 года бальшавікі знішчылі сядзібу Ляжэнскіх. Магіла Юзафы Ляжэнскай (з Дэрамераў) знаходзіцца на каталіцкіх могілках у Пружане^[4]. З 15 студзеня 1940 вёска ў Пружанскім раёне Брэсцкай вобласці.

У 1940 годзе з чыгуначнай станцыі Аранчыцы адбываліся дэпартацыі насельніцтва далучанай Заходняе Беларусі ў Архангельскую і Кустанайскую вобласці РСФСР^[10].

Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы 645 жыхароў; у 1970 годзе — 682 жыхары, 215 двароў; у 2003—900 жыхароў, 375 двароў.

У 1987 годзе да Аранчыц далучана вёска Ліновачка^[11].

• 1886 — 384 жыхары, 38 двароў; 1897 — 523 жыхары, 73 двары.
• пач. XX стагоддзя — 429 жыхароў.
• 1921 — 371 жыхар, 71 двор.
• 1959 — 645 жыхароў; 1970 — 682 жыхары, 215 двароў.
• 1995 — 939 жыхароў, 369 двароў.
• 2003 — 900 жыхароў, 375 двароў; 2005 — 907 жыхароў, 369 двароў^[12]; 2012 — 803 жыхары, 346 двароў.

Чыгуначная станцыя Аранчыцы на лініі Брэст — Баранавічы.

Аўтамабільныя дарогі Н528 Аранчыцы — Бакуны — Вінец і Н551 Аранчыцы — Млынок^[13].

• Птушкафабрыка
• Збожжапрыёмнае прадпрыемства, міжраённая гандлёвая база
• Сярэдняя школа
• Бібліятэка і клуб

• Крыжаўзвіжанская царква
• Магіла ахвяр фашызму (1941—1944), абеліск (1975)

• Сядзіба Ляжэнскіх

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 4, кн. 2. Брэсцкая вобласць / рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2007. — 608 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0388-7.
• Ара́нчыцы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — С. 453. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аранчыцы
• Аранчыцы на сайце Radzima.org
• Аранчыцы на сайце Глобус Беларусі (руск.)