Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі
Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі (англ.: United States Congress) — заканадаўчы орган, адзін з трох вышэйшых федэральных органаў дзяржаўнай улады ЗША. Паўнамоцтвы вызначаны Канстытуцыяй ЗША. Кангрэс з’яўляецца двухпалатным, складаецца з Сената і Палаты прадстаўнікоў. Засядае ў Капітоліі Вашынгтона. Сенатары і кангрэсмены абіраюцца праз прамыя выбары, хоць вакантныя месцы ў Сенаце могуць замяшчацца з месцаў па прамым прызначэнні губернатараў (але толькі на часовай аснове, да чарговых выбараў). Усяго Кангрэс налічвае 535 чальцоў з правам голасу: 100 сенатараў (па 2 ад кожнага штата) з 6-гадовым тэрмінам паўнамоцтваў і 435 кангрэсменаў (абіраных па мажарытарнай сістэме па адной ад кожнай выбарчай акругі прапарцыйна колькасці насельніцтва) плюс яшчэ 6 чальцоў без права голасу, якія прадстаўляюць тэрыторыі ЗША без статута штата, з 2-летнім тэрмінам паўнамоцтваў. Віцэ-прэзідэнт ЗША, які старшынюе ў Сенаце, мае права голасу ў Сенаце, толькі калі галасы па тым ці іншым пытанні ў Сенаце падзяляюцца пароўну[3]. Згодна з артыкулам 1 раздзела 4 Канстытуцыі ЗША Кангрэс збіраецца не радзей як адзін раз у год, і яго сесіі пачынаюцца ў першы панядзелак снежня. Апошняе палажэнне было зменена ў 1933 годзе прыняццем 20-й папраўкі, якая вызначыла пачатак сесіі 3 студзеня апоўдні. Выбары ў Кангрэс (як у Сенат, так і ў Палату прадстаўнікоў) праходзяць у адпаведнасці з двухгадовым цыклам (раз на 2 гады адбываецца поўнае абнаўленне складу Палаты прадстаўнікоў і каля 1⁄3 складу Сената) кожны цотны год у адзіны Дзень выбараў. Кангрэс быў створаны Канстытуцыяй ЗША і ўпершыню сабраўся на пасяджэнне ў 1789 году. Як саюзны парламент ЗША ён замяніў сабой Кангрэс Канфедэрацыі. З XIX стагоддзя члены Кангрэса звычайна належаць да адной з дзвюх найбуйнейшых палітычных партый краіны — Дэмакратычнай або Рэспубліканскай. Прыналежнасць да іншай партыі ці беспартыйнасць з’яўляецца прыкметным выключэннем у радах Кангрэса. Прыналежнасць да партыі не прадугледжана афіцыйным законам і па факце з’яўляецца палітычнай традыцыяй. Агульныя звесткі: сутнасць амерыканскага парламентаАртыкул I, раздзел 1 Канстытуцыі ЗША 1787 года абвяшчае: «Усе заканадаўчыя паўнамоцтвы, сапраўдным устаноўленыя, належаць Кангрэсу Злучаных Штатаў, які складаецца з Сената і Палаты прадстаўнікоў»[4]. Палата прадстаўнікоў і Сенат — раўнапраўныя партнёры ў заканадаўчым працэсе. Удзел і згода абедзвюх палат неабходны для яго паспяховай працы. Канстытуцыя надзяляе кожную палату асаблівымі, унікальнымі паўнамоцтвамі. Так, калі Сенат ратыфікуе міжнародныя дамовы і пагадненні і сцвярджае прызначэнні Прэзідэнтам службовых асоб выканаўчай улады, то Палата прадстаўнікоў ініцыюе разгляд законаў, злучаных з паступленнем дзяржаўных прыбыткаў[4]. Палата прадстаўнікоў ініцыюе разгляд імпічменту службовай асобе, Сенат — выносіць рашэнне па ім[5]. Для таго, каб адхіліць любую службовую асобу (аж да Прэзідэнта ЗША) ад пасады, Сенату неабходна набраць ⅔ галасоў пры галасаванні за імпічмент[5]. Кангрэсам таксама ў Амерыцы традыцыйна абазначаюць канкрэтны тэрмін паўнамоцтваў палат аднаго склікання. Такі тэрмін складае 2 гады: цяперашні, 119-ы Кангрэс пачаў працу 3 студзеня 2025 года і завершыць яе 3 студзеня 2027 года. З часу прыняцця Дваццатай папраўкі да Канстытуцыі 23 студзеня 1933 года паўнамоцтвы Кангрэса пачынаюцца і заканчваюцца апоўдні 3 студзеня ў кожны няцотны год па парадку. Традыцыйна дэпутаты Сената называюцца сенатарамі, дэпутаты Палаты прадстаўнікоў — прадстаўнікамі, кангрэсменамі (для мужчын) або кангрэсвумен (для жанчын). Навуковец, даследчык і былы кангрэсмен ад Дэмакратычнай партыі Лі Гамільтан лічыць, што «гістарычнай місіяй Кангрэса было адстойваць свабоду»[6], ён пачытае яго «рухаючай сілай амерыканскага ўрада» і «відавочна ўстойлівым інстытутам»[7]. З пункту гледжання падобнага роду даследчыкаў, Кангрэс — «сэрца і душа амерыканскай дэмакратыі»[8], хаця заканадаўцы рэдка дасягаюць такога ўзроўню прызнання або прэстыжу, які выпадае на долю прэзідэнтаў або суддзяў Вярхоўнага суда. Хтосьці з даследчыкаў назваў кангрэсменаў «зданямі амерыканскага гістарычнага ўяўлення»[8]. Многія адзначаюць актыўную ролю Кангрэса ў вызначэнні ўрадавай палітыкі і яго незвычайную адчувальнасць да грамадскай думкі[8]. Вось, як апісваюць Кангрэс Сміт, Робертс і В’елен:
Кангрэс зазнае пастаянныя змены[9]. У цяперашні час у Палаце прадстаўнікоў дамінуюць прадстаўнікі Амерыканскага Поўдня і Захаду, што адпавядае дэмаграфічным зменам у краіне ў бок павышэння долі жанчын і меншасцяў (адпаведна, і ў Палаце прадстаўнікоў становіцца больш жанчын і меншасцяў)[9]. У той час, як баланс сярод розных частак урада працягвае мяняцца, унутраную структуру Кангрэса немагчыма да канца зразумець па-за яго ўзаемадзеяннем з так званымі «інстытутамі-пасрэднікамі» — палітычнымі партыямі, грамадскімі аб’яднаннямі, групамі інтарэсаў і СМІ[8]. Кангрэс ЗША выконвае дзве розныя, але перасечныя функцыі: мясцовае прадстаўніцтва на федэральным узроўні праз абіраных па выбарчых акругах Кангрэса прадстаўнікоў і агульнае прадстаўніцтва штатаў як суб’ектаў федэрацыі на федэральным узроўні праз сенатараў. Гістарычныя архівы Палаты прадстаўнікоў і Сената захоўваюцца ў Цэнтры заканадаўчых архіваў (Center for Legislative Archives), які ўваходзіць у структуру Нацыянальнага ўпраўлення архіваў і дакументацыі[10]. Кангрэс напрамую кіруе сталічнай акругай Калумбія — месцазнаходжаннем органаў федэральнай улады ЗША. Пры гэтым самі жыхары сталічнай акругі не абіраюць членаў Кангрэса, а толькі маюць дэлегата без права голасу ў Палаце прадстаўнікоў. ГісторыяПалітолаг Джуліян Э. Зелізер вылучыў чатыры асноўныя перыяды ў гісторыі Кангрэса ЗША, якія ў значнай ступені перакрываюцца адзін з адным: перыяд станаўлення (1780-я-1820-я), перыяд партыйнай барацьбы (1830-я-1900-я), перыяд панавання камітэтаў (1910-я-1960-я) і сучасны перыяд (з 1970-х гадоў да нашых дзён)[11].  18-е стагоддзе Першы Кантынентальны Кангрэс сабраў у 1774 годзе ў Філадэльфіі прадстаўнікоў 12 з Трынаццаці калоній[12]. 4 ліпеня 1776 года Другі Кантынентальны Кангрэс прыняў Дэкларацыю незалежнасці, назваўшы новую дзяржаву «Злучанымі Штатамі Амерыкі» (англ.: United States of America). У 1781 годзе былі прыняты Артыкулы Канфедэрацыі, якія заснавалі Кангрэс Канфедэрацыі — аднапалатны орган з роўным прадстаўніцтвам штатаў, у якім кожны штат меў права вета на большасць рашэнняў. Кангрэс валодаў выканаўчай, але не заканадаўчай уладай, а федэральная судовая сістэма была абмежавана марскім правам[13] і не мела паўнамоцтваў збіраць падаткі, рэгуляваць гандаль або забяспечваць выкананне законаў[14][15]. Неэфектыўнасць першага ўрада ЗША прывяла да склікання канстытуцыйнага канвента ў 1787 годзе, на якім было прапанавана перагледзець Канстытуцыю і стварыць двухпалатны Кангрэс[16]. Малыя штаты патрабавалі роўнага прадстаўніцтва, а буйныя — прапарцыйнага[17]. Двухпалатны парламент добра зарэкамендаваў сябе ва ўрадах штатаў[18]. У выніку быў прыняты ўзаемавыгадны план, так званы «Канектыкутскій кампраміс», паводле якога прадстаўніцтва ў адной палаце вызначалася па колькасці насельніцтва (каб дагадзіць буйным штатам), а ў другой — кожны штат атрымліваў роўнае прадстаўніцтва з двух сенатараў (што адпавядала інтарэсам малых штатаў)[9][19]. Ратыфікаваная Канстытуцыя стварыла федэратыўную сістэму, дзе грамадзянін падпарадкоўваецца адначасова ўлады штата і федэральнага ўрада[20][21][22]. Для прадухілення злоўжывання ўладай кожная галіна ўлады — выканаўчая, заканадаўчая і судовая — валодала асобнай сферай паўнамоцтваў і мела магчымасць ураўнаважваць іншыя галіны ўлады ў адпаведнасці з прынцыпам раздзялення ўлад[5]. Напрыклад, заканадаўчая ўлада размяркоўвалася па дзвюх палатах[23]. Новы ўрад пачаў працу ў 1789 годзе[5][24]. У першыя гады існавання новай дзяржавы Федэралісты і Антыфедэралісты змагаліся за палітычны ўплыў, што прывяло да фармавання першых палітычных партый. З прыняццем Канстытуцыі і Біля пра правы рух Антыфедэралістаў аслабеў. Некаторыя актывісты далучыліся да Антыадміністрацыйнай партыі, якую заснавалі Джэймс Мэдысан і Томас Джэферсан каля 1790—1791 гадоў для супрацьдзеяння палітыцы міністра фінансаў Аляксандра Гамільтана. Неўзабаве гэтая партыя пераўтварылася ў Дэмакратычную-рэспубліканскую партыю (таксама вядомую як Джэферсанаўская рэспубліканская партыя)[25], паклаўшы пачатак эпосе Першай партыйнай сістэмы. 19-е стагоддзе Абранне Томаса Джэферсана прэзідэнтам у 1800 годзе стала важнай гістарычнай падзеяй, якая прадэманстравала магчымасць мірнай перадачы ўлады ў ЗША. Адначасова з гэтым, рашэнне Вярхоўнага Суда па справе «Марберы супраць Мэдысана» ў 1803 годзе, вынесенае пад кіраўніцтвам Джона Маршала, значна ўмацавала пазіцыі судовай улады, падаўшы ёй права адмяняць супярэчныя Канстытуцыі законы, прынятыя Кангрэсам[26][27]. Грамадзянская вайна 1861—1865 гадоў прывяла да адмены рабства і аб’яднала нацыю пад уладай федэральнага ўрада, аднак прыслабіла пазіцыі правоў асобных штатаў. У часы Пазалочанага веку 1877—1901 гадоў Рэспубліканская партыя дамінавала ў Кангрэсе. Тым часам лабісты сталі вельмі ўплывовымі, асабліва падчас прэзідэнцтва Уліса Гранта, калі яны актыўна дамагаліся субсідый для чыгунак і высокіх пошлін на поўсць[28]. Іміграцыя і высокія паказчыкі нараджальнасці садзейнічалі хуткаму росту насельніцтва краіны. Эра прагрэсівізму была адзначана моцным уплывам партый у Кангрэсе і патрабаваннямі рэформ; некаторыя рэфарматары абвінавачвалі лабістаў у карумпаванні палітыкі[29]. Пазіцыя Спікера Палаты прадстаўнікоў значна ўзмацнілася пад кіраўніцтвам такіх лідэраў, як Томас Рыд у 1890 годзе і Джозэф Герні Кэнан. 20-е стагоддзе Да пачатку 20 стагоддзя партыі і іхнія лідэры сталі галоўнымі постацямі, вызначальнымі працу Сената[30]. Сістэма старшынства, пры якой дасведчаныя кангрэсмены атрымлівалі больш улады, стымулявала палітыкаў абедзвюх партый імкнуцца да працяглага знаходжання на сваіх пасадах. Старшыні Камітэта захоўвалі свой уплыў у абедзвюх палатах да рэформаў 1970-х гадоў[31]. Важныя змены закранулі структуру Кангрэса. 8 красавіка 1913 года была прынята 17-я папраўка, згодна з якой сенатараў сталі абіраць напрамую, а не праз заканадаўчыя сходы штатаў[19]. Вярхоўны Суд таксама пашырыў паўнамоцтвы Кангрэса ў галіне рэгулявання эканомікі, абапіраючыся на палажэнні Канстытуцыі пра гандаль паміж штатамі[32]. Прамыя выбары сенатараў зрабілі іх больш падсправаздачнымі выбаршчыкам, скараціўшы розніцу паміж Сенатам і Палатай прадстаўнікоў[33]. Акрамя таго, 20-я папраўка абмежавала ўплыў так званых «кульгавых качак», у гэтым выпадку — кангрэсменаў, якія прайгралі на выбарах або сыходзяць у адстаўку і ўжо не нясуць палітычнай адказнасці перад выбаршчыкамі[34]. Вялікая дэпрэсія 1930-х гадоў прывяла да ўлады прэзідэнта Франкліна Рузвельта, да моцнага кантролю дэмакратаў[35] і гістарычнага развароту да палітыкі «Новага курсу». Абранне Рузвельта ў 1932 годзе азнаменавала сабой зрух улады ў бок выканаўчай галіны. Многія ініцыятывы «Новага курсу» зыходзілі непасрэдна з Белага дома, мінаючы Кангрэс[36]. Рузвельт актыўна прасоўваў свае бачанні, накіроўваючы сваіх людзей у дружалюбныя камітэты Сената (гэтая практыка была спынена з прыняццем Закона пра рэарганізацыю заканадаўчай улады ў 1946 годзе)[37]. Дэмакратычная партыя шмат гадоў кантралявала абедзве палаты Кангрэса[38][39][40]. У гэты перыяд рэспубліканцы і кансерватыўныя паўднёвыя дэмакраты[41] заснавалі Кансерватыўную кааліцыю[40][42]. Падчас Другой сусветнай вайны дэмакраты таксама захоўвалі кантроль над Кангрэсам[43][44]. У пасляваенны час Кангрэс сутыкнуўся з праблемамі эфектыўнасці, часткова праз скарачэнне колькасці пастаянных камітэтаў[45]. Паўднёвыя дэмакраты сталі ўплывовай сілай, хаця палітычная ўлада далей чаргавалася паміж рэспубліканцамі і дэмакратамі. Новыя складаныя задачы, такія як засваенне космасу ці ядзерная энергетыка, патрабавалі новых ведаў і досведу[45]. Сенатар Джозеф Мак-Карці скарыстаўся страхам перад камунізмам падчас «другой чырвонай хвалі» і правёў серыю тэлеперадач[46][47]. У 1960 годзе перамогу на выбарах атрымаў дэмакрат Джон Кенэдзі, і дэмакраты зноў сталі дамінаваць у Кангрэсе, кантралюючы абедзве палаты да 1980 года і захоўваючы большасць у Палаце прадстаўнікоў да 1994 года[48]. Кангрэс прыняў праграму прэзідэнта Ліндана Джонсана «Вялікае грамадства», накіраваную на барацьбу з беднасцю і голадам. Вір падзей, звязаных з Уотэргейцкім скандалам, істотна актывізаваў Кангрэс, які запачаткаваў расследаванне злоўжыванняў з боку прэзідэнта. На думку палітолага Бруса Дж. Шульмана, гэты скандал «істотна змяніў» узаемаадносіны галін улады[49]. Партыйнае дужанне абвастрылася, асабліва пасля 1994 гады. Адзін з аналітыкаў лічыць, што гэта звязана з невялікай перавагай адной з партый у Кангрэсе, праз што нефармальныя кантакты паміж апанентамі сталі радзей[8]. Кангрэс стаў актыўна адстойваць свае паўнамоцтвы[36][50]. Лабіраванне стала важным чыннікам насуперак Закону пра федэральныя выбарчыя кампаніі 1971 году. Камітэты палітычных дзеянняў (PAC, англ.: political action committee) маглі аказваць значную фінансавую падтрымку кандыдатам у Кангрэс, выкарыстоўваючы так званыя «мяккія грошы»[51]. Хоць гэтыя сродкі не ішлі напрамую на выбарчыя кампаніі, яны часта дапамагалі кандыдатам дабіцца поспеху і перавыбрацца[51]. Закон пра рэформу двухпартыйнай выбарчай кампаніі 2002 года абмежаваў выбарчыя ўнёскі, не закрануўшы пры гэтым «мяккія грошы»[52]. Па меркаванні адной крыніцы, законы 1974 года, прынятыя пасля Ўотэргейта, закліканыя абмежаваць «уплыў багатых фундатараў і пакласці канец подкупу», наадварот, «легалізавалі PAC», паколькі дазволілі асобным асобам аб’ядноўвацца ў падтрымцы кандыдатаў[53].  За 1974—1984 гады колькасць камітэтаў палітычных дзеянняў (PAC) рэзка ўзрасла — з 608 да 3803, а аб’ём іхніх ахвяраванняў павялічыўся з 12,5 мільёнаў долараў да 120 мільёнаў долараў[53][54][55], што выклікала занепакоенасць наконт іхняга ўплыву на Кангрэс[56][57]. У 2009 годзе існавала ўжо 4600 такіх камітэтаў[58], якія прадстаўляюць інтарэсы розных груп, ад бізнэсу і прафсаюзаў да юрыстаў, электрыкаў і рыэлтараў[59]. Аналіз паказаў, што ў перыяд з 2007 па 2008 год 175 чальцоў Кангрэса атрымалі палову ці больш сваіх выбарчых унёскаў ад PAC[58][60][61]. З 1970 па 2009 гады Палата прадстаўнікоў пашырала склад сваіх дэлегатаў, надзяляючы іх дадатковымі паўнамоцтвамі і прывілеямі для прадстаўлення інтарэсаў грамадзян ЗША, якія пражываюць на няштатных тэрыторыях. Першым крокам стала прадастаўленне ў 1970 годзе прадстаўніку Пуэрта-Рыка права ўдзельнічаць у працы камітэтаў. Затым, у 1971 і 1972 гадах, з’явіліся дэлегаты ад акругі Калумбія, Амерыканскіх Віргінскіх астравоў і Гуама. У 1978 годзе да іх далучыўся прадстаўнік Амерыканскага Самоа. 21-е стагоддзеНа рубяжы тысячагоддзяў роля СМІ ў рабоце Кангрэса значна ўзрасла[62]. На думку аналітыка Майкла Шудсана, павышаная публічнасць аслабіла ўплыў палітычных партый, а асобныя кангрэсмены атрымалі больш магчымасцей уплываць на рашэнні[62]. Норман Орнсцін адзначаў, што СМІ сталі больш увагі надаваць негатыўным і сенсацыйным падзеям у Кангрэсе, назваўшы гэта «таблаідызацыяй» асвятлення[9]. Многія адзначалі, што палітыкаў вымушаюць умяшчаць свае пазіцыі ў кароткія гукавыя ролікі[63]. У 2013 годзе Кангрэс быў названы ў адным з дакладаў непрадуктыўным, паралізаваным і «рэкардсменам па бясплоднасці»[64]. У кастрычніку таго ж года праз няздольнасць Кангрэса дасягнуць кампрамісу ўрад быў закрыты на некалькі тыдняў, а краіна аказалася на мяжы дэфолту. 60 % насельніцтва заявілі, што «звольнілі б кожнага члена Кангрэса», уключаючы свайго прадстаўніка[65]. Паводле адной са справаздач, Кангрэс стаў «найбольшай пагрозай для эканомікі ЗША» праз іхняе балансаванне на грані, «пастаянныя бюджэтныя крызісы» і «бессэнсоўныя скарачэнні выдаткаў», што прывяло да запаволення эканомікі і захавання беспрацоўя на ўзроўні да двух мільёнаў чалавек[66]. Узровень грамадскай незадаволенасці працай Кангрэса пастаянна ўзрастае[65], а яго рэйтынг адабрэння вельмі нізкі[67][68], дасягнуўшы ў кастрычніку 2013 года адзнакі ў 5 %[69].  У 2009 годзе Кангрэс зацвердзіў прыняцце яшчэ аднаго дэлегата, ад Паўночных Марыянскіх астравоў. Такім чынам, шэсць чальцоў Кангрэса ад няштатных тэрыторый валодаюць правам голасу на пленарных пасяджаннях, могуць уносіць законапраекты і рэзалюцыі. Яны ўдзельнічаюць у галасаванні на пасяджэннях пастаянных і спецыяльных камітэтаў, партыйных сходах і сумесных канферэнцыях з Сенатам. Маюць офісы на Капіталійскім узгорку, штат супрацоўнікаў і магчымасць двойчы за год прызначаць кандыдатаў у ваенныя акадэміі. Хаця паводле закону яны могуць галасаваць на некаторых пасяджэннях Палаты прадстаўнікоў, на практыцы гэта права зараз не прымяняецца[70]. 6 студзеня 2021 года ў будынку Капітолія праходзіла пасяджанне Кангрэса для зацвярджэння перамогі Джо Байдэна на прэзідэнцкіх выбарах. Аднак, прыхільнікі пераможанага прэзідэнта Дональда Трампа ўварваліся ў будынак і ўчынілі беспарадкі. Пасяджанне Кангрэса было датэрмінова перапынена, а кангрэсмены эвакуіраваны. Прыхільнікі Трампа некаторы час утрымлівалі Капітолій, але ў выніку былі выцесненыя паліцыяй. Гэта было першае сілавое ўварванне ў будынак Кангрэса са дня спалення Вашынгтона брытанскімі войскамі падчас вайны 1812—1814 гадоў[71]. Жанчыны ў КангрэсеДа пачатку 20-га стагоддзя розныя сацыяльныя і структурныя бар’еры перашкаджалі жанчынам займаць месцы ў Кангрэсе. Традыцыйныя ўяўленні пра ролю жанчыны ў сям’і і адсутнасць выбарчых правоў пазбаўлялі іх магчымасці балатавацца на дзяржаўныя пасады і займаць іх. Двухпартыйная сістэма і адсутнасць абмежаванняў па тэрмінах знаходжання на пасадзе садзейнічалі ўмацаванню пазіцый белых мужчын-палітыкаў (акрамя палавой у амерыканскім грамадстве правіла таксама расавая сегрэгацыя). У выніку найбольш даступным шляхам для белых жанчын у Кангрэс станавілася «спадчыннасць праз удаўство», калі жанчына часова займала месца свайго памерлага мужа[72]. Напрыканцы 20-га стагоддзя жанчыны-кандыдаты пачалі дабівацца істотных поспехаў у пранікненні ў Кангрэс. Гэтаму садзейнічалі новыя механізмы палітычнай падтрымкі і рост грамадскай увагі да недастатковай прадстаўленасці жанчын у заканадаўчых органах[73]. Да пачатку фемінісцкага руху «другой хвалі» жанчыны рэдка атрымлівалі падтрымку і фінансаванне для сваіх выбарчых кампаній. Аднак з 1970-х гадоў сталі з’яўляцца донары і камітэты палітычных дзеянняў, такія як «EMILY’s List», якія аказвалі фінансавую і арганізацыйную падтрымку жанчынам, якія жадалі балатавацца на палітычныя пасады. Такія знакавыя падзеі, як зацвярджэнне Кларэнса Томаса на пасаду суддзі Вярхоўнага Суда (першы афраамерыканец на падобнай пасадзе) і прэзідэнцкія выбары 2016 года з Хілары Клінтан (першая жанчына-кандыдат у прэзідэнты), сталі магутным стымулам для жанчын-кандыдатаў, што прывяло да з’яўлення феномену «года жанчыны»[74] і абранню кааліцыі «Каманда» (англ.: The Squad) з прагрэсіўных жанчын-палітыкаў у Палаце прадстаўнікоў[75]. Жанчыны каляровага насельніцтва сутыкаліся з дадатковымі бар’ерамі, якія яшчэ больш абцяжарвалі іхняе абранне ў Кангрэс. Законы Джыма Кроў, абмежаванні выбарчых правоў і іншыя формы структурнага расізму практычна выключалі магчымасць абрання жанчын каляровага насельніцтва ў Кангрэс да 1965 года. Аднак прыняцце Закона пра выбарчыя правы і адмена расава дыскрымінацыйных законаў у 1960-х гадах адкрылі шлях у Кангрэс для чарнаскурых жанчын, азіятак, лацінаамерыканак і іншых жанчын нееўрапейскага паходжання[76]. Пэўная расавая палярызацыя на выбарах, расавыя стэрэатыпы і недастатковая інстытуцыйная падтрымка па-ранейшаму перашкаджаюць жанчынам каляровага насельніцтва дабівацца такіх жа поспехаў у пранікненні ў Кангрэс, як белыя кандыдаткі. Выбары ў Сенат, якія патрабуюць перамогі ў выбарчых акругах па ўсім штаце, аказаліся асабліва цяжкімі для каляровых жанчын[77]. У 1993 годзе Кэрал Мозлі-Браўн стала першай каляровай жанчынай, абранай у Сенат ЗША. Наступнай стала Мэйзі Хірона, якая перамагла на выбарах 2013 года. У 2021 годзе Камала Харыс стала першай жанчынай, першым афраамерыканцам і першым амерыканцам індыйскага паходжання, якая заняла пасаду віцэ-прэзідэнта ЗША. У адпаведнасці са сваімі канстытуцыйнымі абавязкамі, яна таксама стала прэзідэнтам Сената. Структура
Гл. таксамаКрыніцы
Бібліяграфія
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
