Магілёўскае рэальнае вучылішча

Магілёўскае рэальнае вучылішча — агульнаадукацыйная сярэдняя навучальная ўстанова ў 1885—1918 гг.

Вучылішча знаходзілася ў двухпавярховым будынку, узведзеным з чырвонай цэглы ў 1885 годзе паводле праекта губернскага інжынера У. С. Міляноўскага на ахвяраванні жыхароў губерні. Паводле іншых звестак аўтарам праекта быў Іван Іванавіч Лявіцкі^[1].

Будынак знаходзіўся на рагу сучасных Піянерскай і Камсамольскай, галоўным фасадам быў арыентаваны ў бок Дняпра.

Будынак захаваўся, цяпер у ім знаходзіцца Сацыяльна-гуманітарны каледж і вучэбны корпус № 4 Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Аркадзя Куляшова.

Заснавана 1 ліпеня 1885 г. у Магілёве. Уваходзіла ў Віленскую навучальную акругу. Утрымлівалася за кошт казны, збораў за навучанне (у 1907 г. па 45 руб. з вучня) і сродкаў мясцовага таварыства ўзаемнага крэдыту.

26 верасня 1904 года сканаў магілёўскі дваранін Д. П. Маўра, які пакінуў у спадчыну 35 тысяч рублёў магілёўскім рэальнаму вучылішча, мужской і жаночай гімназіям, а таксама земляробчаму вучылішчу ў Горках^[2].

Мела 7 класаў і падрыхтоўчае аддзяленне. У 1907 г. навучалася 236 юнакоў, у 1915 г. — 321. Узначальваў вучылішча дырэктар, якому дапамагалі інспектар, 3 законанастаўнікі і 10 выкладчыкаў з універсітэтаў Парыжа, Масквы, Санкт-Пецярбурга, Варшаўскага політэхнічнага інстытута імя Мікалая II, Нежынскага гісторыка-філалагічнага інстытута князя Безбародкі і Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі.

Выпускнікі вучылішча мелі льготы пры паступленні ў вышэйшыя тэхнічныя і сельскагаспадарчыя навучальныя ўстановы, на фізіка-матэматычныя факультэты ўніверсітэтаў. Зараз у будынку вучылішча размяшчаецца педагагічнае вучылішча імя К. Ушынскага.

• Руская мова
• Нямецкая мова
• Французская мова
• Геаграфія
• Прыродазнаўства
• Гісторыя
• Хімія
• Законазнаўства
• Матэматыка
• Фізіка
• Касмаграфія
• Маляванне
• Чарчэнне
• Пачаткі ваеннай навукі
• Музыка
• Гімнастыка

• Іван Аляксандравіч Глебаў
• Міхаіл Сілуянавіч Кахановіч

• Уладзімір Пятровіч Барцэвіч  (руск.) (бел. — палкоўнік Генеральнага штаба, удзельнік Першай сусветнай вайны і Белага руху
• Рувім Ісаевіч Фраерман  (руск.) (бел. — савецкі дзіцячы пісьменнік
• Герасім Васілевіч Якушка — беларускі архітэктар

• Самусік, А. Магілёўскае рэальнае вучылішча / Андрэй Самусік // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. / Беларуская Энцыклапедыя; Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. — 590 с. — С. 15. — ISBN 985-11-0141-9.