Сяргей Іванавіч Селіханаў

Сяргей Іванавіч Селіханаў
Сяргей Іванавіч Селіханаў
Дата нараджэння	8 сакавіка 1917
Месца нараджэння	Петраград, Расійская імперыя;
Дата смерці	28 верасня 1976 (59 гадоў)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР;
Месца пахавання	Усходнія могілкі;
Грамадзянства	Расійская імперыя; СССР;
Дзеці	Уладзімір Сяргеевіч Селіханаў[d]
Род дзейнасці	скульптар
Вучоба	Віцебскае народнае мастацкае вучылішча (1937);
Вядомыя працы	«За гонар сцяга» (1947); «Вызваленне» (1948); помнік К. Заслонаву ў Оршы (1955 год); помнік Марату Казею ў Мінску (1958 год); рэльеф «Савецкая Армія ў гады Вялікай Айчыннай вайны» на Мануменце Перамогі ў Мінску (1954); «Няскораны чалавек», Хатынь (1969);
Уплыў	Лейтман Л. М., Дзежыц В. К., Фогт Ф. А., Аўчыннікаў М. Г., Даркевіч Х. Я.
Уплыў на	Канстанцін Селіханаў
Член у	Саюз мастакоў БССР;
Прэміі
Узнагароды	;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сярге́й Іва́навіч Селіха́наў (8 сакавіка 1917, Петраград — 28 верасня 1976, Мінск) — беларускі савецкі скульптар.

Біяграфія

Прыехаў з Петраграда ў Беларусь пасля смерці бацькі у 1921 годзе. У 1933—1937 гадах вучыўся ў Віцебскім мастацкім тэхнікуме ў М. Г. Аўчыннікава, Фёдара Фогта, Хрыстафора Даркевіча, Валянціна Дзежыца і Льва Лейтмана. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Сябра Саюза савецкіх мастакоў БССР (1948).

Унук Сяргея Селіханава — Канстанцін Селіханаў, таксама сучасны беларускі скульптар.

Творчасць

У мастацкіх выставах удзельнічаў з 1940 года. Працаваў у пасляваенны час. Сяргей Селіханаў — прадстаўнік старэйшага пакалення беларускіх савецкіх скульптараў, адзін з найбольш вядомых скульптараў эпохі росквіту сацыялістычнага рэалізму ў мастацтве, побач з Заірам Азгурам, Андрэем Бембелем і Аляксеем Глебавым. Асноўная тэма яго творчасці была Вялікая Айчынная вайна.

Сяргей Селіханаў аўтар такіх манументальных кампазіцый, як

скульптурная кампазіцыя «За гонар сцяга» (1947);
скульптурная кампазіцыя «Вызваленне» (1948), якая ўяўляе сабой фігуру байца, які прытуліў да сябе дзіцё — з гэтай працай да скульптара прыйшло першае прызнанне;
помнік Канстанціну Заслонаву ў Оршы (1955);
помнік піянеру-герою, партызану Марату Казею ў Мінску (1958);
рэльеф «Савецкая Армія ў гады Вялікай Айчыннай вайны» на Мануменце Перамогі ў Мінску (1954);
помнік ахвярам фашызму «Няскораны чалавек» у Хатыні (1965—1969).

У 1950 годзе Сяргей Селіханаў удзельнічаў у афармленні беларускага павільёна на ВДНГ СССР у Маскве, для якога былі створаны скульптурная кампазіцыя «Беларусь працоўная» і фігура савецкага партызана, героя Вялікай Айчыннай вайны К. С. Заслонава. Таксама, Сяргей Селіханаў стварыў яшчэ адзін помнік для Масквы — 5-метровую скульптуру А. Г. Сталетава, размешчаную на тэрыторыі фізічнага факультэта МДУ.

Сяргей Селіханаў вядомы і як класік партрэтнага жанру ў беларускай скульптуры. Ён аўтар такіх станковых твораў, як партрэты пісьменніка Івана Мележа, Алеся Якімовіча, народнага артыста СССР Генадзя Цытовіча, мастака А. Мазалёва, М. Каменскіх, І. Пракудзіна, А. Данукалава. Сяргей Селіханаў быў майстрам псіхалагічнага партрэта. Яго майстэрства абагульнення спалучаецца з выразнай, экспрэсіўнай лепкай.

Падчас творчай камандзіроўкі ў Кітай у 1957 годзе Сяргей Селіханаў стварыў шэраг скульптур, якія можна ўключыць у асобную групу. Гэта партрэты мастака Цы Байшы, кітайскага кулі, Ла Фуа і кітайская дзяўчынкі^[1], а таксама жанравыя эцюды, створаныя з натуры^[2].

Прызнанне

Член Саюза мастакоў БССР (1948).
Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1955).
Народны мастак БССР (1963).
Лаўрэат Ленінскай прэміі (1970) за стварэнне цэнтральнай скульптурнай групы мемарыяльнага комплексу «Хатынь»^[3].

Памяць

На доме № 3 па вуліцы вул. Суворава ў Віцебску, дзе калісьці быў размешчаны мастацкі тэхнікум, устаноўлена мемарыяльная дошка^[4].
На доме № 17/30 па вул. Янкі Купалы ў Мінску, дзе жыў мастак, таксама ўстаноўлена мемарыяльная дошка^[5].

Зноскі

Літаратура

Петэрсон Э. А. Селіханаў Сяргей Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 307—308. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
Селіха́наў Сяргей Іванавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 654—655. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.