Чување на вонземските примероци

Чувањето и ракувањето со вонземските примероци (астроматеријалите) прибавени преку мисии за враќање на примероци се врши во специјално дизајнирани постројки со цел да се зачува целовитоста на примерокот и за да се заштити Земјата. Астроматеријалите се групираат на неограничени и ограничени, во зависност од природата на телото од Сончевиот Систем од каде што тие потекнуваат. Неограничени примероци се оние кои потекнуваат од Месечината, астероидите, кометите, сончевите честички и вселенската прашина. Ограничените примероци се прибавени од планети или месечини за кои постои сомневање дека порано или сега имаат средини погодни за микроскопски живот, и затоа мора да се третираат како екстремно биоопасни.

Инструментите на вселенските летала се ограничени во поглед на масата и енергијата, а исто така ограничувања наметнува и екстремната вселенска средина врз чувствителните научни инструменти, така што носењето вонземски материјал на Земјата е пожелно за да се извршат опсежни научни анализи. За да се заштити планетата, примероците од астроматеријали донесени на Земјата преку мисиите за враќање на примероци мора да бидат доставени и чувани во посебно дизајнирана и опремена биозаштитна постројка во која исто така мора да има чиста соба да се зачува научната вредност на примероците.

Примероците донесени од неограничени тела, какви што се Месечината, астероидите, кометите, сончевите честички и вселенската прашина, се обработуваат во специјализирани објекти оценети со ниво на биосигурност-3 (НБС-3). Примероците донесени на Земјата од планети или месечини за кои постои сомневање дека порано или сега имаат средини погодни за микроскопски живот, тоа вселенско тело се класифицира како тело од категорија V, а астроматеријалите мора да се чуваат во објекти оценети со ниво на биосигурност-4 (НБС-4), според Член IX од Договорот за вселената.^[1][2] Сепак, за постојните објекти НБС-4 во светот нема комплицирани барања со кои би се обезбедило истовремено зачувување и заштита на Земјата и на примерокот.^[3] Додека во постоечките НБС-4 капацитети првенствено се испитуваат прилично добро познати организми, НБС-4 објектите насочени на испитување на вонземски примероци мора однапред внимателно да ги планира системите, и притоа треба да имаат предвид дека ќе настанат непредвидени проблеми за време на проценката и чувањето на примерокот што ќе бара самостојно размислување и брзи решенија.^[4] Предизвикот е во тоа што, иако е релативно лесно само да се заштитат примероците штом ќе бидат донесени на Земјата, истражувачите ќе сакаат да земат дел за да направат анализи. За време на овие постапки на ракување, примероците треба да бидат заштитени од Земјиното контаминирање и од нивен контакт со атмосферата.^[5][6]

Во 2019 година, Јапонската вселенска агенција JAXA и американската вселенска агенција НАСА биле единствените агенции во светот кои работеле со НБС-3 лаборатории исклучиво посветени на чување примероци од неограничени тела.^[7][8][9] Главна одлика на објектот за чување на JAXA - Центарот за прибирање на вонземски примероци, е способноста да се набљудува, да се оддвои дел и да се зачува скапоцениот вратен примерок без тој да биде изложен на атмосферата и други загадувачи.^[10]

Примероците од советските мисии Луна се проучуваат и се складираат во Вернадски Институтот за Геохемија и Аналитичка Хемија при Руската академија на науките.^[11]

Вратените примероци прибавени од тело од V категорија, мора да се чуваат во објекти со ниво на биосигурност-4 (НБС-4). Бидејќи постојните објекти со НБС-4 во светот немаат комплексни барања со кои ќе се овозможи зачувување и заштита на Земјата и истовремено на примерокот,^[3] во моментов има барем два предлози за изградба на објект со НБС-4 во кои ќе се набавуваат ограничените (потенцијално биоопасни вонземски материјали.

Една од нив е Европската Постројка за Чување на Примероци,^[12][13] која треба да се изгради во Виена и каде ќе се чуваат неограничени примероци, како и биозаштита од НБС-4 ограничени материјали добиени од тела од V категорија, како што се Марс, Европа, Енкелад, итн.^[12]

Другиот предлог доаѓа од НАСА и привремено е познат како Постројка за Примање Примероци Донесени од Марс (англиски акроним: MSRRF).^[14][15] Во 2009 биле поднесени најмалку три различни дизајни.^[3] Доколку биде финансиран, на оваа американска постројка би и биле потребни од 7 до 10 години од одобрување на дизајнот до комплетирањето,^[16] а се препорачуваат уште две години за обука на персоналот. НАСА исто така врши проценка на предлогот од 2017 година за изградба на мобилна и модуларна НБС-4 постројка која ќе биде еден вид на капсула во која ќе се ставаат вратените примероци на лице место по слетувањето и во која ќе се спроведуваат прелиминарни анализи на биоопасност.^[17] По завршувањето на тестирањето од потенцијална биоопасност, може да се донесе одлука за стерилизирање на примерокот или да се пренесе во целост или негови делови за да се складира во постојана постројка.^[17]

Системите на тие постројки мора да можат да ги задржат непознатите биолошки опасности, затоа што е непозната големината на некој наводен вонземски микроорганизам или инфективен агенс. Најдобро би било да се филтрираат честички поголеми од 0,01 μm, а пропуштање на честичка поголема од 0,05 μm би било неприфатливо под ниедни околности.^[18] Ваквото исклучително ниско ограничување на големина од 0,01 μm е поради можното присуство на агенти за пренос на гени (англиски акроним: GTA) кои се честички слични на вируси произведени од некои микроорганизми кои содржат делови од ДНК способни за хоризонтален пренос на гени.^[18] Тие по случаен избор примаат делови од геномот-домаќин и можат да ги пренесат на други еволутивно далечни домаќини, а без притоа да го убијат новиот домаќин. Вака многу археи и бактерии можат да си ја разменуваат ДНК-та. Ова ја зголемува можноста за животот на Марс, ако тој во далечното минато има заедничко потекло со животот на Земјата, би можело да ја замени ДНК со микроорганизмите на Земјата на ист начин.^[18] Друга причина за поставување на граница од 0,01 μm е поради откривањето на ултрамикробактерии со големина од преку 0,2 μm.^[18]

Оние што претпочитаат роботи сметаат дека луѓето претставуваат значаен извор на контаминација за примероците и дека во НБС-4 објектите во иднина треба да работат само роботи.^[3]

• Астробиологија - Наука која го проучува настанокот и еволуцијата на биолошките состави во вселената
• Биолошка опасност - биолошки материјал кој претставува сериозен ризик за здравјето на живите организми
• Мисија за враќање на примероци од Марс – мисии на Марс за собирање примероци од камења и прашина
• Планетарна геологија (астрогеологија) - гранка на планетологијата што се занимава со геологијата на небесните тела во Сончевиот Систем
• Безбедносно инженерство - инженерска дисциплина која гарантира дека инженерските системи имаат прифатливи нивоа на безбедност
• Агент за генетски трансфер – микроскопска честичка која посредува во процесот на хоризонтален пренос на гени

п р у Сончев Систем Сонце Меркур Венера Земја Марс Церера Јупитер Сатурн Уран Нептун Плутон Хаумеја Макемаке Ерида Планети Земјовидни Меркур Венера Земја Марс Џиновски Јупитер Сатурн Уран Нептун Џуџести Церера Плутон Хаумеја Макемаке Ерида Прстени Јупитерови Сатурнови (Реини) Хариклови Хиронови Уранови Нептунови Хаумеини Месечини Земја Месечина Други близуземски тела Марс Фобос Дејмос Јупитер Ганимед Калиста Ија Европа останатите 80 Сатурн Титан Реја Јапет Диона Тетида Енкелад Мимант Хиперион Феба останатите 83 Уран Титанија Оберон Умбриел Ариел Миранда останатите 27 Нептун Тритон Протеј Нереида останатите 14 Плутон Харон Никта Хидра Кербер Стикс Ерида Дисномија Хаумеини Хијака Намака Макемаке S/2015 (136472) 1 Истражување (преглед) Колонизација Откривање астрономија историски модели времеслед Вселенски летови со екипаж вселенски станици список Вселенски сонди времеслед список Меркур Венера Месечина рударство Марс Церера Астероиди рударство Комети Јупитер Сатурн Уран Нептун Плутон Длабока вселена Претпоставени тела Петта планета Немеза Фаетон Деветта планета Планета V Планета X Подмесечини Теја Тихе Вулкан Вулканоиди Списоци Комети Џуџести планети (можни) Гравитациски заоблени тела Астероиди Месечини Модели на Сончевиот Систем Тела во Сончевиот Систем по големина по датум на откривање Мали тела во Сончевиот Систем Комети Дамоклоиди Метеороиди Астероиди Имиња и значење Месечини Планетезимали Меркуропресекувачи Венеропресекувачи Венерини тројанци Близуземски тела Земјопресекувачи Земјини тројанци Марсопресекувачи Марсови тројанци Астероиден Појас Астероиди Церера Палада Јунона Веста Активен првите 1000 семејства необични Керквудов јаз Јупитеропресекувачи Јупитерови тројанци Кентаур Сатурнопресекувачи Сатурнови тројанци Уранопресекувачи Уранови тројанци Нептунопресекувачи Нептунови тројанци Нептунци Заднептунци Кајперов Појас Кубевани Плутина Одвоени тела Хилсов Облак Ортов Облак Расеан Диск Седноиди Настанок и развој Насобирање Насобирачки диск Растурен диск Астероиден Облак Околупланетарен диск Околуѕвезден диск Околуѕвездена обвивка Коатликуе Вселенска прашина Остаточен диск Одвоени тела Разорена планета ИВПОСД Вонзодијачка прашина Вонземски материјал Чување на вонземските примероци Претпоставка за џиновски удар Гравитациски колапс Хилсов Облак Меѓупланетарен облак од прашина Меѓупланетарна средина Меѓупланетарен простор Меѓуѕвезден облак Меѓуѕвездена прашина Меѓуѕвездена средина Меѓуѕвезден простор Кајперов Појас Список на меѓуѕвездени и околуѕвездени молекули Спојување на ѕвезди Молекуларен облак Маглинска хипотеза Ортов Облак Вселенски простор Планетарна миграција Планетарен систем Планетезимал Планетообразба Протопланетарен диск Прстенест систем Збировит отпад Мисија за повраток на примероци Расеан Диск Ѕвездообразба Земја → Сончев Систем → Месен Меѓуѕвезден Облак → Месен Меур → Гулдов Појас → Орионов Крак → Млечен Пат → Подгрупа на Млечниот Пат → Месна Група → Месен Лист → суперјато Девица → суперјато Ланијакеја → Видлива вселена → Вселена Секоја стрелка (→) може да се чита како „во“ или „дел од“.