တောင်ကိုရီးယား-မြန်မာ ဆက်ဆံရေး
မြန်မာ-တောင်ကိုရီးယား ဆက်ဆံရေးသည် မြန်မာနိုင်ငံ နှင့် တောင်ကိုရီးယား နှစ်နိုင်ငံအကြား ထားရှိသည့် သံတမန်ဆက်ဆံရေးဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံ တရားဝင် သံတမန်ရေးရာ ထူထောင်မှုအား ၁၉၇၅ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့ တွင် စတင်ပြုလုပ်ကြသည်။ ထိုကာလမှစ၍ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအပါအဝင် ကဏ္ဍအသီးသီးတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ဆောင်ရွက်ကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့ တွင် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တောင်ကိုရီးယားသံရုံး နှင့် ဆိုးလ်မြို့ တွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံရုံး တို့ရှိကြပြီး သံအမတ်ကြီးများထားကာ သံအဆက်အသွယ်ပြုကြသည်။ သမိုင်းကြောင်း၁၉၄၈ ခုနှစ် တွင် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံ သည် ထိုကာလကစပြီး တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိခဲ့သည်။ ဦးနုအစိုးရ သည် ပထမဦးဆုံးသော သမ္မတလီရှန်မင်း ဦးဆောင်သည့် တောင်ကိုရီးယားအစိုးရအား ကုလသမဂ္ဂတွင် ထောက်ခံသော နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် မဲပေးသည်။သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် တောင်နှင့်မြောက် ကိုရီးယားအကျပ်အတည်းကို ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည့်အားလျော်စွာ ကိုရီးယားစစ်ပွဲဖြစ်ပွားသောအခါ ဘက်မလိုက်သောနိုင်ငံအဖြစ် ရှုမြင်သူဖြစ်ခဲ့သည်။ကိုရီးယားစစ်ပွဲယာယီရပ်ပြီးနောက် ၁၉၆၁ခုနှစ်နောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံလုံးက သံတမန်မဟုတ်သော ကောင်စစ်ဝန်ချုပ် များထားရှိလာကြသည်။[၁] ဦးနေဝင်းအစိုးရလက်ထက် ၁၉၇၅ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ သည် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ နှင့် တရားဝင်သံတမန်ထူထောင်ကာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးအား မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ [၂] နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၏ဆက်ဆံရေးမြန်မာနိုင်ငံသို့ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတများ ချစ်ကြည်ရေး အလည်အပတ် လာရောက်ကြသည်အထိ နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၏ဆက်ဆံရေးက ခိုင်မာခဲ့သည်။သို့သော်လည်း ၁၉၈၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၉ ရက် သမ္မတချန်ဒူးဝှမ် ၏ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း ရန်ကုန်မြို့ အာဇာနည်ကုန်းတွင် မြောက်ကိုရီးယားဘက်က လုပ်ကြံမှုဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်သည် အထူးထင်ရှားခဲ့သည်။[၃] သမ္မတချန်ဒူးဝှမ် လုပ်ကြံခံရမှုမှ လွတ်ကင်းခဲ့သော်လည်း တောင်ကိုရီးယားဝန်ကြီးများအပါအဝင် ကိုရီးယားမြန်မာစုစုပေါင်း ၂၁ ဦးသေဆုံးပြီး ၄၆ ဦးဒဏ်ရာရခဲ့သည့်ဖြစ်စဉ်နှင့်စပ်လျဉ်းပြီး ထိုနောက်ပိုင်းတွင် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးက အေးစက်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာက မြောက်ကိုရီးယား နှင့် သံတမန်အဆက်အသွယ်ဖြတ်ခြင်းဖြင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်တည်ဆောက်သည်။ထိုဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး နှစ်၃၀ နီးပါးအကြာ ပထမဦးဆုံးအနေဖြင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ် မေလတွင် သမ္မတလီမြောင်ပတ် သည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ တရားဝင်ချစ်ကြည်ရေး ခရီးစဉ်တစ်ခု လာရောက်ခဲ့သည်။[၄] ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအပါအဝင် နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအား မြှင့်တင်ကြသည်။[၅]ဦးသိန်းစိန်အစိုးရဘက်ကလည်း ၂၀၁၂ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၂ရက်တွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ သို့ ၃ရက်ကြာ ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ်သွားခဲ့သည်။[၆] အလားတူ ထိုစဉ်က အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အား ချစ်ကြည်ရေးခရီးလာရောက်ရန် တောင်ကိုရီးယားဘက်က ဖိတ်ကြားခဲ့၍ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သည် ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီတွင် သွားရောက်သည်။[၇] မြန်မာ့တပ်မတော် အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် သည်လည်း ၂၀၁၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ တွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ သို့ ချစ်ကြည်ရေးခရီးသွားရောက်သည်။ ခရီးစဉ်အတွင်း စစ်ဘက်ဆက်ဆံရေးတိုးမြှင့်ကာ နှစ်နိုင်ငံကာကွယ်ရေးနှင့် လေ့ကျင့် ရေး ကဏ္ဍများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံ ပူးတွဲစစ်ရေးချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ Choi Yoon Hee၊ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး Mr Han Min Kooတို့ နှင့် သဘောတူခဲ့ကြသည်။ [၈] [၉]၂၀၁၆ ခုနှစ် မတ်လကုန်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ အာဏာရလာပြီးနောက်၂၀၁၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် သမ္မတ မွန်ဂျေအင် သည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ချစ်ကြည်ရေးလာရောက်သည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ဖိတ်ကြားချက်အရ တောင်ကိုရီးယားသို့ တရားဝင်ခရီးစဉ်သွားရောက်သည်။ နှစ်နိုင်ငံစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအာရှဒေသ၏ စတုတ္ထမြောက် စီးပွားရေးအင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေသည့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ တွင် မော်တော်ကား နှင့် အခြားစက်ပစ္စည်း စက်ရုံများ၊စွမ်းအင်[၁၀]၊ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းစက်ရုံများ၊ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်း များတွင် လာရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလျက်ရှိသည်။[၁၁]၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ကိန်းဂဏန်းများအရ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရင်းနှီးမြှပ်နှံထားသည့် လုပ်ငန်းစီမံကိန်း ၁၇၇ ခုရှိပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ ဒသမ ၉ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသည်။ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကဏ္ဍတွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆဋ္ဌမမြောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။[၁၂] ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် တစ်ခုထဲမှာပင် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၁၆ သန်းခန့် ရှိသည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ဟွန်ဒိုင်း (Hyundai) မော်တော်ကားကုမ္ပဏီ၊လှည်းကူးမြို့နယ်ရှိ မြေဧက ၅၀ဝ ကျော်တွင် အကောင်အထည်ဖော်မည့် ကိုရီးယား-မြန်မာ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုစက်မှုဇုန်စီမံကိန်း (KMIC)[၁၃] [၁၄]၊မြန်မာ နှင့် တောင်ကိုရီးယား နှစ်နိုင်ငံ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန များအကြား Emplo- yment Permit System (EPS) သဘောတူညီချက်ဖြင့် မြန်မာလုပ်သားများ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ တရားဝင် သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်သည့် စီမံကိန်း၊ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှ အထည်ချုပ်စက်ရုံများ နှင့် ဖိနပ်စက်ရုံများက အထူးထင်ရှားသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ထင်ရှားသည့်အကူအညီများ
၂၀၂၁ နောက်ပိုင်းအခြေအနေမြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ ရက်တွင် တောင်ကိုရီးယားအမျိုးသားလွှတ်တော်က အာဏာသိမ်းမှုကို ရှုတ်ချသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။[၁၅] တောင်ကိုရီးယားရှိ မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ဆန္ဒပြမှုများတွင် ကိုရီးယားနိုင်ငံသားများလည်း ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။[၁၆][၁၇]၂၀၂၁ မတ်လတွင် တောင်ကိုးရီးယားသည် မြန်မာနိုင်ငံအား စစ်ရေးအကူအညီ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး အခြားအကူအညီပုံစံများကို ကန့်သတ်ရန် စဉ်းစားခဲ့သည်။ တောင်ကိုရီးယားရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများအား ၎င်းတို့၏ လည်ပတ်မှုကို သက်တမ်းတိုးခွင့်ပြုသည့် ကင်းလွတ်ခွင့်များ ပေးခဲ့သည်။[၁၈]၂၀၂၁ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် တောင်ကိုရီးယား အစိုးရက မြန်မာနိုင်ငံ အား ဆက်လက်၍ ပံ့ပိုးကူညီမှုများ လုပ်ဆောင်သွားမည့်အကြောင်း နှင့် သို့မှသာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေကို ဖြေရှင်းနိုင်မည် ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။[၁၉] ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ၏ ကိုယ်စားလှယ် ဦးရန်နိုင်ထွန်း အား ဆိုးလ်တွင် ကိုယ်စားလှယ်ရုံးခွဲ ဖွင့်ခွင့်ပေးခဲ့ရာ[၂၀] တောင်ကိုးရီးယားနိုင်ငံသည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကိုယ်စားလှယ်အား လက်ခံသည့် အာရှ၏ ပထမဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။[၂၁] တစ်ဖက်တွင်လည်း မြန်မာ နှင့် တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံ တို့သည် သံအမတ်ကြီးအဆင့် ဖြင့် သံတမန်ဆက်ဆံရေးလုပ်ဆောင်ကြသည်။[၂၂] ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမြန်မာနိုင်ငံရှိ လူငယ် Project K အဖွဲ့ ကို နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ၏ အကူအညီတောင်းခံလာမှုအရ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ က ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလတွင် တစ်လကြာ ခေါ်ယူ၍ လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။ [၂၃]၂၀၂၀ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလ (၂၃)ရက် တွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဘက်က ပထမဆုံးအကြိမ် ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှု မြှင့်တင်ရေး ဂုဏ်ထူးဆောင် မြန်မာသံတမန် အဖြစ် သရုပ်ဆောင် ခါရာ အားခန့်အပ်သည်။ မြန်မာတွင် ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုကို ပိုမို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သိလာစေရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တောင်ကိုရီးယားသံရုံးအနေဖြင့် ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ခန့်အပ်ဖြစ်သော သံတမန်ဖြစ်သည်။[၂၄] ကိုးကား
|
||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
