Резерфордий

Резерфордий (лат. Rutherfordium, Rf) — Менделеевның периодик таблицасының 7 период, 4 төркем элементы. Тәртип номеры - 104.

1997 елга кадәр СССР-да һәм Рәсәйдә курчатовий (Ku) буларак билгеле булган — периодик системада 104-енче элемент.

Резерфордий — ясалма синтезланган югары радиоактив элемент, ярым таркалу периоды 1,3 сәгать чамасы тәшкил иткән иң билгеле тотрыклы изотоп (²⁶⁷ Rf).

Резерфордий элементының символы — Rf (Резерфордий дип укыла).

Резерфордий 1964-69 елларда Г.Флёров тарафыннан ачыла.

Беренче тапкыр периодик системаның 104-енче элементы 1964 елда Дубнадагы Берләштерелгән төш тикшеренүләре институты галимнәре тарафыннан Г.Флёров җитәкчелегендә алынган^[1]. Алар 115 МэВ энергия куәте белән плутоний-242 максатын неон-22 төшләре белән аттырган:

${\displaystyle \mathrm {^{242}_{94}{Pu}+_{10}^{22}Ne\rightarrow _{104}^{264}Rf^{*}} {\begin{matrix}\nearrow \mathrm {^{260}_{104}Rf+4_{0}^{1}n} \\\searrow \mathrm {^{259}_{104}Rf+5_{0}^{1}n} \end{matrix}}}$

Барлыкка килгән 104-енче элемент атомнары газ хәлендәге цирконий хлориды мохитенә эләгә, анда хлор белән бәйләнә һәм үзлегеннән бүленү детекторына күчә.

2016 елның башына резерфордийның 16 изотобы билгеле (шулай ук 4 атом изомеры), масса саннары 253—270 һәм ярым таркалу периоды микросекунд өлешләреннән алып 1,3 сәгатькә кадәр кадәр (²⁶⁷ Rf).

• Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
• IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)

• Резерфордий//Большая российская энциклопедия(үле сылтама)
• Резерфордий на Webelements
• Резерфордий в Популярной библиотеке химических элементов 2011 елның 11 август көнендә архивланган.
• О синтезе элемента на сайте ОИЯИ 2017 елның 4 ноябрь көнендә архивланган.