Бистренци

Бистренци
Сретселото
Бистренци Местоположба на Бистренци во Македонија Бистренци на карта
Координати 41°26′48″N 22°12′02″E / 41.44667°N 22.20056°E / 41.44667; 22.20056
Регион	Вардарски
Општина	Демир Капија
Население	339 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1442
Повик. бр.	043
Шифра на КО	18003
Надм. вис.	125 м
Бистренци на општинската карта Атарот на Бистренци во рамките на општината
Бистренци на Ризницата

Бистренци — село во Општина Демир Капија, во близина на градот Демир Капија.

Името на селото како Бестранци првпат е документирано во турските документи од XV век. Името се поврзува со постариот хидроним Бистра со значење „чист, прозрачен“ или со личното име Бистрен.^[2]

За името на селото постои и легенда во која се вели дека доаѓа во чест на двете сестри Дубљана и Бисера. Сестрите за да не бидат потурчени се фрлиле од селската џамија и се убиле. Во нивна чест, селото се поделило на два дела, а едниот дел се викал Дубљани (за денешното историско село Дублино), а другиот Бистренци.

Селото се наоѓа во северозападниот дел на територијата на Општина Демир Капија, сместено непосредно на левиот брег на реката Вардар.^[3] Селото е рамничарско, на надморска височина од 125 метри, а од градот Неготино е оддалечено 19 километри.^[3] Од градот Демир Капија, селото е оддалечено 7 километри, а низ него поминува регионалниот пат Р2137 помеѓу Демир Капија и Неготино. Селото е сместено во Демиркаписката Клисура.

Бистренци се наоѓа на ниска тераса на левиот брег на реката Вардар. Во селото има многу бунари и чешми, додека на брегот на реката извираат повеќе извори, но реката зимно време ги поплавува.^[4]

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Горни Лаки, Пењајка, Бари, Белуи, Хумиште, Рудине, Гурово Сено, Рамниште, Стари Лојза, Рахорје, Присој, Корманиш и Гумна.^[4]

Селото има збиен тип, поделено на четири маала: Мејсијовско, Вардарско, Ширковско и Ќуловско.^[4]

Во Бистренци до крајот на XIX век постоело христијанско маало, кое се наоѓало на повисока тераса од остатокот на селото. Таму се наоѓала црква и христијанските гробишта.^[4]

За време на отоманскиот период започнале да се населуваат Турци, со што на крајот на XIX век станало чисто турско село.

По Првата светска војна, во селото се доселиле Словенци од приморскиот дел на Словенија. Тука живееле 35 семејства и изградиле своја католичка црква во 1935 година („Св. Јосиф“), оставајќи голем културен и историски белег на Бистренци.^[5]

Атарот е мошне голем и зафаќа простор од 23,9 км². На него преовладуваат пасиштата на површина од 928,9 хектари, на обработливото земјиште отпаѓаат 855,1 хектар, а на шумите 339,7 хектари.^[3]

Селото, во основа, има полјоделско-сточарска функција. Во минатото во селото работела земјоделска задруга. Селото поседува продавници и угостителски објекти.^[3] Во Бистренци постоела ќерамидарница во која се произведувале т.н. „турски ќерамиди“, кои уште се користат на некои постари куќи или помошни простории.

Селаните главно се занимавале со земјоделство. Исто така, селаните ловеле и доста риба на Вардар.^[4]

Денес, населението претежно се занимава со земјоделство, а мал дел со сточарство. Еден мал дел од селаните се и вработени. Најмногу се произведува мелен црвен пипер, а во последно време развиено е и лозарството и раноградинарското производство на домати, пиперки и краставици.

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Бистренци имало 672 жители, од кои 570 Македонци муслимани, 80 Македонци христијани и 22 Роми.^[6] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Бистренци имало 80 жители.^[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 300 Македонци.^[8]

Бистренци е средно село по големина, но со намалување на бројот на жители. Во 1961 година селото броело 467 жители, од кои 376 биле Македонци, 63 Турци, а 13 жители Срби. Во 1994 година бројот се намалил на 347 жители, од кои 299 биле Македонци, 38 Турци, петмина Албанци и четворица жители Срби.^[3]

Според пописот од 2002 година, во селото Бистренци имало 364 жители, од кои 315 Македонци, 39 Турци, 3 Албанци, 3 Срби и 4 останати.^[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 339 жители, од кои 271 Македонец, 3 Албанци, 46 Турци, 5 Срби, 3 останати и 11 лица без податоци.^[10]

Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во Бистренци:

* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1948-2021), според податоци од официјалните пописи во соодветните години

Бистренци било муслиманско македонско село.^[4]

Според истражувањата на Воислав Радовановиќ во 1924 година родови во селото се:

• Староседелци: Мејсијовци (5 к.), Памперијовци (3 к.), Хусковци (1 к.), Топчијовци (1 к.), Тулумовци (1 к.), Ќеримовци (1 к.), Хаџијовци (4 к.), Нолбантиновци (1 к.), Кардашовци (1 к.), Плочаровци (1 к.), Шајиновци (1 к.), Шикаловци (1 к.), Горевци (1 к.), Латовци (1 к.), Ајвазовци (1 к.), Далиповци (2 к.), Тајировци (5 к.), Јузбашијовци (1 к.), Ѓеневци (1 к.), Неџбијовци (1 к.), Усталијовци (1 к.), Ушиновци (11 к.), Икевци (4 к.), Хаџи-Усиновци (3 к.), Ќиловци (5 к.) и Џаферовци-Масаревци (3 к.).
• Доселеници: Мало Аметовци (3 к.), доселени се од бесвичкото Старо Село кон крајот на XVIII век; Домазетовци (2 к.), доселени се од селото Корешница околу 1840 година; Ваковци (2 к.), доселени се од селото Дамјан кај Радовиш. По потекло се Јуруци; Мамутогулари (2 к.), доселени се од селото Долни Промет. По потекло се Јуруци; Ибрајимовци (1 к.), доселени се од селото Корешница, а таму од селото Бесвица; Сулијовци (1 к.), доселени се од селото Долни Дисан; Брендовци (1 к.), доселени се од селото Вешје; Календаровци (1 к.), доселени се од селото Дублино; Шунтевци (1 к.), доселени се од селото Прждево; Зуберовци (1 к.), доселени се од Неготино; Мало-Реџеповци (1 к.), доселени се од селото Барово; Муратогулари (1 к.), доселени се од селото Криволак, а таму од селото Дуница. По потекло се Јуруци; Мола Асановци (2 к.), доселени се од селото Долни Дисан; Муаџировци (1 к.), доселени се од селото Бесвица. А подалечно потекло од Босна (по татко); Ибрајимлар (1 к.), доселени се од селото Пештерница. А таму од селото Иберли. По потекло се Јуруци; Киселинковци (1 к.), доселени се од селото Корешница; Абдиловци (1 к.), доселени се од селото Бохула. Хусеин ја продал куќата и дошол кај заедно со семејството кај неговата ќерка и Асановци (1 к.), доселени се од селото Бохула.
• Турски Цигани:
  • Доселени: Фејзовци (1 к.), дошле како ковачи од Корешница во 1916 година, а таму од Долно Чичево во 1914 година.

• Основно училиште „Димче Ангелов-Габерот“, подрачно петгодишно основно училиште во состав на ОУ „Димче Ангелов-Габерот“ - Демир Капија
• Дом на културата
• Амбуланта
• Месна заедница

Во XIX век, Бистренци било село во Тиквешката каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Демир Капија, која била една од ретките општини која не била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така било дел од Општина Демир Капија.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Неготино. Селото припаѓало на некогашната општина Неготино во периодот од 1957 до 1965 година. Во периодот 1955-1957 селото влегувало во рамки на општина Демир Капија.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Демир Капија, во која покрај селото Бистренци, се наоѓале и селата Бесвица, Демир Капија, Драчевица, Дрен, Иберли, Клисура, Копришница, Корешница, Кошарка, Человец и Чифлик. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Бистренци, во која влегувале селата Бистренци, Војшанци, Иберли, Калањево, Корешница, Кошарка, Липа и Челевец.

Во селото постои избирачкото место бр. 1241 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.^[11]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 286 гласачи.^[12] На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 279 гласачи.^[13]

Археолошки наоѓалишта^[14]

• Дубљани — населба од римското време;
• Корминиш — некропола од доцноантичкото време;
• Ограѓе — црква со некропола од старохристијанско време; и
• Рудина — населба и некропола од римското време.

Цркви^[15]

• Црква „Св. Петка“ — главна селска црква; и
• Црква „Св. Јосиф“ — католичка црква.

Џамии

• Џамија — главна селска џамија

Споменици^[3]

• Спомен-парк во чест на НОБ

• 
  Селската црква
• 
  Селската џамија
• 
  Католичката црква
• 
  Споменикот на НОБ во селото

• Традиционален Петровденски турнир во мал фудбал и риболов
• Василица (13 јануари), се пали оган на сретсело вечерта, а утрината млади машки се маскираат во т.н. „џамалари“ и одат по секоја куќа

Родени во или по потекло од Бистренци

• Антонио Петров — американски и германски архитект и професор на Харвард со потекло од Бистренци^[16]

Во селото работи фудбалскиот клуб ФК „Вардар“.^[17]

• Бошавија
• Општина Демир Капија
• Демир Капија

• Бистренци на Ризницата ^?

п р у Населени места во Општина Демир Капија Барово Бесвица Бистренци Демир Капија Дрен Корешница Кошарка Прждево Челевец Чифлик Раселени Драчевица Иберли Клисура Копришница Стрмашево Историски Бања Дублино