Segon l'enquèsta de Tortolon e Bringuièr (1873-1875), Samonac èra una comuna gascona; sol lo vilatge de Fonviel [Fonvieille sus la mapa ---> Fontvièlha ?], au nòrd de la comuna, èra mesclat de gascons e de gavais. La prononciacion es samouna [samu'na], samonat en gavai. La finala femenina pòst-tonica es sovent en -o : Blayo (Blaia, coumo (coma), signe que e [ə] ven dau francés (p. 569)[1] (e benlèu dau gascon pus meridionau).
Toponimia
Las fòrmas ancianas son Somonag, Samonac, dau sègle XI au sègle XIII, Sanctus-Martinus de Somonaco, en 1339, cappella de Somonhaco, en latin, en 1354 e 1357, cappella de Semonaco, en latin, en 1367, Sanctus-Martinus de Somonaco, en latin, en 1398 [2].
La finala s'explica per lo sufixe gallic -ācon, latinizat en -acum. Sus lo nom de persona (de grand propietari), i a de las petitas divergéncias entre los autors. Dauzat e Rostaing, seguits per Astor, parlan d'un nom galloroman d'òme Samo, Samonis[3]. Pr'amor de las fòrmas en -nh-, Bénédicte Boyrie-Fénié explica qu'un nom gallic d'òme Sammonius, a comparar emb lo cognomen Sammonicus, atestat, es possible [4]; mes aqueras fòrmas son de medisha origina e, separadas de tres ans, benlèu dau medish escriba. Delamarre es per Samonos, nom gallic d'òme, derivat de Sāmō[5].
Comunas deGirondaen Gasconha lingüistica (comunas actualas, comunas que contenen comunas delegadas, ancianas comunas, ancianas comunas vengudas comunas delegadas)
.svg){kind=small}
