Квантавая электрадынаміка

	Электрадынаміка
Электрастатыка
	Закон Кулона ; Тэарэма Гауса ; Электрычны дыпольны момант ; Электрычны зарад ; Электрычная індукцыя ; Электрычнае поле ; Электрастатычны патэнцыял
Магнітастатыка
	Закон Біё — Савара — Лапласа ; Закон Ампера ; Магнітны момант ; Магнітнае поле ; Магнітны паток
Электрадынаміка
	Вектарны патэнцыял ; Электрычны дыполь ; Патэнцыялы Ліенара — Віхерта ; Сіла Лорэнца ; Ток зрушэння ; Уніпалярная індукцыя ; Ураўненні Максвела ; Электрычны ток ; Электрарухальная сіла ; Электрамагнітная індукцыя ; Электрамагнітнае выпраменьванне ; Электрамагнітнае поле
Электрычны ланцуг
	Закон Ома ; Правілы Кірхгофа ; Індуктыўнасць ; Радыёхвалявод ; Рэзанатар ; Электрычная ёмістасць ; Электрычная праводнасць ; Электрычнае супраціўленне ; Электрычны імпеданс
Каварыянтная фармулёўка
	Тэнзар электрамагнітнага поля ; Тэнзар энергіі-імпульсу ; 4-патэнцыял ; 4-ток
Вядомыя вучоныя
	Генры Кавендыш ; Майкл Фарадэй ; Андрэ Мары Ампер ; Густаў Роберт Кірхгоф ; Джэймс Клерк Максвел ; Генрых Рудольф Герц ; Альберт Абрахам Майкельсан ; Роберт Эндрус Мілікен
	глядзець; размовы; правіць;

Квантавая электрадынаміка (КЭД) — квантавапалявая тэорыя электрамагнітных узаемадзеянняў; найбольш распрацаваная частка квантавай тэорыі поля. Класічная электрадынаміка ўлічвае толькі неперарыўныя ўласцівасці электрамагнітнага поля, у аснове ж квантавай электрадынамікі ляжыць уяўленне аб тым, што электрамагнітнае поле валодае таксама і перарыўнымі (дыскрэтнымі) уласцівасцямі, носьбітамі якіх з’яўляюцца кванты поля — фатоны. Узаемадзеянне электрамагнітнага выпраменьвання з зараджанымі часціцамі разглядаецца ў квантавай электрадынаміцы як паглынанне і выпусканне часціцамі фатонаў.

Квантавая электрадынаміка колькасна тлумачыць эфекты ўзаемадзеяння выпраменьвання з рэчывам (выпусканне, паглынанне і рассейванне), а таксама паслядоўна апісвае электрамагнітныя ўзаемадзеянні паміж зараджанымі часціцамі. Да ліку найважнейшых праблем, якія не знайшлі тлумачэння ў класічнай электрадынаміцы, але паспяхова вырашаюцца квантавай электрадынамікай, адносяцца цеплавое выпраменьванне цел, рассейванне рэнтгенаўскіх прамянёў на свабодных (дакладней, слаба звязаных) электронах (эфект Комптана), выпраменьванне і паглынанне фатонаў атамамі і больш складанымі сістэмамі, выпусканне фатонаў пры рассеянні хуткіх электронаў у знешніх палях (тармазное выпраменьванне) і іншыя працэсы ўзаемадзеяння электронаў, пазітронаў і фатонаў. Меншы поспех тэорыі пры разглядзе працэсаў з удзелам іншых часціц абумоўлены тым, што ў гэтых працэсах, акрамя электрамагнітных узаемадзеянняў, іграюць важную ролю і іншыя фундаментальныя ўзаемадзеянні (моцнае ўзаемадзеянне, слабае ўзаемадзеянне).

Гісторыя стварэння тэорыі

Квантавая электрадынаміка як паслядоўная квантавая тэорыя поля была створана ў 1940-х гадах у працах Фейнмана, Швінгера, Таманагі, Дайсана. Гэта была першая перанармуемая тэорыя поля.

Аксіёмы квантавай электрадынамікі^[1]

Кожнай падзеі квантавай электрадынамікі (напрыклад, перамяшчэнню фатона або электрона з адной кропкі прасторы-часу ў другую ці выпускання або паглынання фатона электронам) адпавядае камплексны лік — амплітуда імавернасці падзеі. Імавернасць падзеі роўная квадрату модуля амплітуды імавернасці падзеі.
Калі падзея можа адбыцца ўзаемавыключальнымі спосабамі, амплітуды імавернасцей падзей складаюцца. Калі падзея адбываецца паэтапна, або ў выніку рада незалежных падзей, амплітуды імавернасцей падзей перамнажаюцца.