Краіны, якія сёння маюць некалькі сталіц дэ-юрэ Краіны, якія сёння маюць некалькі сталіц дэ-факта Краіны або іх пераемніцы, якія гістарычна мелі некалькі сталіц дэ-юрэ Краіны або іх пераемніцы, якія гістарычна мелі некалькі сталіц дэ-факта
Некаторыя краіны свету маюць або мелі раней некалькі сталіц. У пэўных выпадках краіна можа мець ад дзвюх і больш сталіц для розных мэт. Пры гэтым усе сталіцы або маюць адпаведны афіцыйны статус дэ-юрэ, або па розных прычынах некаторыя гарады могуць разам з афіцыйнай сталіцай выконваць сталічныя функцыі дэ-факта. Сёння большая частка краін свету мае толькі адзін сталічны горад.
Некалькі гарадоў могуць мець афіцыйны статус сталіцы па адной з наступных прычын:
дэцэнтралізацыя ўрадавага апарата;
барацьба з перанапружаннем сталіцы і развіццё эканомікі іншых рэгіёнаў;
перыядычны пераезд урада ў іншую рэзідэнцыю ў сувязі з кліматам;
некаторыя гарады ўваходзяць у агламерацыю з афіцыйнай сталіцай;
сімвалічны статус (напрыклад, гістарычнай сталіцы).
Наступныя краіны маюць некалькі сталіц афіцыйна, што зафіксавана ў канстытуцыі або іншых заканадаўчых актах, або на афіцыйным узроўні горад называецца сталіцай дзяржавы.
Мантсерат — прыклад краіны з адной сталіцай дэ-юрэ, закінутай з-за катаклізму (Плімут, злева), і другой сталіцай дэ-факта (Брэйдс, справа).
Некаторыя краіны афіцыйна маюць адну сталіцу, але па розных прычынах некаторыя з галін улады ў значнай ступені або цалкам знаходзяцца ў іншых гарадах, з-за чаго яны могуць прэтэндаваць на званне другой сталіцы. Часта, з-за ваенных канфліктаў ці катаклізмаў, у краіны можа быць адна афіцыйная сталіца, але адміністрацыйныя функцыі выконвае іншы горад, што робіць яго часовай сталіцай[en].
Аб некалькіх сталіцах можна казаць таксама ў выпадках, калі міжнародная супольнасць не мае кансэнсусу, які горад называць сталіцай дзяржавы.
У той жа час, на лакальным неафіцыйным узроўні часта можна сустрэць найменне нейкага горада другой сталіцай краіны (напрыклад, Рыа-дэ-Жанэйра ў Бразіліі або Кракаў у Польшчы, Нью-Ёрк у ЗША). Але без задавальнення крытэрыяў, апісаных вышэй, такія выпадкі звычайна не разглядаюцца як падстава лічыць такія гарады другімі сталіцамі фактычна.
У старажытных манархічных дзяржавах часта можна назіраць пераезд урадавага апарату разам з манархам, але сталіцамі ў такім выпадку лічыліся толькі пастаянныя рэзідэнцыі галоўнага манарха. Часамі, часцей за ўсё з-за клімату, такіх сталіц магло быць некалькі.
У гісторыі можна сустрэць шмат выпадкаў, калі краіны мелі некалькі гарадоў, якія адначасова служылі адміністрацыйнымі сталіцамі па розных прычынах, такіх як:
Карта Дуранійскай імперыі з пазначэннем дзвюх сталіц.Карта 1861 года Аб’яднанага княства Валахіі (жоўтая) і Малдовы (сіняя)[40], дзе чырвонымі кропкамі адзначаны 2 сталіцы (Бухарэст і Ясы), а таксама Факшаны, як меркаваная заканадаўчая сталіца, якая знаходзілася бы на мяжы дзвюх адзінак.
Асобным надзвычайным выпадкам з’яўляецца сталіца Кірыбаці, атол Тарава (дэ-факта — паўднёвая яго частка[86]), якая складаецца з шэрагу паселішчаў, сярод якіх размеркаваны ўрадавы апарат (Баірыкі фактычна з’яўляецца галоўным адміністрацыйным цэнтрам, але некаторыя дзяржаўныя ўстановы знаходзяцца і ў іншых паселішчах)[87][88]. Такім чынам, у Кірыбаці юрыдычна адна сталіца, якая складаецца з некалькіх населеных пунктаў.
↑Акрамя пералічаных гарадоў, у манархаў бывалі іншыя часовыя паселішчы і імперскія лагеры падчас пераездаў, паходаў і экспедыцый. Падчас гэтых паездак манархаў звычайна суправаджаў весь адміністрацыйны апарат, таму такія месцы з’яўляліся фактычнымі сталіцамі дзяржавы.
↑Chris Wang. Schools to teach Nanjing is ROC capital: ministry(англ.). taipeitimes.com (4 снежня 2013). Праверана 29.01.2023. — пасля 1991 года задакументаваны спробы ўрада прасоўваць ідэі Нанкіна як сапраўднай сталіцы Кітайскай Рэспублікі і Тайбэя — як сталіцы ў выгнанні ў тайваньскіх школах, што супярэчыць канстытуцыі краіны, аднак не з’яўляецца афіцыйнай пазіцыяй дзяржавы на міжнароднай арэне.
Крыніцы
↑Honduras(англ.). The World Factbook. cia.gov (24 студзеня 2023). Праверана 29.01.2023.
↑Burundi(англ.). The World Factbook. cia.gov (11 студзеня 2023). Праверана 29.01.2023. — у студзені 2019 года Парламент Бурундзі прагаласаваў за тое, каб зрабіць Гітэгу палітычнай сталіцай, а Бужумбуру пакінуць эканамічнай сталіцай
↑Malaysia(англ.). The World Factbook. cia.gov (18 студзеня 2023). Праверана 29.01.2023. — Путраджая афіцыйна называецца як Федэратыўны ўрадавы цэнтр, але не сталіца
↑"Calcutta (Kalikata)", The Imperial Gazetteer of India, vol. IX, Published under the Authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press, 1908, p. 260, —Capital of the Indian Empire, situated in 22° 34' N and 88° 22' E, on the east or left bank of the Hooghly river, within the Twenty-four Parganas District, Bengal
↑Шымла была сталіцай не Брытанскага Раджа, а ўрада Брытанскай індыйскай імперыі — "Simla Town", The Imperial Gazetteer of India, vol. XXII, Published under the Authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council, Oxford at the Clarendon Press, 1908, p. 260, —Head-quarters of Simla District, Punjab, and the summer capital of the Government of India, situated on a transverse spur of the Central Himālayan system system, in 31° 6' N and 77° 10' E, at a mean elevation above sea-level of 7,084 feet.
↑Singh, Sarina (2008). Pakistan and the Karakoram Highway. p. 191. ISBN9781741045420. Архівавана з арыгінала 25 November 2016. Праверана 2012-08-10. Як і Кушаны, Афганскія каралі аддавалі перавагу Пешавару як зімовай рэзідэнцыі, і былі прыгнечаныя, калі новаз'яўленае каралеўства Сікхаў паспрабавала захапіць яго ў 1818 годзе і пазносіла яго пабудовы.
↑Islam, Barrister Amir-ul (1985). "৯: ব্যারিস্টার আমিরুল ইসলাম (সাক্ষাৎকার)" [9: Barrister Amir-ul Islam (Interview)]. In —— (рэд.). বাংলাদেশের স্বাধীনতা যুদ্ধ: দলিলপত্র [History of Bangladesh War of Independence: Documents] (PDF)(бенг.). Vol. 15. Dhaka: Ministry of Information, Government of the People's Republic of Bangladesh. pp. 51–110. ISBN9844330912.
↑Roy, Mihir, K (1995). War in the Indian Ocean. New Delhi: Lancer Publisher & Distributor. p. 154. ISBN978-1-897829-11-0.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
↑Robi, Mir Mustak Ahmed (2008). Chetonai Ekattor(бенг.). Dhaka: Zonaki Publisher. p. 69.
↑De Grand, Alexander J., Italian fascism: its origins & development, 3d edition (illustrated), Publisher: University of Nebraska Press, Year: 2000, ISBN 0-8032-6622-7, p. 131
↑Laos Constitution 1947/1949(нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 кастрычніка 2022. Праверана 31 студзеня 2023. — Згодна з арт. 1 Канстытуцыі афіцыйнай сталіцай з’яўляўся толькі В’енцыян
↑Rakow, Meg Regina.LAOS AND LAOTIANS(англ.). — Honolulu: Center for Southeast Asian Studies, School of Hawaiian, Asian and Pacific Studies, University of Hawaii at Manoa, 1992. — 181 с.
↑C. Hambro, J. Böe. Kongens nei - 9. april(нарв.). annomuseum.no, Anno museum AS. Праверана 31.01.2023.
↑Danielson, Eric N. (2005). "Revisiting Chongqing: China's Second World War Temporary National Capital". Journal of the Royal Asiatic Society Hong Kong Branch. 45: 175. JSTOR23889883.