Эканоміка Італіі

Італія — адна з ключавых высокаразвітых краін свету, уваходзіць у склад Вялікай васьмёркі.

Перавагі: велічэзны дзяржаўны бюджэт. Задае моду ва ўсім свеце ў галіне дызайну, вытворчасці і прадукцыі адзення і бытавой тэхнікі. Да вядучых фірмаў адносяцца Fiat (аўтапрам), Montedison (вытворчасць пластмас), Olivetti (камунікацыі), Benetton (адзенне). Высокапрадукцыйная сельская гаспадарка і вытворчасць прадукцыі для турыстаў, вядомыя дамы мод. Багатая культурная спадчына робіць Італію адной з найбольш прывабных для турыстаў краін Еўропы і свету, з магчымасцю бясконцага развіцця турыстычнай галіны гаспадаркі.

Недахопы: дзяржаўны дэфіцыт і рост запазычанасці ўсё яшчэ вялікія і не пераадолены. Малы (у 2012 - адмоўны) прырост эканомікі, неэфектыўная сфера паслуг, якая інтэнсіўна прыватызуецца. Няроўнае размеркаванне дабрабыту паміж багатай Поўначчу і бедным Поўднем, дзе беспрацоўе ў 3 разы вышэйшае. Недастатковая падатковая дысцыпліна, якая, аднак, у апошні час мае тэндэнцыю да паляпшэння. Адносна малыя, арыентаваныя на міжнародную канкурэнцыю, прадпрыемствы. Моцная залежнасць ад імпарту энергарэсурсаў.

Характарыстыка	Значэнне
Тып краіны	высокаразвітая
ВУП па парытэце пакупніцкай здольнасці (ППЗ), млрд $, 2012	1863
ВУП па ППЗ на душу насельніцтва, $, 2012	30600
Тэмпы росту ВУП, % 2012	-2,4
Структура ВУП, %, 2012	прамысловасць — 24,2; сельская гаспадарка — 2,0; сфера паслуг — 73,8
Эканамічна актыўнае насельніцтва (ЭАН), млн. чал., 2012	25,65
Структура занятасці ЭАН, %, 2011	прамысловасць — 28,3; сельская гаспадарка — 3,9; сфера паслуг — 67,8
Узровень беспрацоўя, %, 2012	10,6
Каэфіцыент Джыні, 2011	31,9
Узровень інфляцыі, %, 2012	3,3
Прыбыткі бюджэту, млрд $, 2012	972,5
Выдаткі бюджэту, млрд $, 2012	1034,0
Знешняя запазычанасць, млрд $, 2008/2010/2012	2328/2223/2493
Рост прамысловасці, %, 2011/2012	0,2/-4,2
Асноўныя галіны прамысловасці	машынабудаванне, электратэхнічная, чорная металургія, хімічная, харчовая, лёгкая, керамічная
Вытворчасць электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	302,6
Спажыванне электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	313,8
Экспарт электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	1,787
Імпарт электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	47,52
Здабыча нафты, млн барэляў/дзень, 2011	0,099
Спажыванне нафты, млн барэляў/дзень, 2009	1,537
Экспарт нафты, млн барэляў/дзень, 2010	0,063
Імпарт нафты, млн барэляў/дзень, 2010	1,591
Падцверджаныя запасы нафты, млн барэляў, 1 студзеня 2012	523,2
Здабыча прыроднага газу, млрд м³, 2011	8,634
Спажыванне прыроднага газу, млрд м³, 2011	77,83
Экспарт прыроднага газу, млрд м³, 2011	0,123
Імпарт прыроднага газу, млрд м³, 2011	70,37
Падцверджаныя запасы прыроднага газу, млрд м³, 1 студзеня 2012	66,0
Прадукцыя сельскай гаспадаркі	садавіна і гародніна, вінаград, бульба, цукровыя буракі, соя, алівы, пшаніца, ялавічына, малочныя прадукты, рыба
Асноўны кірунак сферы паслуг	турызм
Аб’ём агульнага экспарту, млрд $, 2012	487,9
Асноўныя партнёры па экспарце, %, 2012	ФРГ— 12,8; Францыя — 11,3 ;ЗША — 6,6; Іспанія — 4,8
Што экспартуецца	прадукцыя машынабудавання, высокаякасны тэкстыль і адзенне, машыны і камплектуючыя да іх, рухавікі, хімічная прадукцыя, прадукты харчавання, тытунь, каляровыя металы
Аб’ём агульнага імпарту, млрд $, 2012	453,5
Асноўныя партнёры па імпарце, %, 20112	ФРГ — 15,7; Францыя — 8,9; КНР — 7,0; Нідэрланды — 5,8; Іспанія — 4,8
Дэпазіты ў валюце і золатавалютныя рэзервы, млрд $, 31 снежня 2008/2009/2010/2011/2012	104/132,8/158,9/173,3/181,7
Нацыянальная валюта	еўра
Эканамічная карта

Вызначальныя асаблівасці прамысловасці рэспублікі:

1. Перавага цяжкай індустрыі не так адчувальна, як у астатніх буйных краінах Заходняй і Паўднёвай Еўропы, да таго ж большае значэнне прымае лёгкая прамысловасць.
2. Вядучая роля належыць да машынабудавання і хіміі.
3. Сціплыя маштабы горназдабыўной прамысловасці і вельмі шырокае выкарыстанне імпартнай сыравіны і энерганосьбітаў.
4. Адставанне ў развіцці тэхнічна складаных, навукаёмкіх галін.
5. Вялікае значэнне малых і сярэдніх прадпрыемстваў, асабліва ў лёгкай, харчовай прамысловасці, металаапрацоўцы.
6. Рэзкія тэрытарыяльныя кантрасты ва ўзроўні індустрыялізацыі: звыш 40% прамысловасці сканцэнтравана на Поўначы ў зоне "прамысловага трохвугольніку" Мілан-Турын-Генуя.

Нягледзячы на спрыяльныя прыродныя ўмовы, сельская гаспадарка забяспечвае насельніцтва Італіі харчаваннем толькі на 75-80%: захоўваюцца архаічныя аграрныя адносіны на Поўдні краіны і цераспалосіца: больш за 3/4 гаспадарак маюць плошчу менш за 5 га.

Уласцівы вялікія тэрытарыяльныя кантрасты: на Поўначы - перагава буйных капіталістычных гаспадарак з інтэнсіўным земляробствам і жывёлагадоўляй, у той час як буйныя гаспадаркі Поўдня - у асноўны былыя латыфундыі, нізкарэнтабельныя і апрацоўваемыя дробнымі арэндатарамі па частках.

Асноўнай галіной сельскай гаспадаркі Італіі, у адрозненне ад іншых краін Еўропы, з'яўляецца раслінаводства: займае 60%. Паказчык гэты ва ўмовах далейшай інтэграцыі эканомік ЕС будзе расці: краіна спецыялізуецца на экспарце садавіны і гародніны, у той час як вытворчасць зерня і мяса скарачаецца.

Па зборах зерня Італія ў тры разы саступае Францыі (ў 2005 г. атрымалася сабраць 20 млн т); галоўныя культуры - пшаніца (45%), кукуруза (35%) і рыс. Больш за палову ўраджаю названых культур збіраюць на Паданскай нізіне (там жа, на ўсходзе - амаль 100% цукровых буракоў) і ў вобласці Эмілія-Раманья, а каштоўная цвёрдая пшаніца Поўдня ідзе на выбар высокаякасных макарон.

Развіццё жывёлагадоўлі стрымліваецца перш за ўсё недахопам харчовай базы (канкурэнцыя з боку прадукцыі Францыі, Нідэрландаў і іншых краін ЕС выходзіць на другі план). Краіна па стане на 2005 г. мела 7,2 млн галоў буйной рагатай жывёлы, 8 млн свіней, 12 млн авечак і коз. Патрэбы ў мясе забяспечваюцца на 50-75%. Малочная жывёлагадоўля пераважае на Поўначы, а Сардзінія - галоўны раён авечкагадоўлі.

У цэлым патэнцыял сельскай гаспарадкі размеркаваны па тэрыторыі Італіі больш раўнамерна, чым патэнцыял прамысловасці. Па долі ў нацыянальнай прадукцыі названай галіны гаспадаркі на першых месцах у краіне знаходзяцца Эмілія-Раманья (14%), Ламбардыя (13%), Венета (10,5%).

Рыбалоўства не вызначаецца велізарнымі маштабамі: моры небагатыя на рыбу, і таму ўловы не перавышаюць 0,5 млн т/год. Аднак даволі хутка апошнім часам стала развівацца штучная вытворчасць розных марскіх прадуктаў, і гэта ёсць перспектывай для падгаліны.

Італія вызначаецца добрым развіццём усіх відаў транспарту. Краіна мае развітую чыгуначную сетку (19,5 тыс. км, больш ½ даўжыні электрыфікавана) і сетку аўтадарог. Пры дапамозе апошніх і ажыццяўляецца 90% пасажыразвароту і 80% грузазвароту унутры краіны. Галоўная транспартная артэрыя краіны - "Аўтастрада Сонца" - злучае Турын і Мілан праз Балонню і Фларэнцыю з Рымам, Неапалем і Рэджо-дзі-Калабрыя. Італьянскі парк аўтамабіляў на 2007 год складаў 32 млн.

80-90% імпартуемых грузаў дастаўляецца ў краіну з дапамогай марскога транспарту. Са 144 буйнейшымі марскімі портамі Італіі з'яўляюцца Генуя (грузазварот 50 млн т/год) і Трыест (35 млн т/год) (дадзеныя на 2007 год). Галоўны кабатажны порт краіны - Неапаль.

Італія мае 34 аэрапорты, галоўныя сярод якіх Рым, Генуя, Венецыя, Трыест, Палерма, Неапаль, Спецыя.

Вядучая роля належыць турызму. Італію штогод наведваюць каля 50 млн. турыстаў (4-е месца пасля Францыі, Іспаніі і ЗША, 2007). Больш за 75% звароту італьянскага турбізнесу належыць Рыму, Венецыі і Фларэнцыі. Пакрысе развіваецца і так званы "шопінгавы турызм", прывабны для аптавых гандляроў прадукцыяй італьянскіх малых і сярэдніх прадпрыемстваў і для індывідуальных спажыўцоў італьянскага абутку і адзення. Італія - радзіма банкаўскіх устаноў. Імі забяспечаны каля 67% населеных пунктаў.

• Італьянскі эканамічны цуд

• Сусветная кніга фактаў ЦРУ ЗША Архівавана 9 ліпеня 2017.
• Социально-экономическая география зарубежного мира / Под ред. В.В. Вольского. – М.: Дрофа, 2005. – 557 с.
• Степанюга Н.А., Андриевская З.Я. Социально-экономическая география зарубежных стран. - Мн.: Вышэйшая школа, 2008. - С. 158-176