Резонантен заднептунец

Резонантен задпентунец — заднептунско тело во орбитална резонанција со планетата Нептун. Орбиталните периоди на резонантните тела се прости целобројни односи со периодот на Нептун (на пр. 1:2, 2:3 итн). Резонантните заднептунци можат да бидат дел од населението во Кајперовиот Појас, или пак од подалечното население во Расеаниот Диск.^[1]

На дијаграмот е претставена рапсределбата на за познатите заднептунци. Резонантите заднептунци се обележани со црвено. Орбиталните резонанции со Нептун се претставени со исправени црти: 1:1 ја означува положбата на Нептуновата орбита и нејзините тројанци; 2:3 е орбитата на Плутон и плутината; а 1:2, 2:5 итн. се разните помали семејства. Односите 2:3 и 3:2 ја означуваат истата резонанција, и ова не прави забуна бидејќи заднептунците по дефиниција имаат подолги периоди од Нептун.

Подробните аналитички и бројчени изучувања на Нептуновите резонанции покажале дека телата мора да имаат релативно уточнет опсег на енергии.^[2][3] Доколку големата полуоска на телото е вон овие тесни опсези, орбитата станува хаотична чии орбитални елементи се менуваат во голема мера. Со откривањето на заднептунците, утврдено е дека преку 10 % од нив се во резонанции 2:3, што е далеку од случајна распределба. Дене се смета дека телата се собрани од пошироки растојанија од широкозамавни резонанции при преселбата на Нептун.^[4] Долго пред откривањето на првиот заднептунец, направена е претпоставка дека содејството помеѓу џиновски планети и масивен диск од мали честички, преку пренос на моментот на импулсот, би го натерал Јупитер да се пресели навнатре и да ги присили Сатурм, Уран и особено Нептун да се преселат нанадвор. Во овој релативно краток период, Нептуновите резонанции би правеле „замави“ во просторот, зафаќајќи тела во резонанција кои првично имале разновидни околусончеви орбити.^[5]

Откриени се неколку тела во орбити со големи полуоски слични на Нептуновата, близу Лагранжовите точки Сонце–Нептун. Овие Нептунови тројанци (наречени аналогно на (Јупитеровите) тројански астероиди) се во резонанција 1:1 со Нептун. Во февруари 2020 г. биле познати 28 вакви тела:^[6][7]

Само 4 тела се сместени близу Нептуновата Лагранжова точка L₅ и не е сосема сигурно кои се; останатите се во Нептуновото подрачје L₄.^[7][8]

Покрај тоа, (316179) 2010 EN65 е таканаречен „скокачки тројанец“, кој тековно преоѓа од либрација околу L₄ во либрација околу L₅ преку подрачјето L₃.^[9]

Резонанцијата 2:3 на 39,4 ае е далеку најзастапената категорија на резонантни тела. Во февруари 2020 г. тука спаѓале 383 потврдени и 99 можни тела (како на пр. (175113) 2004 PF115).^[6] Од овие 383 потврдени плутина, 338 имаат сигурно познати орбити со истовремено набљудување од Длабокиот еклиптички преглед.^[7] Телата во орбити со оваа резонанција се нарекуваат плутина по џуџестата планета Плутон — првото откриено тело од овој вид. Големи плутина се:

Во февруари 2020 г. имало 47 потврдели тела во орбитална резонанција 3:5 со Нептун. Меѓу нив се:^[6][7]

Друго население кружи околу Сонцето на 43,7 ае (меѓу класичните тела). Тие се прилично мали (со два исклучока, H>6) и највеќето од нив следат орбити блиски на еклиптиката.^[7] Во февруари 2020 г. се утврдени орбитите на 55 тела во резонанција 4:7.^[6][7] Телата со добро утврдени орбити се:^[7]

Оваа резонанција на 47,8 ае често се смета за раб на Кајперовиот Појас, и таквите тела понекогаш се нарекуваат „тутина“. Тутината имаат наклон помал од 15 степени и најчесто поумерени занесености, од 0,1 до 0,3.^[10] Непознат број на резонанти 2:1 веројатно не потекнува од планетезималниот диск зафатен во резонанцијата при преселбата на Нептун, туку биле зафатени откако веќе се расеале.^[11]

Во оваа резонанција се наоѓаат многу помалку тела отколку плутината. Џонстоновиот архив ја дава бројката 99, додека симулациите на Длабокиот еклиптички преглед потврдила 73 во февруари 2020 г.^[6][7] Долгорочното орбитално вклопување укажува дека резонанцијата 1:2 е понестабилна од 2:3; само 15 % од телата во резонанција 1:2 доживуваат старост од 4 милијарди години, споредено со 28 % од плутината.^[10] Оттука, можеби тутината првчно биле рамнобројни на плутината, но подоцна нивниот број значително опаднал.^[10]

Телата со дибро утврдени орбити (подредени по апсолутна величина) се следниве:^[6]

Постојат 57 потврдени тела во резонанција 2:5 (февруари 2020).^[6][7]

Добро утврдени орбити на 55,4 ае имаат:

Во февруари 2020 г. Џонстоновиот архив попишал 14 тела во резонанција 1:3.^[6] Дузина од нив се со утврдени орбити:^[7]

Во февруари 2020 г. биле потврдени следниве резонанции од виш ред за ограничен број на тела:^[7]

Либрацијата на Хаумеината номинална орбита во вртежна рамка, каде нептун е неподвижен

Либрацискиот агол ${\displaystyle \phi }$ на слабата Хаумеина резонанција од 7:12 со Нептун, ${\displaystyle \phi ={\rm {12\cdot \lambda -{\rm {7\cdot \lambda _{\rm {N}}-{\rm {5\cdot \varpi -{\rm {1\cdot \Omega }}}}}}}}}$ во текот на следните пет милиони години

Се смета дека џуџестата планета Хаумеја е во повремена орбитална резонанција 7:12 со Нептун.^[13] Нејзиниот искачувачки јазол ${\displaystyle \Omega }$ прецесира со период од околу 4,6 милиони години, и резонанцијата се нарушува двапати во текот на тој период и секојпат се враќа по сто илјади години.^[14] Марк Бује ја смета за нерезонантна.^[15]

Имајќи предвид дека орбиталните елементи се познати со ограничена точност, неизвесностите може да доведат до погрешни заклучоци (дека една орбита е резонантна кога не е). Во поново време^[16] се разгледува не само тековната најодговарачка орбита, туку и две дополнителни орбити кои одговараат на неизвесностите од набљудувачките податоци. Поупростено, алгоритмот одредува дали телото сè уште би се сметало за резонантно ако неговата вистинска орбита се разликува од најодговарачката, како последица од грешки при набљудувањето. За трите орбити се прави бројчена интеграција за период од 10 милиони години. Ако сите три останат резонантни (т.е. аргументот на резонанцијата либрира), класификацијата како резонантно тело е утврдена со сигурност.^[16] Доколку ова е случај само со две, за телото се вели дека веројатно е во резонанција. Ако пак само една орбита остане таква, околината на резонанцијата се забележува како поттик за понатамошни набљудувања со намера да се подобрат податоците.^[16] Двете крајни вредности на големата полуоска употребени во алгоритмот треба да одговараат на неизвесностите во податоците при највеќе 3 стандардни отстапувања. Ваквиот вредносен опсег треба, со низа претпоставки, да ја намали веројатноста дека вистинската орбита е вон опсегот на помалку од 0,3 %. Овој начин е применлив за тела кои зафаќаат барем 3 противположби.^[16]

п р у Сончев Систем Сонце Меркур Венера Земја Марс Церера Јупитер Сатурн Уран Нептун Плутон Хаумеја Макемаке Ерида Планети Земјовидни Меркур Венера Земја Марс Џиновски Јупитер Сатурн Уран Нептун Џуџести Церера Плутон Хаумеја Макемаке Ерида Прстени Јупитерови Сатурнови (Реини) Хариклови Хиронови Уранови Нептунови Хаумеини Месечини Земја Месечина Други близуземски тела Марс Фобос Дејмос Јупитер Ганимед Калиста Ија Европа останатите 80 Сатурн Титан Реја Јапет Диона Тетида Енкелад Мимант Хиперион Феба останатите 83 Уран Титанија Оберон Умбриел Ариел Миранда останатите 27 Нептун Тритон Протеј Нереида останатите 14 Плутон Харон Никта Хидра Кербер Стикс Ерида Дисномија Хаумеини Хијака Намака Макемаке S/2015 (136472) 1 Истражување (преглед) Колонизација Откривање астрономија историски модели времеслед Вселенски летови со екипаж вселенски станици список Вселенски сонди времеслед список Меркур Венера Месечина рударство Марс Церера Астероиди рударство Комети Јупитер Сатурн Уран Нептун Плутон Длабока вселена Претпоставени тела Петта планета Немеза Фаетон Деветта планета Планета V Планета X Подмесечини Теја Тихе Вулкан Вулканоиди Списоци Комети Џуџести планети (можни) Гравитациски заоблени тела Астероиди Месечини Модели на Сончевиот Систем Тела во Сончевиот Систем по големина по датум на откривање Мали тела во Сончевиот Систем Комети Дамоклоиди Метеороиди Астероиди Имиња и значење Месечини Планетезимали Меркуропресекувачи Венеропресекувачи Венерини тројанци Близуземски тела Земјопресекувачи Земјини тројанци Марсопресекувачи Марсови тројанци Астероиден Појас Астероиди Церера Палада Јунона Веста Активен првите 1000 семејства необични Керквудов јаз Јупитеропресекувачи Јупитерови тројанци Кентаур Сатурнопресекувачи Сатурнови тројанци Уранопресекувачи Уранови тројанци Нептунопресекувачи Нептунови тројанци Нептунци Заднептунци Кајперов Појас Кубевани Плутина Одвоени тела Хилсов Облак Ортов Облак Расеан Диск Седноиди Настанок и развој Насобирање Насобирачки диск Растурен диск Астероиден Облак Околупланетарен диск Околуѕвезден диск Околуѕвездена обвивка Коатликуе Вселенска прашина Остаточен диск Одвоени тела Разорена планета ИВПОСД Вонзодијачка прашина Вонземски материјал Чување на вонземските примероци Претпоставка за џиновски удар Гравитациски колапс Хилсов Облак Меѓупланетарен облак од прашина Меѓупланетарна средина Меѓупланетарен простор Меѓуѕвезден облак Меѓуѕвездена прашина Меѓуѕвездена средина Меѓуѕвезден простор Кајперов Појас Список на меѓуѕвездени и околуѕвездени молекули Спојување на ѕвезди Молекуларен облак Маглинска хипотеза Ортов Облак Вселенски простор Планетарна миграција Планетарен систем Планетезимал Планетообразба Протопланетарен диск Прстенест систем Збировит отпад Мисија за повраток на примероци Расеан Диск Ѕвездообразба Земја → Сончев Систем → Месен Меѓуѕвезден Облак → Месен Меур → Гулдов Појас → Орионов Крак → Млечен Пат → Подгрупа на Млечниот Пат → Месна Група → Месен Лист → суперјато Девица → суперјато Ланијакеја → Видлива вселена → Вселена Секоја стрелка (→) може да се чита како „во“ или „дел од“.