Узброеныя сілы Рэспублікі В’етнам
Узброеныя Сілы Рэспублікі В'етнам (в’етн.: Quân lực Việt Nam Cộng hòa, скар. Quân Lực VNCH, УСРВ) — узброеныя сілы дзяржавы Рэспубліка В’етнам (таксама вядомай як Паўднёвы В’етнам), створаныя ў 1955 годзе. Спынілі сваё існаванне ў 1975 годзе. Узброеныя сілы Паўднёвага В’етнама складаліся з трох родаў войскаў:
Асобным родам войск была марская пяхота (Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến [TQLC]). СтанаўленнеПапярэднікам УСРВ была «Нацыянальная армія В’етнама», створаная ў 1949 годзе, калі Францыя фармальна дала самакіраванне В’етнаму, што на той момант быў яе калоніяй. Салдаты Нацыянальнай арміі разам з Экспедыцыйным корпусам Францыі прымалі ўдзел у Індакітайскай вайне. Падраздзяленні в’етнамскай арміі гулялі, як правіла, другарадную ролю ў баявых дзеяннях, паколькі адрозніваліся нізкай баяздольнасцю і не карысталіся даверам з боку французаў. Нацыянальная армія В’етнама была расфармавана пасля заключэння Жэнеўскіх пагадненняў 1954 года. Аднак да ўлады ў Паўднёвым В’етнаме прыйшоў праамерыканскі палітык Нго Дзінь З’ем, які лічыў, што выкананне Жэнеўскіх пагадненняў непазбежна прывядзе да ўсталявання кантролю над Паўдневым В’етнамам камуністамі. 20 студзеня 1955 года ўрады ЗША, Францыі і Паўднёвага В’етнама падпісалі пагадненне аб падрыхтоўцы паўднёвав’етнамскай арміі колькасцю 100 тыс. ваеннаслужачых рэгулярных часцей і 150 тыс. рэзервістаў. Агульнае кіраўніцтва было ўскладзена на французскага генерала Поля Элі, а ваенных саветнікаў, узбраенне і тэхніку абавязаліся даць ЗША[1]. 12 лютага 1955 года ваенная місія ЗША ў Сайгоне (MAAG — Military Aid Advisory Group) стала адказнай па пытаннях арганізацыі паўднёвав’етнамскай арміі, пасля чаго пачалася замена французскіх ваенных інструктараў на ваенных ЗША. Тым не менш, да 1956 года ў складзе MAAG працягвала дзейнасць група Military Support Mission, у якой налічвалася каля 200 французскіх афіцэраў[2]. У парушэнне пагадненняў 26 кастрычніка 1955 года было абвешчана стварэнне Рэспублікі В’етнам, у гэты ж дзень было абвешчана аб стварэнні паўднёвав’етнамскай арміі. У канцы 1955 года колькасць ваенных саветнікаў ЗША складала 342 чалавек, у далейшым іх колькасць была павялічана[2]. У 1956 годзе ў складзе сухапутных войскаў было завершана стварэнне чатырох бранятанкавых падраздзяленняў, узброеных тэхнікай амерыканскай вытворчасці (танкамі M24 Chaffee, самаходнымі гарматамі M8, бронетранспарцёрамі M3 і бронемашынамі M8), якая засталася ад французскіх войскаў[3]. 1 лістапада 1957 года вайскоўцы сіл спецыяльнага прызначэння ЗША пачалі навучанне 44 вайскоўцаў (у якасці асновы для стварэння спецпадраздзялення з 300 «камандас»). Да канца 1958 года было падрыхтавана спецпадраздзяленне з 400 «камандас» УСРВ[4]. Да канца 1958 года ў распараджэнні ўрада Паўднёвага В’етнама меліся наступныя ўзброеныя фарміраванні: узброеныя сілы — 150 тыс. вайскоўцаў; корпус грамадзянскай абароны — 60 тыс. чал., паліцэйскі корпус — 45 тыс. чал., атрады сельскай аховы — да 100 тыс. чал.[1] У 1960 годзе ў Паўднёвым В’етнаме знаходзілася 700 ваенных саветнікаў ЗША[5]. У маі 1961 года, на сустрэчы віцэ-прэзідэнта ЗША Ліндана Джонсана з прэзідэнтам Паўднёвага В’етнама Нго Дзінь З’емам было дасягнута пагадненне аб павелічэнні аб’ёмаў ваеннай і фінансавай дапамогі ЗША[6]. 11 снежня 1961 года ў Сайгон прыбылі дзве першыя эскадрыллі верталётаў для УСРВ (32 верталёта H-21C і 400 вайскоўцаў ЗША)[7]. 14 снежня 1961 года прэзідэнт ЗША Дж. Кенэдзі ў сваім лісце да Нго Дзінь З’ема паведаміў, што падтрымка з боку ЗША будзе зноў «неадкладна павялічана». У выніку, калі ў 1961 годзе Паўднёвы В'етнам займаў трэцяе месца па аб’ёмах атрыманай з ЗША ваеннай дапамогі (пасля Паўднёвай Карэі і Тайваня), то з 1962 года ён заняў першае месца: у 1950—1963 гады — 1443,0 млн долараў; у 1964—1969 гады — 5703,0 млн долараў, у 1970—1976 гады — не менш за 11042,0 млн долараў. Дакладныя памеры амерыканскай ваеннай дапамогі Паўднёваму В’етнаму ўсталяваць цяжка, паколькі ў перыяд з 1970 па 1975 гады асігнаванні былі часткова ўключаны ў бюджэт Міністэрства абароны ЗША[6]. У выніку, ужо ў 1961—1962 гады колькасць узброеных сіл была павялічана з 150 тыс. да 170 тыс. салдат і афіцэраў, колькасць «грамадзянскай гвардыі» — з 60 тыс. да 120 тыс. чал.[8] У красавіку 1962 года ў складзе сухапутных войскаў былі створаны дзве першыя механізаваныя роты, якія атрымалі на ўзбраенне бронетранспарцёры M113[3]. У канцы 1962 года колькасць УСРВ складала 200 тысяч чалавек[9]. 1 ліпеня 1963 года пачалася праграма CIDG (Civilian Irregular Defence Group), падчас якой вайскоўцы сіл спецыяльных аперацый ЗША пачалі падрыхтоўку ўзброеных атрадаў тэрытарыяльнай абароны[4]. У канцы 1963 года ў Паўднёвым В’етнаме знаходзілася 17 тысяч ваенных спецыялістаў, саветнікаў, інструктараў і пілотаў ВПС ЗША[5]. В’етнамская вайнаПершапачаткова УСРВ ствараліся на ўзор амерыканскай арміі і пры актыўным удзеле амерыканскіх ваенных саветнікаў. УСРВ адразу стала галоўнай апорай рэжыму З’ема. На іх ускладалася задача адлюстравання магчымага ўварвання арміі Паўночнага В’етнама. Калі ў канцы 1950-х гадоў у краіне разгарнулася грамадзянская вайна паміж урадавымі сіламі і камуністычнымі партызанамі, акцэнт быў зрушаны на вядзенне контрпартызанскай вайны. 11 кастрычніка 1961 года ўрад ЗША паведаміў у Сайгон, што «Амерыка акажа дапамогу ўраду Рэспублікі В’етнам у барацьбе з партызанамі». Для ацэнкі патрэбаў УСРВ у Паўднёвы В’етнам быў накіраваны генерал Максвел Д. Тэйлар[1]. У 1962 годзе сфарміраваны чатыры корпуса, за кожным з якіх замацоўвалася пэўная зона адказнасці (тактычная зона): 
Унікальнай асаблівасцю карпусоў УСРВ было тое, што яны адначасова з’яўляліся адміністрацыйнымі адзінкамі. Камандзір корпуса займаўся ўсімі ваеннымі і грамадзянскімі справамі на сваёй тэрыторыі. Акрамя рэгулярных падраздзяленняў, у склад УСРВ уваходзілі рэгіянальныя сілы і народныя сілы. Рэгіянальныя сілы дзейнічалі ў межах сваіх правінцый і з’яўляліся паўваеннымі фарміраваннямі. Народныя сілы былі мясцовым апалчэннем на ўзроўні вёсак, якія мелі мінімальную ваенную падрыхтоўку і ўзброены толькі састарэлай стралковай зброяй. Характэрна, што адзін з двух галоўных праціўнікаў УСРВ — В’етконг — меў практычна такую ж структуру. У ходзе вайны УСРВ пастаянна павялічвалася ў колькасці: да 1972 годзе ў ёй было ўжо каля мільёна вайскоўцаў. У 1961—1964 гадах УСРВ пастаянна цярпела паразы ў баях з партызанамі НФВПВ. Да 1965 сітуацыя была настолькі крытычнай, што амерыканскія эксперты прадказвалі магчымасць звяржэння ўрада Паўднёвага В’етнама сіламі камуністаў. Прычынамі гэтага быў шэраг уласцівых УСРВ праблем.  Так, палітызацыя кіраўніцтва арміі прывяла да таго, што УСРВ стала галоўным рычагом шматлікіх пераваротаў, якія адбыліся ў Паўднёвым В’етнаме ў 1963—1967 гадах. Няздольнасць УСРВ ўласнымі сіламі супрацьстаяць партызанскаму руху была адным з ключавых фактараў, якія абумовілі прыняцце адміністрацыяй ЗША рашэння аб адпраўцы ў В’етнам амерыканскіх наземных войскаў. Паралельна з гэтым ЗША пачалі пераўзбраенне УСРВ. Па стане на 1968 год, ваенны бюджэт Паўднёвага В’етнама складаў 36,8 млрд піястраў (312 млн долараў ЗША), што на 60% перавышала паказчык 1967 года[10].
В’етнамізацыя У 1969 годзе прэзідэнт Рычард Ніксан абвясціў палітыку так званай «в’етнамізацыі», сутнасць якой складалася ў тым, каб зрабіць УСРВ эфектыўнай баявой сілай, адначасова пачаўшы вывад з краіны амерыканскіх войск. УСРВ стала атрымліваць больш новае ўзбраенне, пашырылася яе структура. У 1970 годзе УСРВ паспяхова дзейнічала ў ходзе распачатага сумесна з войскамі ЗША ўварвання ў Камбоджу. Аднак самастойна праведзенае ў 1971 годзе ўварванне ў Лаос скончылася цяжкай паразай УСРВ, якая паказала, што галоўнай праблемай яе застаецца некампетэнтнасць яе кіраўніцтва. У 1972 годзе УСРВ атрымала самую буйную перамогу ў сваёй гісторыі, паспяхова адбіўшы варожае Велікоднае наступленне. У гэтай бітве салдаты Паўднёвага В’етнама паказалі, што пры падтрымцы амерыканскай авіяцыі і пад кіраўніцтвам амерыканскіх саветнікаў здольныя эфектыўна супрацьстаяць роўнай па сілах рэгулярнай арміі. У перыяд пасля падпісання Парыжскага пагаднення (27 студзеня 1973 года) баяздольнасць УСРВ была шмат у чым заснавана на амерыканскіх ваенных пастаўках:
РазгромПасля канчатковага вываду войск ЗША з краіны і на фоне пастаяннага скарачэння аб’ёмаў амерыканскай ваеннай дапамогі (з 3 да 1,1 млрд дол. у год)[13], у 1973—1974 гадах УСРВ сутыкнуліся з вострым недахопам рэсурсаў для працягу баявых дзеянняў, што самым негатыўным чынам адбілася на баяздольнасці. Увесну 1975 года, не маючы падтрымкі ЗША, УСРВ не здолелі адлюстраваць новае наступленне Паўночнага В’етнама і да канца кампаніі практычна страціла баяздольнасць. 30 красавіка 1975 года паўночнав’етнамскія войскі ўступілі ў Сайгон, паклаўшы канец існаванню УСРВ і самой Рэспублікі В’етнам. Прафесійныя святыДзень Узброеных Сіл Рэспублікі В’етнам адзначаўся 19 чэрвеня (вьетн. Ngày Quân Lực VNCH 19/6)[14]. Гл. таксамаЗноскі
Літаратура
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
