ਕੁਆਂਟਮ ਟੱਨਲਿੰਗ

ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ
${\displaystyle {\hat {H}}|\psi (t)\rangle =i\hbar {\frac {\partial }{\partial t}}|\psi (t)\rangle }$ ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨ
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਇਤਿਹਾਸ
ਪਿਛੋਕੜ ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਕੈਨਿਕਸ ਪੁਰਾਣੀ ਕੁਆਂਟਮ ਥਿਊਰੀ ਬ੍ਰਾ-ਕੈੱਟ ਧਾਰਨਾ ਹੈਮਿਲਟੋਨੀਅਨ ਇੰਟ੍ਰਫੇਰੈਂਸ
ਬੁਨਿਆਦਾਂ ਪੂਰਕਤਾ ਡੀਕੋਹਰੰਸ ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ ਐਨਰਜੀ ਲੈਵਲ ਨਾਪ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕਤਾ ਕੁਆਂਟਮ ਨੰਬਰ ਅਵਸਥਾ ਸੁਪਤਰਪੁਜੀਸ਼ਨ ਸਮਿੱਟਰੀ ਟੱਨਲਿੰਗ ਅਨਸਰਟਨਟੀ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ (ਕੋਲੈਪਸ)
ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਫਸ਼ਾਰ ਬੈੱਲ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਡੈਵੀਸਨ–ਜਰਮਰ ਡਬਲ-ਸਲਿਟ ਐਲੀਟਜ੍ਰ–ਵੈਦਮੈਨ ਫ੍ਰੈਂਕ–ਹਰਟਜ਼ ਮੈਕ–ਜ਼ੈਹੰਡਰ ਪੌੱਪਰ ਕੁਆਂਟਮ ਇਰੇਜ਼ਰ (ਡਿਲੇਅਡ-ਚੋਆਇਸ) ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰਜ਼ ਕੈਟ ਸਟ੍ਰਲਨ–ਗਰਲੈਚ ਵੀਲਰ ਦੀ ਡਿਲੇਅਡ-ਚੋਆਇਸ
ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀਆਂ ਸੰਖੇਪ ਸਾਰਾਂਸ਼ ਹੇਜ਼ਨਬਰਗ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ ਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਫੇਜ਼ ਸਪੇਸ ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਇਤਿਹਾਸਾਂ ਉੱਤੇ ਜੋੜ (ਪਾਥ ਇੰਟਗ੍ਰਲ)
ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਡੀਰਾਕ ਕਲੇਇਨ-ਗੌਰਡਨ ਪੌਲੀ ਰੇਡਬ੍ਰਗ ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ
ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਸੰਖੇਪ ਸਾਰਾਂਸ਼ ਅਨੁਕੂਲ ਇਤਿਹਾਸ ਕੋਪਨਹਾਗਨ ਡੀ-ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ-ਬੋਹਮ ਅਸੈਂਬਲ ਛੁਪੇ ਅਸਥਿਾਂਕ ਕਈ ਸੰਸਾਰ ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਟਕਰਾਓ ਬੇਐਸੀਅਨ ਕੁਆਂਟਮ ਲੌਜਿਕ ਰਿਲੈਸ਼ਨਲ ਸਟੌਕਾਸਟਿਕ ਸਕੇਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਟਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨਲ
ਅਡਵਾਂਸ ਟੌਪਿਕ ਕੁਆਂਟਮ ਕਾਓਸ ਕੁਆਂਟਮ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਡੈੱਨਸਟੀ ਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ ਫ੍ਰੈਕਸ਼ਨਲ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਕੁਆਂਟਮ ਸੂਚਨਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸਾਪੇਖਿਕ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਸਕੈਟ੍ਰਿੰਗ ਥਿਊਰੀ ਕੁਆਂਟਮ ਸਟੈਟਿਸਟੀਕਲ ਮਕੈਨਿਕਸ
ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਹਾਰੋਨੋਵ ਬੈੱਲ ਬਲੈਕੈੱਟ ਵਲੋਚ ਬੋਹਮ ਬੋਹਰ ਬੌਰਨ ਬੋਸ ਡੀ ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ ਕੈਂਡਲਿਨ ਕੌਂਪਟਨ ਡੀਰਾਕ ਡੈਵੀਸ਼ਨ ਡੀਬਾਇ ਐਹਰਨਫੈਸਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਐਵਰੈੱਟ ਫੋਕ ਫਰਮੀ ਫੇਨਮੈਨ ਗਲੌਬਰ ਗੁਟਜ਼ਵਿਲਰ ਹੇਜ਼ਨਬਰਗ ਹਿਲਬਰਟ ਜੌਰਡਨ ਕ੍ਰਾਮਰਸ ਪੌਲੀ ਲੈਂਬ ਲਾਨਦਾਓ ਲਾਓਏ ਮੌਜ਼ੀਲੇ ਮਿੱਲੀਕਾਨ ਔੱਨੇਸ ਪਲੈਂਕ ਰਾਬੀ ਰਮਨ ਰਾਇਡਬ੍ਰਗ ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਸੋਮੱਰਫੈਲਡ ਵੌਨ ਨਿਊਮਾੱਨ ਵੇਇਲ ਵੀਨ ਵਿਗਨਰ ਜ਼ੀਮਾਨ ਜ਼ੇਲਿੰਗਰ
v t e

ਕੁਆਂਟਮ ਟੱਨਲਿੰਗ ਜਾਂ ਟੱਨਲਿੰਗ (ਸੁਰੰਗ ਬਣਾਉਣਾ) ਓਸ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨੀਕਲ ਵਰਤਾਰੇ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਕਣ ਕਿਸੇ ਬੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਸੁਰੰਗ ਬਣਾ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੰਝ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਕਈ ਭੌਤਿਕੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਸੂਰਜ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਲੜੀ ਦੇ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲਾ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਫਿਊਜ਼ਨ।^[1] ਇਸਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਟੱਨਲ ਡਾਇਓਡ,^[2] ਕੁਆਂਟਮ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ, ਅਤੇ ਸਕੈਨਿੰਗ ਟੱਨਲਿੰਗ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਕੋਪ ਵਰਗੇ ਮਾਡਰਨ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਰਵ ਸਧਾਰਨ ਵਰਤਾਰੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੀ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਤੱਕ ਆਈ ਸੀ।^[3]

ਟੱਨਲਿੰਗ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਹੇਜ਼ਨਬਰਗ ਅਨਸਰਟਨਟੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਵੇਵ-ਪਾਰਟੀਕਲ ਡਿਓਐਲਟੀ ਵਰਤ ਕੇ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਧ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨੀਕਲ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਵਰਤਾਰੇ ਪ੍ਰਤਿ ਕੇਂਦਰੀ ਹਨ, ਇਸਲਈ ਕੁਆਂਟਮ ਟੱਨਲਿੰਗ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੇ ਉੱਤਮ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

• ਡਾਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬੈਰੀਅਰ ਚਾਰਜ
• ਫੀਲਡ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ ਨਿਕਾਸ
• ਹੋਲਸਟਾਈਨ-ਹੈਰਿੰਗ ਤਰੀਕਾ
• ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਟੱਨਲਿੰਗ
• ਸੁਪਰਕੰਡਕਟਿੰਗ ਟੱਨਲਿੰਗ ਜੰਕਸ਼ਨ
• ਟੱਨਲ ਡਾਇਓਡ
• ਟੱਨਲ ਜੰਕਸ਼ਨ

• N. Fröman and P.-O. Fröman (1965). JWKB Approximation: Contributions to the Theory. Amsterdam: North-Holland.
• Razavy, Mohsen (2003). Quantum Theory of Tunneling. World Scientific. ISBN 981-238-019-1.
• Griffiths, David J. (2004). Introduction to Quantum Mechanics (2nd ed.). Prentice Hall. ISBN 0-13-805326-X.
• James Binney and Skinner, D. (2010). The Physics of Quantum Mechanics: An Introduction (3rd ed.). Cappella Archive. ISBN 1-902918-51-7.
• Liboff, Richard L. (2002). Introductory Quantum Mechanics. Addison-Wesley. ISBN 0-8053-8714-5.
• Vilenkin, Alexander; Vilenkin, Alexander; Winitzki, Serge (2003). "Particle creation in a tunneling universe". Physical Review D. 68 (2): 023520. arXiv:gr-qc/0210034. Bibcode:2003PhRvD..68b3520H. doi:10.1103/PhysRevD.68.023520.

ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਟੱਨਲਿੰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਹੈ।

• Animation, applications and research linked to tunnel effect and other quantum phenomena (Université Paris Sud)
• Animated illustration of quantum tunnelling
• Animated illustration of quantum tunnelling in a RTD device