Пяскі (Голацкі сельсавет)

Пяскі
Краіна	Беларусь
Вобласць	Мінская
Раён	Пухавіцкі
Сельсавет	Голацкі
Каардынаты	53°43′00,20″ пн. ш. 27°48′10,70″ у. д.HGЯO
Водныя аб’екты	Свіслач
Насельніцтва	▲76 чал. (2019);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1713
Аўтамабільны код	5
	Пяскі на Вікісховішчы

Пяскі́^[1] (трансліт.: Piaski) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Голацкага сельсавета. Месціцца за 36 км на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 22 км ад Мінска, каля ракі Свіслач.

Гісторыя

Ранняя гісторыя

У XVIII стагоддзі ў Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, у складзе маёнтка Дукора, уласнасць Агінскіх^[2], пазней Оштарпаў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У 1800 годзе былі капліца і карчма. У XIX стагоддзі ў Ігуменскім павеце Мінскай губерні.

31 сакавіка 1851 года пры пераездзе Свіслачы каля Пяскоў загінуў Леан Оштарп. Мост не вытрымаў цяжкую карэту і абваліўся. На месцы смерці Оштарпа яго сям’я ўсталявала памятны камень з надпісам^[3].

У 1858 годзе вёска ў маёнтку Феліцыянава, уласнасць А. Івашкевіча. З другой паловы XIX стагоддзя ў Пярэжырскай воласці.

Найноўшы час

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Пярэжырскай воласці атрымалі пасведчанні Народнага Сакратарыята Беларусі^[4]. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. У 1920-х гадах была працоўная школа 1-й ступені. У 1933 годзе праведзена прымусовая калектывізацыя, быў створаны калгас «Чырвоная Беларусь».

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года вёска пад акупацыяй Германіі.

Да 20 студзеня 1960 года ў Рудзенскім раёне.

Насельніцтва

1908 год — 38 двароў, 388 жыхароў
1917 год — 41 двор, 298 жыхароў
1960 год — 174 жыхары
2002 год — 6 двароў, 12 жыхароў
2007 год — 35 гаспадарак, 93 жыхары
2010 год — 36 гаспадарак, 91 жыхар
2012 год — 33 гаспадаркі, 84 жыхары
2019 год — 76 жыхароў^[5]

Славутасці

Страчаная спадчына

Памятны камень на месцы гібелі Леана Оштарпа (сяр. XIX^[3] — 1917^[6])

Крыніцы

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Пя́скі
↑ Дапаможнік (нявызн.)(недаступная спасылка). helper.archonline.by. Архівавана з першакрыніцы 3 снежня 2023. Праверана 3 снежня 2023.
↑ ^а ^б SgKP 1887, с. 674.
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 19.
↑ Belarus (нявызн.). pop-stat.mashke.org. Праверана 30 красавіка 2024.
↑ В. Куницкій, О. Дмитриева Дукорское имение Пуховичского района в XVI — начале XX в.. — С. 71.

Літаратура

Jelski A. Piaski // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście (польск.). — Warszawa, 1887. — S. 52.
Пяскі // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 4 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 173. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
Памяць: Пухав. р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.