Спіс аб’ектаў, названых у гонар Дж. Р. Р. Толкіна і яго легендарыума

Брытанскі пісьменнік Джон Рональд Руэл Толкін (1892—1973) з’яўляецца стваральнікам цэлага выдуманага сусвету, які між іншага вызначаецца глыбока прапрацаванай анамастыкай. У выніку вялікай папулярнасці твораў Толкіна многія імёны персанажаў, назвы мясцовасцяў і іншых аб’ектаў яго легендарыума далі свае імёны разнастайным аб’ектам рэальнага свету. Спіс аб’ектаў, названых у гонар Дж. Р. Р. Толкіна і яго легендарыума ўключае ў сябе назвы астранамічных і геаграфічных аб’ектаў, віды жывёл і раслін, назвы кампаній і музычных гуртоў, а таксама іншыя вядомыя аб’екты.

Шэраг буйных астранамічных аб’ектаў, сярод якіх галактыкі, туманнасці і асобныя зоркі, маюць неафіцыйную назву «Вока Саўрана». Такое празванне астранамічныя аб’екты атрымоўваюць з-за візуальнага падабенства да Вока Саўрана з кінаадаптацыі Пітэра Джэксана «Уладар Пярсцёнкаў». Аб’екты ў спісе ўпарадкаваны па аддаленасці ад Сонца, пачынаючы з самых далёкіх.

Назва	Фотаздымак	Кароткае апісанне аб’ета і тлумачэнне назвы
NGC 4151		Сейфертаўская спіральная галактыка ў сузор’і Гончыя Псы, якая знаходзіцца на адлегласці 62 мільёнаў светлавых гадоў ад Сонца. Адна з самых яркіх актыўных галактык. У ядры галактыкі знаходзіцца сістэма з дзвюх звышмасіўных чорных дзірак[1]. Некаторыя астраномы празвалі галактыку «Вокам Саўрана» (англ.: Eye of Sauron)[2][3].
M 1-42, ESO 456-67		Планетарная туманнасць, якая знаходзіцца ў сузор’і Стральца на адлегласці 10 тысяч светлавых гадоў ад Сонца. Адкрыта ў 1946 годзе германа-амерыканскім астрафізікам Рудольфам Мінкоўскі[en]. З-за свайго выгляду туманнасць атрымала празванне «Вока Саўрана» (англ.: Eye of Sauron)[4][5].
Туманнасць Смоўж, NGC 7293		Планетарная туманнасць, якая знаходзіцца ў сузор’і Вадаліў на адлегласці 650 светлавых гадоў ад Сонца. Адна з самых блізкіх планетарных туманнасцей. Адкрыта Карлам Людвігам Гардынгам у 1823 годзе. Туманнасць Смоўж у поп-культуры часам называюць «Вокам Бога»[6], а таксама «Вокам Саўрана»[7][8].
HR 4796[en]		Падвойная зорная сістэма ў сузор’і Цэнтаўр, якая знаходзіцца на адлегласці 237 светлавых гадоў ад Сонца. Сістэма ўключае ў сябе зорку галоўнай паслядоўнасці HR 4796 A і чырвоны карлік HR 4796 B. Галоўная зорка сістэмы разам з кальцом нагадваюць вока, у сувязі з чым зорку часам называюць «Вока Саўрана» (англ.: Sauron's Eye)[9][10].
Фамальгаўт, α Паўднёвай Рыбы		Найярчэйшая зорка ў сузор’і Паўднёвая Рыба і адна з найярчэйшых зорак на небе. Знаходзіцца на адлегласці 25 светлавых гадоў ад Сонца. Часопіс «New Scientist» назваў зорку «Вялікім Вокам Саўрана» (англ.: Great Eye of Sauron) з-за яе формы і астаткавага кальца, якія маюць падабенства з Вокам Саўрана з кінатрылогіі Пітэра Джэксана «Уладар Пярсцёнкаў»[11].

У красавіку 1982 года былі адкрыты першыя два астэроіды, якія атрымалі назвы, звязаныя з асобай Дж. Р. Р. Толкіна. Гэта астэроід (2675) Толкін, які атрымаў назву ў гонар самога пісьменніка, і астэроід (2991) Більба, названы ў гонар галоўнага героя кнігі «Хобіт». Аднак на працягу наступных некалькіх дзесяцігоддзяў гэтая тэндэнцыя не была працягнута.

З адкрыццём новых і новых класаў астэроідаў няраз падымалася пытанне аб тым, каб называць астэроіды аднаго класа аднатыпнымі назвамі. Найбольш вядомым прыкладам такой традыцыі з’яўляюцца траянскія астэроіды Юпітэра, якім сістэматычна даюцца назвы па імёнах персанажаў Траянскай вайны, апісаных у Іліядзе. У адпаведнасці з гэтым выстаўляліся прапановы выкарыстоўваць у якасці назваў імёны з твораў Толкіна. Так у 2002 годзе разглядалася прапанова галандскага аўтара навукова-папулярных кніг і астранома-аматара Говерта Шылінга^[en] выкарыстоўваць імёны з кніг Толкіна ў якасці назваў так званых «аб’ектаў з рассеяным дыскам» у поясе Койпера. Аднак у выніку абмеркавання на той момант рашэнне было адкладзена^[12].

Так ці іначай, традыцыя даваць назвы астэроідам у гонар персанажаў з твораў Толкіна была ўсталявана. На працягу 2014 года такія назвы атрымалі адразу 4 астэроіды: Варда, Ільмарэ, Манвэ і Тарондар^[13][14]. У 2016 годзе з’явіўся астэроід Саўран^[15], у 2018 — Саруман^[16].

Паводле дамоўленасці, горы (лац.: mons, мн. л. montes) на спадарожніку Сатурна Тытане названы ў гонар гор Серадзем’я^[23][24].

Паводле дамоўленасці, пагоркі (лац.: collis, мн. л. colles) на спадарожніку Сатурна Тытане названы ў гонар персанажаў Легендарыума Толкіна^[23][25].

Толкін (англ.: Tolkien) — адзін з самых паўночных кратараў на Меркурыі, размешчаны на 88°49′ пд. ш. 149°55′ у. д. / 88,82° пд. ш. 149,92° у. д. / -88.82; 149.92 (Tolkien). Ён мае дыяметр 50 кіламетраў і названы ў гонар брытанскага пісьменніка Дж. Р. Р. Толкіна. Назва была зацверджана Міжнародным астранамічным саюзам 6 жніўня 2012 года^[32].

Гэты раздзел не завершаны. Вы дапаможаце праекту, выправіўшы і дапоўніўшы яго.

Ніводзін іншы аўтар не з’яўляецца так шырока ўшанаваным у таксаноміі, як Джон Рональд Руэл Толкін^[33][34]. На сённяшні дзень больш сотні таксонаў атрымалі навуковыя назвы ў гонар персанажаў і аб’ектаў з «Уладара Пярсцёнкаў», «Хобіта» і іншых твораў з Легендарыума Толкіна.

Музычны гурт	Музычны жанр	Краіна, гады актыўнасці	Тлумачэнне назвы	Сп.
Amon Amarth	Меладычны дэз-метал	Швецыя, з 1992	Аман Амарт — сіндарская назва гары Арадруін[en].
Balrog[fr]	Блэк-метал	Францыя, з 1999	Балрагі[en] — маяр, вогненыя духі, што згадзіліся служыць Мелькару.
Burzum[en]	Блэк-метал, дарк-эмбіент, неафолк	Нарвегія, 1991—1999, з 2009	«Burzum» у перакладзе з чорнай мовы — «цемра».
Carach Angren[en]	Сімфанічны блэк-метал	Нідэрланды, з 2003	«Carach Angren» у перакладзе з сіндарына — «жалезныя сківіцы».
Gandalf[en]	Меладычны дэз-метал	Фінляндыя, 1993—2002, 2013	Гандальф — мудрэц-істары, пасланы ў Серадзем’е дзеля дапамогі ў змаганні са злом.
Gorgoroth[en]	Блэк-метал	Нарвегія, з 1992	Горгарат[en] — плато ў Мордары.
Isengard[fr]	Блэк-метал	Нарвегія, 1989—1995	Ізенгард — крэпасць у Серадзем’і, найбольш вядомая як крэпасць Сарумана.
Isengard[fr]	Паўэр-метал	Швецыя, 1988—2001, 2011—2016	Ізенгард — крэпасць у Серадзем’і, найбольш вядомая як крэпасць Сарумана.
Ithilien[en]	Фолк-метал, меладычны дэз-метал, паган-метал	Бельгія, з 2005	Ітыліен — вобласць Гондара на мяжы з Мордарам.
Menegroth[en]	Блэк-метал	Швейцарыя, з 2001	Менеграт — сталіца і галоўная крэпасць каралеўства Дарыят.
Minas Morgul[fr]	Блэк-метал, паган-метал	Германія, з 1997	Мінас-Моргул — назва гондарскага гораду Мінас-Ітыль пасля яго захопу назгуламі.
Mor Dagor[fr]	Дэз-метал, блэк-метал	Германія, з 1996	«Mor Dagor» у перакладзе з сіндарына — «цёмны бой».
Morgoth[fr]	Дэз-метал, індастрыял-рок	Германія, 1985—1998, з 2010	Моргат — імя найбольш магутнага з айнур пасля яго пераходу на бок цемры.

• Henry Gee. The Science of Middle-Earth: Explaining The Science Behind The Greatest Fantasy Epic Ever Told!. — 1st ed.. — Cold Spring Press, 2004. — 256 p. — ISBN 1-59360-023-2.
• Lutz D. Schmadel. Dictionary of Minor Planet Names. — Sixth Revised and Enlarged Edition. — Springer, 2012. — 1452 p. — ISBN 978-3-642-29717-5.

• Species named after Tolkien's works. «Tolkien Gateway».