Сопот (Велешко)

Сопот
Поглед на селото Сопот
Сопот Местоположба на Сопот во Македонија Сопот на карта
Координати 41°47′7″N 21°43′2″E / 41.78528°N 21.71722°E / 41.78528; 21.71722
Регион	Вардарски
Општина	Велес
Население	12 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	29071
Сопот на општинската карта Атарот на Сопот во рамките на општината
Сопот на Ризницата

Сопот — село во Општина Велес, во непосредна близина на градот Велес.

Сопот — село во северниот дел на територијата на Општина Велес^[2]. Селото е рамничарско во подножјето на мало возвишение веднаш од левата страна на реката Вардар. Расположено е на надморска височина од 230 метри^[3]. Низ самото село минува автопатот Скопје - Велес кој го дели селото на два дела. Од градот Велес е оддалечено 13 километри^[3]. Атарот на селото Сопот зафаќа површина од 8,7 км², од кои 203 хектари зафаќа обработливото земјиште, 262 хектари пасиштата, додека 267 хектари отпаѓаат на шумите, со што селото во основа има полјоделска функција^[3]. Во непосредната близина на селото Сопот се наоѓа вештачкото велешко езеро „Младост“.

Селото Сопот е едно од постарите села во Велешко, во кои организиран живот се одвивал уште во античко време, а постојат и голем број пишани податоци и споменувања на Сопот низ историјата. Македонскиот просветител Јордан Хаџи-Константинов - Џинот, во својот напис за Велес во „Цариградски весник“ од 1 декември 1854 запишал дека во селото Сопот на 4 часа северозападно од Велес (што одговара со местоположбата на денешното село) се пронајдени 100.000 антики славјански, латински и гречески и на мермерни плочи писма, образи и идоли и други многуцености^[4]. Доказ за овој напис на Џинот, како и за божествениот култ кон Александар Македонски е споменикот пронајден во ова село, со натпис посветен на богот Александар, домашните божества Драко и Дракајна и на Јупитер и Хера^[5]. Пет години подоцна на 7 март 1859, Јордан Хаџи Константинов - Џинот во својот напис „Велес - статистическо описание“ во „Цариградски весник“, за селото Сопот запишал дека е христијанско село кое има 10 куќи и урнатини од манастирот на средновековниот војвода Радич како и негова крепост^[6].

Малубројното постојано население, како и некогашните жители на селото кои повремено доаѓаат во него на своите куќи и викендички се занимаваат најмногу со градинарство (домат, пиперки, кромид, лук, марула), пчеларство, лозарство и овоштарство (јаболка, круши, сливи, ореви). Поради одличните услови кои се должат на тревнатите ридови обраснати со нискостеблеста и грмушеста шума во Сопот е застапено и сточарството, односно одгледувањето на кози, а постојат и две трла за овци во горниот дел на селото.

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Сопот живееле 100 жители, сите Македонци.^[7] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Сопот имало 120 Македонци, од кои 80 под врховенството на Бугарската егзархија и 40 патријаршисти.^[8]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 100 Македонци.^[9]

Бројот на жители во селото Сопот, драстично опаднал и селото западнало во процес на целосно раселување, во периодот помеѓу 1961 година кога броело 194 жители и 1994 година, кога бројот се намалил на само 7 жители, сите Македонци.^[3]. Сепак во периодот помеѓу 1994 и 2002 година, бројот на жители се зголемил за повеќе од двојно, односно за 8 жители, пред сè поради повратниците, најчесто постари луѓе и пензионери кои во младоста се иселиле во Велес, а дел и во Скопје. Покрај овие постари луѓе кои се вратиле постојано да живеат, во селото Сопот има и еден млад ученик во основно училиште, Дарко Илиевски, чија сторија околу проблемите со превозот до училиштето во Велес беше објавена на македонските медиуми.

Според пописот од 2002 година во селото живеат 15 жители, сите Македонци.^[10]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите Македонци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[14]

Според податоци од 1935 година, во селото живееле следните македонски православни христијански родови: Галевци, Ангелковци и Нетковци (сите старинци), Гулевци и Давчеви (двата рода од с. Чалошево), Басаровци (од с. Рудник), Кимовци (од с. Лугунци), Гоговци (од с. Отовица), Бошковци (од с. Карабуниште), Ролевци (од с. Кожле) и Шонтеви (од с. Ветерско)^[15].

• Црква „Св. Спас“ - Сопот - прилично стара црква која не е доволно проучена и не се знае од кој век од средновековниот период е изградена и постои^[3]
• Манастир „Св. Ѓорѓија“ - Сопот - познат како Вардарски манастир

Селото е опфатено во избирачкото место бр. 2182 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште во Башино Село. Во избирачкото место се опфатени населените места: Сопот, Башино Село, Новачани.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 624 гласачи.^[17]

Археолошки наоѓалишта

• Дабици — тумули од железно време
• Кале — градиште — кастел со подградие од римско време

-->

Најголем дел од населението е иселен во Велес, а во помала мерка и во Скопје и околните села како Отовица и сосема малку во странство.

• http://www.veles.gov.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=17&Itemid=40

п р у Населени места во Општина Велес Башино Село Белештевица Бузалково Велес Ветерско Горно Каласлари Горно Оризари Долно Каласлари Иванковци Клуковец Кумарино Мамутчево Новачани Ораовец Отовица Раштани ’Рлевци Рудник С’лп Сливник Сојаклари Сопот Црквино Чалошево Џидимирци Раселени Долно Оризари Карабуниште Крушје Лугунци Ново Село Историски Влахчани Дуган Еленоводица Средно Каласлари Чука