Генетика и археогенетика на Јужна АзијаГенетика и археогенетика на Јужна Азија е проучување на генетиката и археогенетиката на етничките групи на Јужна Азија. Таа има за цел да ја открие генетската историја на овие групи. Географската положба на Индискиот Потконтинент ја прави неговата биоразновидност важен за проучување на раното распространување на анатомски современи луѓе низ Азија. Врз основа на варијации на митохондриската ДНК (мтДНК), генетското единство кај различни јужноазиски субнаселенија покажало дека повеќето од јазлите на предците на филогенетското дрво од сите типови мтДНКпотекнуваат од потконтинентот.[1] Заклучоците од студиите засновани на варијација на хромозомот Y и варијација на автосомната ДНК се различни. Генетскиот состав на современите јужноазијци може да се опише како комбинација на западноевроазиски предци со раздвоени источноевроазиски предци. Последните првенствено вклучуваат предложена автохтона јужноазиска компонента (наречена Древни предци јужни Индијанци, кратко „ААСИ“) која е далечно поврзана со андаманските народи, како и со источните Азијци и Абориџините Австралијци, и понатаму вклучуваат дополнителни, регионално променлив исток и компоненти од Југоисточна Азија.[2][3][4][5] Предложеното потекло од типот ААСИ е најблиску до незападноевроазискиот дел, наречен S-компонента, извлечен од јужноазиските примероци, особено оние од племето Ирула, и генерално се наоѓа низ сите јужноазиски етнички групи во различни степени Западноевроазиското потекло, конкретно компонента поврзана со древниот Иран, го образува главниот извор на јужноазискиот генетски состав и во комбинација со различни степени на потеклото на ААСИ, ја образувал периферијата на Инд околу ~ 5400-3700 п.н.е., што го сочинува главниот предок на повеќето современи јужноазиски групи. Потеклото на периферијата Инд, околу вториот милениум п.н.е., се измешало со друг западноевроазиски бран, дојдовната компонента Јамнаја-степски главно со посредство на мажи образувајќи ги Предците на Северните Индијци (ПСИ), додека во исто време придонела за образување на Предците на Јужните Индијци (ПЈИ) по мешање со ловци-собирачи кои имаат повисоки пропорции на потекло поврзани со ААСИ. Градиентот ПСИ-ПЈИ, како што е прикажан со повисокиот процент на ПСИ кај традиционално високата каста и кај индоевропските говорители, што резултирало поради мешањето помеѓу ПСИ и ПЈИ по 2000 година п.н.е. во различни размери, се нарекува индиски клин. Коимпонентата на потекло од Источна Азија го образува главното потекло меѓу тибето-бурманските и касиските говорители, и генерално е ограничена на хималајските подножја и североисточна Индија, со значително присуство, исто така, во групите што зборуваат мунда, како и во некои населенија од северниот, централниот и источна Јужна Азија.[6][7][8][9][10][11][12] ПрегледСовремените јужноазиски народи се потомци на комбинација на западноевроазиски предци (особено компонентите „древни ирански“ и „ западен степски сточар“) со автохтона јужноазиска компонента (наречена Древни Јужни Индијци, кратко „ААСИ“) најблиску до незападноевроазиското дел извлечен од јужноазиски примероци; далечно поврзани со андаманските народи, како и со источно-азијците и со Абориџините Австралијци, како и со регионалните променливи дополнителни компоненти од Источна/Југоисточна Азија, соодветно. Предложената лоза на ААСИ, за која се претпоставува дека го претставува потеклото на првите ловци-собирачи и народи на иИндискиот Потконтинент, била образувана околу 40.000 години п.н.е. Било откриено дека ААСИ се разликуваат од западноевроазиските групи и имаат поблизок генетски афинитет со древните источноевроазијци (како што се Андаманските Онги или источноазиските народи). Врз основа на ова, било заклучено дека лозата ААСИ се разликувала од другите источноевроазиски лоза, како што се „Австралазијци“ и „народ од Источна/Југоисточна Азија“, за време на нивното растурање користејќи јужна рута. Андаманскиот народ е меѓу релативно најтесно поврзаните современи населенија со компонентата ААСИ но други (Елман и неговите соработници, 2019) забележуваат дека и двете се длабоко отстапени меѓусебно и ги предлагаат јужноиндиските племенски групи, како што се Панија и Ирула како подобри застапници за потеклото на домородните јужноазиски народи (ААСИ), иако забележуваат дека овие племенски групи исто така носат различни степени на антииранска мешавина.[13][14][15] Шинде и неговите соработници од 2019 година забележале дека и двете андамански Онги или источносибирските групи може да се користат како прокси за компонентата поврзана со незападна евроазија во моделирањето на мешавини „qpAd “ на поединец поврзан со IVC (означен како „I6113“), бидејќи и двете населенија „имаат исти филогенетски однос со незападноевроазискиот однос на I6113 најверојатно поради заедничкото потекло длабоко во времето“.[16] Според Јанг (2022): „ Ова посебно јужноазиско потекло, означено како лоза на древните предци јужноиндиски (AASI), беше пронајдено само кај мал процент од древните и денешните јужноазијци. Денешниот Онге од Андаманските Острови се најдоброто референтно население досега, но Нарасимхан и соработниците користиле qpGraph за да покажат дека дивергенцијата помеѓу лозата ААСИ и потеклото пронајдена во денешните Онги била многу длабока. сите денешни индиски населенија“. Генетските податоци покажуваат дека главниот настан на западноевроазискиот генелоф се случил за време на неолитскиот период, или веќе за време на холоценот (преднеолитски период).[16][17][18][19] Исто така, постојат докази дека некое западноевроазиско потекло стигнало до Јужна Азија порано, за време на горниот палеолит (околу 40.000-30.000 години п.н.е.). „ [web 1][20] Неолитот или преднеолитската иранска лоза, која може да биде поврзана со ширењето на дравидските јазици, го образува главниот извор на јужноазискиот генски базен и придонел за основање на сите современи јужноазијци. Спарен со различни степени на мешање на ААСИ, древната иранска лоза дошла до периферијата на Инд, што е карактеристично за современите јужноазијци и централно во јужноазиското генетско наследство. Генетските податоци сугерираат дека специфичната лоза поврзана со древниот Иран, се разликувала од лозата на неолитското иранско плато пред повеќе од 10.000 години.[21] Според меѓународниот истражувачки тим предводен од палеогенетичарите на Универзитетот Јоханес Гутенберг во Мајнц (JGU), главната компонента на потеклото на Јужноазијците потекнува од населението поврзано со неолитските земјоделци од источната Плодна Полумесечина и Иран. Во вториот милениум п.н.е., потеклото поврзано со периферијата Инд се измешало со пристигнатата Јамнаја-степска компонента образувајќи ги предците северни Индијци (ПСИ), додека во исто време придонела за образување на предците јужни Индијци (ПЈИ) со мешање со ловци-собирачи на југ кои имаат повисоки пропорции на потекло поврзани со ААСИ. Близината до западноевроазиските населенија се заснова на градиентот ПСИ-ПЈИ, исто така наречен индиски клин, при што групите кои имаат повисоко потекло од ПСИ се поблиску до западноевроазијците во споредба со населенијата кои имаат повисоко потекло од ПЈИ. Племенските групи од јужна Индија имаат главно потекло од ПЈИ и се најдалеку од западноевроазиските групи на PCA во споредба со другите јужноазијци. Пасторалистичката компонента Јамна или Западна Степска се среќава со поголема честота кај индоариевските говорители и е распространета низ Индискиот Потконтинент со помала честота. Одредени заедници и групи на касти од северниот Индиски Потконтинент покажуваат врв на потекло од Западните степски сточари во слични количини како и северноевропејците. Компонентата на потеклото поврзана со Источна Азија го образува главното потекло меѓу тибето-бурманите и Касите, говорници во хималајските подножји и североисточна Индија, а исто така се наоѓа во значително присуство во групите што зборуваат мундари. Според Чанг и неговите соработници, австроазиските преселби од Југоисточна Азија во Индија се случиле по последниот глацијален максимум, пред околу 10.000 години.[22] Арункумар и сор. сугерираат дека австроазиските преселби од Југоисточна Азија се случиле во североисточна Индија 5,2 ± 0,6 киа и во Источна Индија 4,3 ± 0,2 киа.[23] Тате и сор. во 2019 година процениле дека луѓето што зборуваат австроазиски јазик се измешале со индиското население пред околу 2000-3800 години, што може да сугерира пристигнување на генетска компонента од Југоисточна Азија во областа.[24] Било откриено дека јазолот на предците на филогенетското дрво од сите типови mtDNA ( митохондриска ДНК хаплогрупа) обично се наоѓаат во Средна Азија, Западна Азија и Европа, исто така, може да се најдат во Јужна Азија на релативно високи честоти. Заклученото раздвојување на овој заеднички јазол на предците се проценува дека се случило пред нешто помалку од 50.000 години. Во Индија, главните мајчини лози се различни М поткладови, проследени со R и U поткладови. Времето на спојување на овие хаплогрупи е до 50.000 п.с.. Главните татковски лози на Јужноазијците се претставени со западноевроазиските хаплогрупи R1a1, R2, H, L и J2. Едно малцинство припаѓа на источноевроазиската хаплогрупа О-М175. O-M175 е главно ограничен на австроазиски и тибето-бурмански говорници, а исто така е вообичаен кај источните и југоисточните Азијци, додека H е во голема мера ограничен на јужноазијците и R1a1, J2 и L, како и потклад на H (H2) најчесто се наоѓаат меѓу европските и блискоисточните населенија.[25] Некои истражувачи тврдат дека Y-ДНК хаплогрупа R1a1 (M17) е од автохтоно јужноазиско потекло. Сепак, предлозите за централноазиско/евроазиско степско потекло за R1a1 се исто така доста чести и поддржани од неколку понови проучувања. [web 2] Други помали хаплогрупи вклучуваат поткладови на Q-M242, G-M201, R1b, како и хаплогрупа C-M130.[26][27] Генетските студии споредуваат осум STR маркери засновани на Х хромозом користејќи мултидимензионален заговор за скалирање (MDS график), откриле дека денешните јужноазијци како Индијците, Пакистанците, Бангладешаните и Синхалците се групираат блиску еден до друг, но исто така и поблиску до Европејците. За разлика од Југоисточна Азија, Источна Азија и Африканците биле поставени на далечни позиции, надвор од главниот кластер.[28] мтДНКНајчестите мтДНК хаплогрупи во Јужна Азија се M, R и U (каде U е потомок на R). Тврдејќи се за подолготрајниот „ривалски модел на Y-хромозом“, Стефан Опенхајмер верува дека е многу сугестивно што Индија е местото на потеклото на евроазиските mtDNA хаплогрупи кои тој ги нарекува „евроазиски еви“. Според Опенхајмер, многу е веројатно дека скоро сите човечки мајчини лози во Средна Азија, Блискиот Исток и Европа потекнуваат од само четири мтДНК линии кои потекнуваат од Јужна Азија пред 50.000-100.000 години. Макрохаплогрупа ММакрохаплогрупата M, која се смета за кластер од протоазиските мајчини лози, претставува повеќе од 60% од јужноазиската мтДНК. М макрохаплотипот во Индија вклучува многу подгрупи кои длабоко се разликуваат од другите поткладови во Источна Азија, особено кај монголските населенија. Длабоките корени на M филогенијата јасно ја утврдуваат реликвијата на јужноазиските лози во споредба со другите М поткладови (во Источна Азија и на други места) што укажува на „in-situ“ потеклото на овие потхаплогрупи во Јужна Азија, најверојатно во Индија. Овие лози со длабоки корени не се специфични за јазикот и се шират низ сите јазични групи во Индија. Практично сите современи централноазиски мтДНК M лози се смета дека припаѓаат на источноевроазиските (монголски) наместо јужноазиските подтипови на хаплогрупата М, што укажува дека не се случила голема преселба од денешното турско говорно население од Средна Азија во Индија. Отсуството на хаплогрупата М кај Европејците, во споредба со нејзината подеднакво висока застапеност кај јужноазијците, источноазијците и кај некои населенија од Средна Азија е во контраст со западноевроазиските наклонетости на јужноазиските татковски лоза. Повеќето од постојните граници на мтДНК во Јужна и Југозападна Азија најверојатно биле обликувани за време на првичното населување на Евроазија од анатомски современите луѓе.
Макрохаплогрупа RМакрохаплогрупата R (многу голема и стара подподелба на макрохаплогрупата N) е исто така широко застапена и ги опфаќа останатите 40% од јужноазиската мтДНК. Многу стара и најважна нејзина подподелба е хаплогрупата U која, иако е присутна и во Западна Евроазија, има неколку поткладови специфични за Јужна Азија. Најважните јужноазиски хаплогрупи во Р:
Хаплогрупа UХаплогрупата U е под-хаплогрупа на макрохаплогрупата R. Распространетоста на хаплогрупата U е огледална слика на онаа за хаплогрупата М: првата досега не е опишана кај источните Азијци, но е честа кај европските населенија, како и кај Јужноазијците. Јужноазиските U лози суштински се разликуваат од оние во Европа и нивното спојување со заеднички предок исто така датира од околу 50.000 години.
Y хромозом Главните хаплогрупи на ДНК на Y-хромозомот на Јужна Азија се H, J2, L, R1a1, R2, кои вообичаено се наоѓаат помеѓу другите западноевроазиски населенија, како што се жителите на Блискиот Исток или Европејците. Нивното географско потекло е наведено на следниов начин, според најновите иследувања:
Хаплогрупа HХаплогрупата H (Y-ДНК) се наоѓа на висока честота во Јужна Азија и се смета дека ја претставува главната татковска лоза. Денес ретко се наоѓа надвор од Јужна Азија, но е честа појава кај населенијата со потекло од Јужна Азија, како што се Ромите, особено подгрупата H-M82. H била пронајдена и во некои древни примероци на Европа и сè уште се наоѓа денес на мала застапеност кај одредени југоисточни Европејци и Арапи од Левант. Хаплогрупата H често се среќава меѓу населенијата на Индија, Шри Ланка, Непал, Пакистан и Малдиви. Сите три гранки на Хаплогрупата H (Y-ДНК) се наоѓаат во Јужна Азија. Веројатно место; Јужна Азија или Западна Азија [29] или Јужна Средна Азија .[30] Се смета дека ја претставува главната хаплогрупа на Y-хромозомот на палеолитските жители на Јужна Азија и Европа, соодветно. Некои поединци во Јужна Азија, исто така, се покажало дека припаѓаат на многу пореткиот потклад H3 (Z5857). Хаплогрупата H во никој случај не е ограничена на одредени населенија. На пример, H ја поседуваат околу 28,8% од индоариевските касти а кај племените околу 25–35%. Хаплогрупа Ј2Хаплогрупата J2 е присутна во Јужна Азија најмногу како J2a-M410 и J2b-M102, уште од неолитот (9500 YBP).[31][32] J2 кладовите достигнуваат врвни честоти во Северозападна и Јужна Индија и се наоѓаат на 19% во јужноиндиските касти, 11% во северноиндиските касти и 12% во Пакистан. Во Јужна Индија, присуството на J2 е поголемо кај средните касти со 21%, проследено со горните касти со 18,6% и долните касти со 14%. Меѓу групите на каста, најголемата честота на J2-M172 е забележана кај Тамилските Велалари од Јужна Индија, со 38,7%. J2 е присутна и кај племињата и има честота од 11% кај австро-азиските племиња. Меѓу австро-азиските племиња, доминантниот Ј2 се јавува кај Лодите (35%). J2 е присутна и во јужноиндиското ридско племе Тода со 38,46%,[33] кај андското племе во Телангана со 35,19% и во племето Кол од Утар Прадеш со честота од 33,34%. Утврдено е дека хаплогрупата J-P209 е почеста кај индиските шиитски муслимани, од кои 28,7% припаѓаат на хаплогрупата Ј, со 13,7% во J-M410, 10,6% во J-M267 и 4,4% во J2b.[34] Во Пакистан, највисоките честоти на J2-M172 биле забележани меѓу Парсите со 38,89%, Брахуите кои зборуваат дравидски со 28,18% и Макраните Балоси со 24%.[35] Исто така, се јавува на 18,18% во Макранските Сиди и на 3% во Карнатакските Сиди.[36] J2-M172 се наоѓа на вкупна честота од 10,3% кај синхалците од Шри Ланка. На Малдиви, 20,6% од населението на Малдиви се покажало дека се позитивни на хаплогрупата J2.[37] Хаплогрупа ЛСпоред д-р Спенсер Велс, L-M20 потекнува или од Индија или од Блискиот Исток, меѓу потомците K-M9 кои мигрирале на југ од Памирскиот јазол и пристигнале до Индија пред околу 30.000 години.[38][39] Други проучувања предложиле или западно-азиско или јужноазиско потекло за L-M20 и го поврзале нејзиното проширување во долината на Инд (~ 7.000 години пред сегашноста) на земјоделците од неолитот.[40][41] Генетските студии сугерираат дека L-M20 можеби е една од хаплогрупите на оригиналните креатори на цивилизацијата на долината Инд.[42][43] Постојат три подгранки на хаплогрупата L: L1-M76 (L1a1), L2-M317 (L1b) и L3-M357 (L1a2), кои се наоѓаат на различни нивоа во Јужна Азија. ИндијаХаплогрупата L покажува време на неолитска експанзија. Кладот е присутен кај индиското население со вкупна честота од околу. 7-15%. Хаплогрупата L има поголема честота меѓу јужноиндиските касти (околу 17-19%) и достигнува 68% во некои касти во Карнатака, но е нешто поретка во северните индиски касти (околу 5-6%). Присуството на хаплогрупата L е доста ретко помеѓу племенските групи (околу 5,6-7%), сепак 14,6% се забележани кај Ченџусите. Меѓу регионалните и социјалните групи, умерени до високи застапености се забележани кај Браманите (18,6%), Пенџапите (12,1%), Гуџаратите (10,4%), Ламбадите (17,1%) и Јатите (36,8%). ПакистанВо Пакистан, L1-M76 и L3-M357 поткладовите на L-M20 достигнуваат вкупни честоти од 5,1% и 6,8%, соодветно. Хаплогрупата L3 (M357) често се среќава меѓу Бурушо (приближно 12%) и Паштуните (приближно 7% ). Неговата најголема честота може да се пронајде во југозападната провинција Балучистан по должина на брегот на Макран (28%) до делтата на реката Инд. L3a (PK3) се наоѓа во приближно 23% од Нуристанците во северозападен Пакистан. Кладот е присутен во умерена распространетост меѓу општата пакистанско население (приближно 14%). Шри ЛанкаВо една студија, било откриено дека 16% од Синхалците се позитивни на Хаплогрупата L-M20.[44] Во друга студија, било откриено дека 18% припаѓаат на L1. Хаплогрупа R1a1Во Јужна Азија, R1a1 е често забележана со висока застапеност во голем број на демографски групи, како и со највисока разновидност на STR што наведува некои да го гледаат како локус на потекло. Додека R1a потекнува пред околу 22.000 до 25.000 години, нејзиниот потклад M417 (R1a1a1) се диверзифицирала пред околу 5.800 години. Распространетоста на M417-поткладови R1-Z282 (вклучувајќи R1-Z280) во Централна и Источна Европа и R1-Z93 во Азија сугерира дека R1a1a е диверзифицирана во евроазиските степи или регионот на Блискиот Исток и Кавказ. Местото на потекло на овие поткладови игра улога во дебатата за потеклото на Индоевропејците. ИндијаВо Индија, висок процент од оваа хаплогрупа бил забележан во западнобенгалски Брамини (72%) на исток, гуџаратсикте Лохани (60%) на запад, Катрите (67%) на север, и карнатакиските Медари (39%) на југ. Исто така, пронајдена е во неколку племиња кои зборуваат дравидски на Јужна Индија, вклучувајќи ги Коти (41%) од Тамил Наду, Ченчу (26%) и Валмики од Андра Прадеш како и Јадави и Калари од Тамил Наду што укажува на тоа дека М17 е широко распространета во овие племиња на јужните Индијанци. Покрај овие, студиите покажуваат високи проценти во регионално различни групи како што се Меитејците (50%) на крајниот североисток и кај Пенџаби (47%) до крајниот северозапад. ПакистанВо Пакистан, се наоѓа на 71% кај Моханците од провинцијата Синд на југ и 46% кај Балти од Гилгит-Балтистан на север. Шри Ланка23% од Синхалезите од примерок од 87 испитаници биле откриени дека се R1a1a (R-SRY1532) позитивни според истражувањето од 2003 година, додека друго истражување во истата година открило дека 12,8% од 38 примероци припаѓале на оваа специфична хаплогрупа. МалдивиНа Малдивите, 23,8% од жителите на Малдиви се покажале дека се позитивни на R1a1a (M17). НепалЛуѓето во регионот Терај, Непал покажуваат R1a1a на 69%.[45] Хаплогрупа R2Во Јужна Азија, честотата на лозата R2 и R2a е околу 10-15% во Индија и Шри Ланка и 7-8% во Пакистан. Најмалку 90% од поединците R-M124 се наоѓаат во Јужна Азија. Пријавена е и во Кавказ и Средна Азија со помала честота. Генетска студија од Мондал и неговите соработници во 2017 година заклучиле дека хаплогрупата R2 потекнува од северна Индија и веќе била присутна пред степската преселба.[46] ИндијаМеѓу регионалните групи, се среќава кај Западните Бенгалци (23%), Хиндусите од Њу Делхи (20%), Пенџапите (5%) и Гуџаратите (3%). Меѓу племенските групи, племето Кармали од Западен Бенгал покажало највисоко ниво со 100% проследено со Лодите (43%) [47] на исток, додека Бхилите од Гуџарат на запад имало 18%, Тарусите од север го покажале на 17%, Ченчу и Палан на југ изнесувале на 20% и 14% соодветно. Меѓу групите, високи проценти се прикажани од Џаунпурските Кшатрити (87%), Ками (73%), Бихарски Јадави (50%), Кандајати (46%) и Калари (44%). Исто така е значително висок кај многу брамински групи, вклучувајќи ги пенџапи браманите (25%), бенгалските брамини (22%), браманите од Конканаста (20%), чатурведите (32%), баргавите (32%), кашмирските пандити (14%) и Ллингајатските брамини (30%). Северноиндиските муслимани имаат честота од 19% (сунити) и 13% (шиити), додека муслиманите Давуди Бохра во западната држава Гуџарат имаат честота од 16% и муслиманите Мапила од јужна Индија имаат честота од 5%. ПакистанХаплогрупата R2 се наоѓа кај 14% од луѓето Бурушо. Кај народот Хунзи се среќава со 18%, додека Парсите го покажуваат со 20%. Шри ЛанкаСпоред истражувањето од 2003 година, 38% од Синхалците од Шри Ланка биле R2 позитивни. МалдивиБило откриено дека 12% од Малдивците имаат R2. НепалВо Непал, процентот на R2 се движи од 2% до 26% во различни групи под различни истражувања. Неварите покажува значително висока честота од 26%, додека жителите на Катманду покажуваат со 10%. Хаплогрупа ОХаплогрупата О1 (О-F265) и О2 (О-М122), примарните гранки на Хаплогрупата О-М175 се многу чести меѓу населенијата што зборуваат австроазиски и тибето-бурмански во Јужна Азија, соодветно.[48] Хаплогрупата O-M95, потклад на O1-F265, е главно ограничена во групите кои зборуваат австроазиски во Јужна Азија.[49] Според Кумар и неговите соработници од 2007 година, М95 во просек изнесува 55% кај Мундите и 41% од говорниците на касите од североисточна Индија, додека Реди и сор. 2007 година пронашле просечна честота од 53% кај Мундарите и 31% кај Касите. Џанг и сор. во 2015 година, била пронајдена повисок просек од 67,53% и 74,00% кај групите кои зборуваат Мунда и Каси, соодветно. Изобилува на Андаманските и Никобарските Острови (во просек ~ 45%), таа е фиксирана (100%) кај некои населенија како Шомпен, Онги и Никобарези. Хаплогрупата О2-М122 првенствено се наоѓа кај мажите од тибето-бурманско потекло на Хималаите и североисточна Индија.[50] Хаплогрупата О-М122, за која се верува дека потекнува од Јужна Кина покажува многу високи проценти.[51] Се наоѓа на 86,6% кај Таманзите од Непал, со слично високи честоти, 75% до 85%, меѓу североисточните индиски тибето-бурмански групи, вклучувајќи ги Ади, Нага, Апатани, Ниши, Качари и Раби.[52] Во североисточна Индија, Барите прикажуваат висока честота и хомогеност на O-M134, што укажува на ефект на тесно грло на населението што се случило за време на преселбата на запад, а потоа на југ на основачкото население на Тибето-Бурманите за време на неговото разгранување од родителското население. Постои значајно присуство меѓу Касите (29%), и покрај тоа што е генерално отсутна во другите Австроазијати во Индија, и се појавува со 55% меѓу соседните Гароси, тибето-бурманска група. Белешки
Наводи
Дополнителна литература
Надворешни врски Викицитат има збирка цитати поврзани со:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
