ရှိုဘာသာစကား (အင်္ဂလိပ် : Shö language ) သည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့တွင် ပြောဆိုကြသော ကူကီး ဒေသိယစကား ဖြစ်သည်။ ရှိုဘာသာစကားတွင် ထင်ရှားသော ဒေသိယစကား လေးမျိုးရှိနိုင်ပြီး ယင်းတို့မှာ အရှို၊ ဘွာလ်ခွာ၊ ချင်းပုံ (ဥုပ်ပူး) နှင့် Shendu တို့ ဖြစ်သည်။
Mayin and Longpaw are not mutually intelligible, but have been subsumed under the ISO code for Chinbon because Mayin-Longpaw speakers generally understand Chinbon.[ ၆] Minkya is similarly included because most Minkya speakers understand Mayin.[ ၇]
ချင်းပုံဘာသာစကား ကို မြန်မာနိုင်ငံရှိ အောက်ပါမြို့နယ်များတွင် ပြောဆိုကြသည်။
အရှိုချင်းဘာသာစကား ကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့တွင် ပြောဆိုကြသည်။
VanBik (2009:38)[ ၈]
Settu (စစ်တွေ မှ သံတွဲအကြား၊ အထူးသဖြင့် စစ်တွေမှ အမ်း အကြားတွင် ပြောဆိုကြသည်)
လိုင်းတူ (စေတုတ္တရာမြို့နယ်တွင် ပြောဆိုကြသည်)Awttu (မင်းတုန်းမြို့နယ်တွင် ပြောဆိုကြသည်)
Kowntu (ငဖဲ၊ မင်းလှနှင့် မင်းဘူးမြို့နယ်တို့တွင် ပြောဆိုကြသည်)
Kaitu (ပဲခူး၊ မန္တလေးနှင့် မကွေး စသည်တို့တွင် ပြောဆိုကြသည်)
Lauku (ကျောက်ဖြူ၊ အမ်း တို့တွင် ပြောဆိုကြသည်) ဘွာလ်ခွာဘာသာစကား ကို ချင်းပြည်နယ်၊ ဖလမ်းမြို့နယ် ၊ ဖလမ်းမြို့ မြောက်ပိုင်းရှိ ဘွာလ်ခွာ၊ ဖိုင်ဇောက် နှင့် Khuang ရွာများတွင် ပြောဆိုကြသည်။
Shendu ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်ပြည်နယ် တွင် ပြောဆိုကြသည်။
အရှိုစကားတွင် ဗျည်းသံ ၂၈ ခုနှင့် သရ ၇ ခု ရှိသည်။
ဗျည်းသံများ
Bilabial
Labio-dental
Inter-dental
Alveolar
Post-Alveolar
Velar
Glottal
V1 stops
p pʰ
t tʰ
k kʰ
ʔ
Ingressives
ɓ
ɗ
V1 Fricatives
ʃ
x
h
Vd Fricatives
v
ʒ
ɣ
V1 Affricates
tθ
kx
Vd Affricates
d ʒ
k ɣ
Nasals
m m̥
n (n̥)
ŋ ŋ̊
Lateral
l ɬ
Clusters
pl pʰl
သရများ
ရှေ့
အလယ်
နောက်
Close
i, iː
ɨ, ɨː
u, uː
Mid
e, eː
ə, əː
ɔ, ɔː
Open
a, aː
Diphthongs: əi, ai, ui, ɔi
အခြားသော ကူကီးဘာသာစကားများကဲ့သို့ပင် အရှိုကြိယာများတွင် ကွဲပြားသော ပုဒ်ရင်း နှစ်ခု ရှိသည်။ This stem alternation is a Proto-Kukish feature, which has been retained to different degrees in different Kukish languages.[ ၉]
↑ ချင်းပုံချင်း at Ethnologue (18th ed., 2015)အရှိုချင်း at Ethnologue (18th ed., 2015)ဘွာလ်ခွာချင်း at Ethnologue (18th ed., 2015)Shendu at Ethnologue (18th ed., 2015)↑ Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "ဘွာလ်ခွာချင်း" ။ Glottolog ။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။ ↑ Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "ချင်းပုံချင်း" ။ Glottolog ။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။ ↑ Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "အရှိုချင်း" ။ Glottolog ။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။ ↑ Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "Shendu" ။ Glottolog ။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။ ↑ 2014-063 | ISO 639-3 ။ 12 May 2015 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2 April 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။↑ 2014-062 | ISO 639-3 ။ 12 May 2015 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2 April 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။↑ VanBik, Kenneth. 2009. Proto-Kuki-Chin: A Reconstructed Ancestor of the Kuki-Chin Languages . STEDT Monograph 8. ISBN 0-944613-47-0 .
↑ မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ ။ 26 May 2012 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2 April 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
