Македонските партизански бригади или Македонски народноослободителни бригади (скратено МНОБ) го започнале својот процес на формирање со оформувањето на Првата македонско-косовска ударна бригада, на 11 ноември 1943 година.[1] Таа во средината на 1944 година била реорганизирана и поделена на де бригади, Прва македонска ударна бригада и Прва косовско-метохиска бригада.
Кон крајот на месец јули 1944 година, во Македонија делувале Прва, Втора, Трета и Четврта македонска ударна бригада, како и одредите: Азотскиот, Поречкиот, Тиквешкиот, Преспанскиот и Плачковичкиот партизански одред, сите под команда на ГШ на НОВ и ПОМ, со околу 3000 борци и старешини.[2]
По капитулацијата на Бугарија во септември 1944 година, ФШ на НОВ и ПОМ започнаа со засилено формирање на нови бригади и дивизии. По завршувањето на војната во Македонија, под команда на ГШ на НОВ и ПОМ имало 45.000 борци и старешини. Со воената реорганизација во Македонија биле укинати сите корпуси освен Петнаесеттиот македонски корпус кој се сремал да замине на Сремскиот формнт, а извесен број на бригади биле расформирани или реорганизирани. До почетокот на 1945 година во рамките на Македонската војска во поедини периоди дејствувале вкупно 45 бригади, од кои 31 пешадиска и 14 специјализирани: една коњичка, седум артилериски, една автобригада, четири инженерски, една бригада на КНОЈ и една работничка бригада, како и одделенијата за собирање на историска граѓа, за пиротехника, за врски, за санитет, ветерина, езерски и други единици.[3]
Список на Македонските партизански бригади
Ова е список на Македонските народноослободителни бригади:
МНОБ (Македонска народноослободителна бригада)
|
датум на формирање
|
место на формирање
|
командант
|
политички комесар
|
Прва македонско-косовска ударна бригада
|
11 ноември 1943 |
Сливово
|
Петар Брајовиќ
|
Мита Миљковиќ
|
Прва македонска ударна бригада
|
8 јуни 1944 |
Локов
|
Вангел Чукаловски, Тихомир Шаревски
|
Никола Тодоровски - Канински, Ѓоре Велковски, Јаким Спировски
|
Прва егејска ударна бригада
|
18 ноември 1944 |
Драгош
|
Илија Димовски - Гоче
|
Михаил Пангов Керамитчиев, Динко Делевски
|
Прва косовско-метохиска ударна бригада
|
24 јуни 1944 |
Збажди
|
Петар Брајовиќ - Ѓуро, Зуфер Мусиќ
|
Митар Радусиновиќ
|
Втора македонска ударна бригада
|
20 декември 1943 |
Фуштани
|
Диме Туриманџовски
|
Наум Наумовски - Борче
|
Трета македонска ударна бригада
|
26 февруари 1944 |
Жегљане
|
Тихомир Милошевски, Јордан Цеков - Дане
|
Боро Чушкар
|
Четврта македонска ударна бригада
|
24 јули 1944 |
Лисец (Плачковица)
|
Борис Милевски, Никола Пеев - Груев
|
Кирил Михајловски - Груица
|
Четврта македонска албанска бригада
|
26 август 1944 |
Караорман
|
Нафи Сулејмани
|
Кемал Аголи
|
Петта македонска ударна бригада
|
2 август 1944 |
Зборско
|
Методија Попоски - Мајка
|
Ѓоре Велкоски
|
Шеста македонска ударна бригада
|
6 септември 1944 |
Славеј (планина)
|
Драгутин Ѓорѓевиќ - Алија
|
Киро Сотировски - Сатрогов
|
Седма македонска ударна бригада
|
22 август 1944 |
Зборско
|
Васко Карангелески
|
Драги Тозија
|
Осма македонска ударна бригада
|
2 септември 1944 |
Отиштино
|
Киро Чауле
|
Боро Мокров
|
Деветта македонска ударна бригада
|
22 август 1944 |
Шешково
|
Димитар Гулевски - Гулас
|
Ристо Стојановски - Железни
|
Десетта македонска ударна бригада
|
22 август 1944 |
Зборско
|
Живојин Росиќ, Димче Костовски
|
Бено Русо - Коки
|
Единаесетта македонска ударна бригада
|
27 август 1944 |
Пелинце
|
Јордан Цеков - Дане
|
Перо Ивановски - Тиквар,
|
Единаесетта кавадаречка македонска ударна бригада
|
3 октомври 1944 |
околина на Кавадарци
|
|
|
Дванаесетта македонска ударна бригада
|
12 септември 1944 |
Војница
|
Трајко Стојковски - Бузо
|
Методија Котевски
|
Тринаесетта македонска ударна бригада
|
17 септември 1944 |
Митрашинци
|
Тоше Поп Јорданов - Вардарски
|
Слободан Цветковски - Павле
|
Четиринаесетта македонска ударна бригада
|
17 септември 1944 |
Митрашинци
|
Боро Поцков
|
Боро Чаушев
|
Петнаесетта македонска ударна бригада
|
12 септември 1944 |
Челопеци
|
Ѓоко Сајковиќ
|
Петар Пепељуговски
|
Петнаесетта крушевска македонска ударна бригада
|
9 септември 1944 |
Гумења
|
Богоја Јоновски
|
|
Шеснаесетта македонска ударна бригада
|
6 октомври 1944 |
Кучевиште
|
Глигорије Шарановиќ
|
Стево Вукановиќ
|
Седумнаесетта македонска ударна бригада
|
октомври 1944 |
Жељувино
|
Станојко Спасевски
|
Ванчо Цветковски
|
Осумнаесетта кавадаречка македонска ударна бригада
|
18 септември 1944 |
Дабниште
|
Димитар Јанчевски - Бодри
|
|
Осумнаесетта македонска ударна бригада
|
октомври 1944 |
Алгуња
|
|
|
Деветнаесетта македонска ударна бригада
|
8 октомври 1944 |
Лаки
|
Благој Левков
|
Боро Симеонов
|
Дваесетта македонска ударна бригада
|
18 октомври 1944 |
Широк Дол
|
Н. Кушев, потполковник
|
Јордан Камберов
|
Дваесет и прва македонска ударна бригада
|
19 октомври 1944 |
Широк Дол
|
Боро Поцков
|
Јован Тодоровски
|
Охридско-струшка дополнителна ударна бригада
|
септември 1944 |
Велмеј
|
Стево Врбица
|
|
Кичевско-дебарска ударна бригада
|
6 октомври 1944 |
|
|
|
Народноослободителна бригада „Гоце Делчев“
|
октомври 1944 |
Софија
|
Пецо Трајков, полковник
|
Мире Анастасов
|
Бригада „Јане Сандански“
|
неоформена |
Пиринска Македонија
|
Пецо Трајков
|
|
Дополнителна бригада при ГШ на НОВЈ за Македонија
|
јануари 1945 |
|
|
|
Дополнителна бригада на XV корпус
|
март 1945 |
село Војка, Белград
|
|
|
Прва македонска артилериска бригада
|
16 декември 1944 |
1944
|
Александар Минчев
|
Борис Петковски Симеонов
|
Артилериска бригада на четириесет и втората дивизија
|
18 февруари 1945 |
Скопско кале
|
Георги Сапунџиев
|
Бранко Богдански
|
Втора артилериска бригада на четириесет и осмата дивизија
|
18 февруари 1945 |
Скопје
|
Илија Попевски
|
Блаже Стефановски
|
Битолска артилериска бригада
|
15 ноември 1945 |
|
Александар Коневски
|
Блажо Стефановски
|
Скопска артилериска бригада
|
септември 1944 |
Присад
|
Киро Спасовски
|
|
Струмичка артилериска бригада „Гоце Делчев“
|
8 октомври 1944 |
[[]]
|
Андреја Русјаковски
|
Боро Камберски
|
Кумановска артилериска бригада
|
1944 |
Степанце
|
|
|
Прва македонска автобригада
|
ноември 1944 |
Скопје
|
|
|
Прва македонска коњичка бригада
|
29 декември 1944 |
Скопје
|
Владо Петковски, Димо Пецов
|
Михајло Софејски - Јошко
|
Бригада на Народната одбрана
|
11 септември 1944 |
Прилеп
|
Тодор Настевски - Бодо
|
Коле Млекарот
|
Инженерски бригади
|
април 1945 |
Скопје
|
|
|
Наводи
- ↑ д-р Марјан Димитријевски „Македонската војска 1944-1945“, Скопје, ИНИ, 1999 г., стр. 67
- ↑ д-р Марјан Димитријевски „Македонската војска 1944-1945“, Скопје, ИНИ, 1999 г., стр. 68
- ↑ д-р Марјан Димитријевски „Македонската војска 1944-1945“, Скопје, ИНИ, 1999 г., стр. 69-70