နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း
ဝိပဿနာပိုင်းတွင် ကမ္မဋ္ဌာန်းနှစ်မျိုးရှိရာ ရုပ်တရားကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားသိမ်းဆည်းခြင်းကို ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း (ရူပပရိဂ္ဂဟ) ဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ နာမ်တရား (စိတ်၊ စေတသိက်) တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားသိမ်းဆည်းခြင်းကို နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း (အရူပကမ္မဋ္ဌာန်း သို့မဟုတ် အရူပပရိဂ္ဂဟ) ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။ ဤသည်မှာ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) နှင့် မတူဘဲ ဝိပဿနာရှုပွားရန် အာရုံကို ဆိုလိုပါသည်။ နာမ်တရား၏ သဘောနှင့် ရှုပွားရန် ခက်ခဲမှု အမြင်နာမ်တရား (စိတ်နှင့် စေတသိက်) တို့သည် အလွန် လျင်မြန်စွာ ဖြစ်ပျက်နေကြသည်[၁]။ ထို့ကြောင့် ဤမျှ လျင်မြန်သော နာမ်တရားများကို မည်သို့ ရှုနိုင်မည်နည်းဟု အချို့က မေးခွန်းထုတ်ကြသော်လည်း၊ ကျမ်းဂန်များက နာမ်တရားများကို သိမ်းဆည်းရှုပွား၍ ရနိုင်ကြောင်း ပြဆိုထားပါသည်။ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း သိမ်းဆည်းနည်း (၃) နည်းနာမ်တရားများကို စတင်သိမ်းဆည်းရာ၌ ယောဂီ၏ သန္တာန်တွင် ထင်ရှားရာကို အခြေခံ၍ နည်းသုံးမျိုးရှိသည်-
အရေးကြီးသော မှတ်ချက် (ဖဿပဉ္စမက): မည်သည့် နာမ်တရား (ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သို့မဟုတ် ဝိညာဏ်) က စတင်၍ သိမ်းဆည်းသည်ဖြစ်စေ၊ ထိုနာမ်တရား တစ်ခုတည်းကိုသာ သီးသန့်ရှုနေရမည် မဟုတ်ပါ။ စိတ်တစ်ခဏအတွင်း၌ အတူတကွ ဖြစ်ပေါ်နေသော အခြေခံနာမ်တရားအစုဖြစ်သည့် ဖဿပဉ္စမကတရား (ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ စေတနာ၊ ဝိညာဏ်) တို့ကို သိမ်းဆည်းရမည်ဟု အဋ္ဌကထာများက ညွှန်ကြားပါသည်။ အကြောင်းမှာ ဤငါးမျိုးသည် နာမ်ခန္ဓာလေးပါးလုံး၏ အဓိကကိုယ်စားပြုတရားများ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဤသို့ ဖဿပဉ္စမကတရားကို သိမ်းဆည်းခြင်းဖြင့် ကျန် ယှဉ်ဖက်စေတသိက်များကိုပါ သိမ်းဆည်းပြီး ဖြစ်သွားပါသည်။ မရှိမဖြစ် လိုအပ်ချက် - ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ကောင်းစွာသိမ်းဆည်းပြီး ဖြစ်ခြင်းအထူးသဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက (သမထကို အခြေမခံဘဲ ဝိပဿနာသက်သက် အားထုတ်သူ) ပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မစတင်မီ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ကောင်းစွာ စင်ကြယ်အောင် သိမ်းဆည်းပြီး (သုဝိသုဒ္ဓရူပပရိဂ္ဂဟ) ဖြစ်ရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။
နာမ်တရား သိမ်းဆည်းရန် သင့်လျော်သော နည်းလမ်း - အာယတနဒွါရအလိုက် သိမ်းဆည်းခြင်းဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာအရ နာမ်တရားများကို သိမ်းဆည်းရာတွင် မှီရာဝတ္ထုရုပ် (၆) ပါးအလိုက် သိမ်းဆည်းခြင်းထက်၊ အာယတနဒွါရ (၆) ပါး အလိုက် ဖြစ်ပေါ်သော ဝီထိစိတ်အစဉ်များအတိုင်း သိမ်းဆည်းခြင်းက ပို၍ ရှင်းလင်းသည် (အနာကုလ = ရောထွေးမှုကင်းသည်)။
ဤသို့ ဒွါရအလိုက် ဝီထိစိတ်များကို သိမ်းဆည်းခြင်းက ရှုပ်ထွေးမှု နည်းပါးစေသည်။ ဝိပဿနာရှုရမည့် နာမ်တရားများ၏ အတိုင်းအတာ
ရုပ်နာမ် နှစ်ပါးလုံးကို ရှုရန် လိုအပ်ခြင်းဝိပဿနာဉာဏ် ရင့်ကျက်၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်ရန် (ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာ ဖြစ်ရန်) မှာ-
ထို့ကြောင့် ရံခါ ရုပ်တရား၊ ရံခါ နာမ်တရား၊ ရံခါ အတွင်းတရား၊ ရံခါ အပြင်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ အပြန်အလှန် ရှုပွားပေးရမည်ဟု အဋ္ဌကထာများက ညွှန်ပြသည်။ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ဆက်စပ်ပုံနာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်ရာတွင် အဓိကထား ရှုပွားသည့် တရားအပေါ်မူတည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသို့ သက်ဝင်သည်-
နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၏ ခက်ခဲမှုနှင့် ဖြစ်နိုင်စွမ်းစိတ်တစ်ခဏအတွင်း၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော နာမ်တရားစု (ဖဿပဉ္စမက စသည်) ကို တစ်လုံးချင်း ခွဲခြားသိမြင်ရန်မှာ အလွန် ခက်ခဲသော (ဒုက္ကရံ ကတံ) အလုပ်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဘုရားရှင်နှင့် သာဝကတို့ ပြုလုပ်နိုင်၊ သိမြင်နိုင်ကြောင်း ကျမ်းဂန်များက အခိုင်အမာ ဆိုထားသည်။ အရေးကြီးသော သတိပြုဖွယ်: ဤ မိလိန္ဒပဥှာလာ စကားရပ်သည် နာမ်တရားများကို တစ်လုံးစီ ခွဲခြားသိရန် ခက်ခဲနက်နဲပုံ ကို ဘုရားရှင်၏ အစွမ်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ သာဝကများအဖို့ လုံးဝ ရှု၍မရနိုင်၊ သိ၍မရနိုင်ဟု ဆိုလိုခြင်း မဟုတ် ကြောင်း အဋ္ဌကထာများက ရှင်းလင်းထားပါသည်။ ဤအချက်ကို အယူအဆ မလွဲမှားရန် အထူး အရေးကြီးပါသည်။ ဝတ္ထုနှင့် အာရုံကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းခြင်း (အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ နည်း)နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ရှုပွားရာတွင် လိုက်နာရမည့် အလွန်တန်ဖိုးရှိသော ရှေးထုံး ဥပဒေသတစ်ခုမှာ နာမ်တရားတို့၏ မှီရာဝတ္ထုရုပ် နှင့် အာရုံ ကို ပူးတွဲ၍ သိမ်းဆည်းခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤနည်းသည် ပညာအရာ ဧတဒဂ်ရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး လိုက်နာကျင့်သုံးတော်မူသော နည်းဖြစ်ပါသည်။
နာမ်ကို သိမ်းဆည်းပြီးနောက် ရုပ်ကို ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းဖဿပဉ္စမကတရား အစရှိသော နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပြီးသည့်အခါ၊ "ဤနာမ်တရားတို့သည် အဘယ်ကို မှီ၍ ဖြစ်သနည်း" ဟု ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရမည်။ ထိုအခါ ဝတ္ထုရုပ် ကို မှီ၍ဖြစ်ကြောင်း သိမြင်မည်။ ဤ၌ ဝတ္ထုရုပ်ဆိုသည်မှာ စက္ခုဝတ္ထု၊ ဟဒယဝတ္ထု စသည့် သက်ဆိုင်ရာ ဝတ္ထုရုပ်တစ်ခုတည်းကို ဆိုလိုသည်မဟုတ်ဘဲ၊ ထိုဝတ္ထုရုပ် အပါအဝင် မှီရာဌာနတစ်ခုလုံးရှိ ရုပ်အစုအဝေး (ကရဇကာယ) ကို ဆိုလိုကြောင်း မူလဋီကာက ရှင်းပြပါသည်။ ဤသို့ နာမ်ကို သိမ်းဆည်းပြီးနောက် ရုပ်ကို ပြန်လည် ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်းသည် ရုပ်နှင့်နာမ်တို့၏ အပြန်အလှန် မှီခိုနေမှုကို ပိုင်းခြားသိသော နာမရူပဝဝတ္ထာနဉာဏ် ကို စင်ကြယ်စေရန် ဖြစ်သည်။ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ် သိမ်းဆည်းနည်း (လိုအပ်မှ ကျင့်ရန်)အလွန်အသေးစိတ်သော ရှုနည်းတစ်ခုမှာ ဒွါရ (၆) ပါး၊ ကောဋ္ဌာသ (၄၂) ခုတို့၌ ရှိသော ရုပ်ကလာပ်များအတွင်းမှ ရုပ်ဓာတ် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ကို အာရုံယူကာ၊ ထိုရုပ်တစ်လုံးစီကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ် စိတ်အစဉ် (နာမ်တရားများ) ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဖြစ်သည်။ ဥပမာ- စက္ခုဒွါရရှိ စက္ခုဒသကကလာပ်မှ ပထဝီဓာတ်ကို အာရုံယူ၍ ဖြစ်သော နာမ်တရားများ၊ အာပေါဓာတ်ကို အာရုံယူ၍ ဖြစ်သော နာမ်တရားများ စသည်ဖြင့် ရုပ် (၁၀) မျိုးလုံးအတွက် တစ်ခုချင်းစီ ခွဲ၍ ရှုခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤနည်းသည် အလွန်အကျယ်ပြန့် ရှုပ်ထွေးသဖြင့် အကျဉ်းနည်းဖြင့် အောင်မြင်မှု မရရှိမှသာ လိုအပ်သလို ကျင့်သုံးရန် ဖြစ်ပါသည်။ နာမ်တရားတို့ကို ပေါင်းစု၍ "နာမ်တရား နာမ်တရား" ဟု ရှုပွားခြင်းအာယတနဒွါရအလိုက် ဝီထိစိတ်များအတွင်းရှိ နာမ်တရားများကို တစ်လုံးစီ ခွဲခြားသိမ်းဆည်းမှု၌ ကျွမ်းကျင်လာပြီး၊ ထိုနာမ်တရားအစုသည် ဉာဏ်၌ ပြိုင်တူထင်လာသောအခါ၊ ယင်း နာမ်တရားအားလုံး၏ အာရုံသို့ ညွှတ်ကိုင်းနေသော သဘောကို အာရုံယူလျက် "ဤကား နာမ်တရား" သို့မဟုတ် "နာမ်တရား၊ နာမ်တရား" ဟု တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်း ပေါင်းခြုံ၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားရမည်ဟု ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂက ညွှန်ကြားပါသည်။ ဤအဆင့်သည် နာမ်တရားများကို တစ်လုံးစီ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသည့် (analytical) အဆင့်ကို ကျွမ်းကျင်ပြီးမှသာ ပြုလုပ်ရမည့် အဆင့် ဖြစ်သည်။ ဤသို့ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုပွားရာ၌ ကျမ်းဂန်လာ ဥပဒေသများ၊ အထူးသဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှေးဦးစွာ စင်ကြယ်အောင် သိမ်းဆည်းခြင်း၊ ဝတ္ထုနှင့် အာရုံကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းခြင်း၊ ဖဿပဉ္စမကတရားများကို အခြေခံ၍ နာမ်အစုကို သိမ်းဆည်းခြင်း စသည့် အချက်များကို လေးစားလိုက်နာစွာ ကျင့်ကြံအားထုတ်သင့်ပါသည်။ [၂] ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
