Канонік Перамышльскі

«Канонік Перамы́шльскі» (польск.: Kanonik Przemyski) — няскончаная^[1] гістарычная паэма-гутарка^[2] Уладзіслава Сыракомлі.

Тадэвуш Піні класіфікуе жанр твора як раман у вершах^[3].

Над сваім творам Сыракомля працаваў цягам 1851 г. у Залуччы. У студзені таго ж года ён пазнаёміўся ў Вільні з паэтам Эдвардам Жалігоўскім, які тады працаваў над паэмай «Манахі». У верасні Жалігоўскі пераехаў у Петразаводск, дзе канчаткова назваў свой твор «Ён, Яна і Яны»^[4]. У ім паэт высмейваў манахаў і выступаў адкрыта супраць цэлібату святароў. Сыракомля меў ад гэтага прыкрае ўражанне і пастанавіў не працягваць сваю паэму, бо баяўся, што ягоны твор пачнуць успрымаць не як пахвалу Арыхоўскаму, а як крытыку царквы^[5]. Праз гэта пясняр пачаў шукаць сюжэт для эпапеі ў дахрысціянскай мінуўшчыне і стварыў «Маргера»^[6].

У цэнтры паэмы — Станіслаў Арыхоўскі-Раксалан, пісьменнік і рэлігійны дзеяч. Уладзімір Спасовіч тлумачыць увагу Сыракомлі да гэтай асобы наступным чынам:^[7]

Наверагодней, што Кандратовіча вабіла ў Арыхоўскім тое, што гэты наватар быў да мозгу касцей каталіком, што ён адданы, прыхільнік у душы парадку ў касцёльнай дысцыпліны, намагаўся стварыць свайго кшталту каталіцтва, прыстасаванае да духу часу.

Пакінутыя паэтам урыўкі памерам роўныя гутарцы «Дабрародны Ян Дубарог»^[5].

На думку Тадэвуша Піні, гэта найвыдатнейшы твор з залуцкага перыяду творчасці Сыракомлі^[1].

• Pini, T. Władysław Syrokomla i jego utwory (польск.). — Lwów: Macierz Polska, 1901. — 247 с.
• Spasowicz, Wł. Władysław Syrokomla (польск.). — Lwów: Księgarnia Polska, 1881. — 148 с.