Насельніцтва Беларусі

Насельніцтва Беларусі — агульнасць людзей, якія пастаянна пражываюць на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь[1].

Апошні перапіс насельніцтва Беларусі быў праведзены ў 2019 годзе.

Колькасць

Колькасць насельніцтва Беларусі 1960—2017 гг.

На 1 студзеня 2025 года ў Беларусі пражывала 9 109 280 чалавек (паводле ацэнкі Нацыянальнага статыстычнага камітэта)[2].

Нацыянальны склад

Паводле перапісу насельніцтва 2019 года[3]:

Размяшчэнне

Па рэгіёнах Рэспублікі Беларусь насельніцтва размеркавана наступным чынам (на 1 студзеня 2025 года)[2]:

Нарадзілася/Памёрла

Смяротнасць, 1950—2011 гады.

Калі ў 2016 годзе ў Беларусі нарадзіліся 117 779 дзяцей, то ў 2024 толькі 58 938 — нараджальнасць у краіне за восем гадоў скарацілася амаль удвая. Такое падзенне сведчыць пра пра сур’ёзны дэмаграфічны крызіс.

Статыстыка па смяротнасці з 2020 па 2023 гады не публікавалася. У 2024 годзе памерлі 115 124 беларусаў (з іх найбольшая колькасць у Мінскай вобласці — 19 190 чалавек)[4].

Самагубствы

У Беларусі за першыя шэсць месяцаў 2024 года зарэгістравана 596 суіцыдаў — гэта значыць 6,5 выпадкаў на 100 тысяч насельніцтва. У пачатку 2000-х гадоў гэты паказчык складаў больш за 20 на 100 тысяч.

Устойлівая тэндэнцыя апошніх 20 гадоў дазволіла Беларусі перайсці з катэгорыі краін з сярэдневысокім паказчыкам у катэгорыю з сярэдненізкім і нізкім паказчыкам. У той жа час часцей сталі здзяйсняць самагубствы беларускія дзеці і падлеткі — паказчык у першай палове 2024 года павялічыўся на 40 %.

Найбольшы ўзровень суіцыдаў сярод насельніцтва зарэгістраваны ў Мінску, найменшы — у Мінскай вобласці[5].

Шлюбнасць

Паводле звестак афіцыйнай статыстыкі, у 2024 годзе ў Беларусі было зарэгістравана[6]:

  • шлюбаў — 46 242
  • разводаў — 34 866

Сярэдні ўзрост тых, хто ўпершыню ўзяў шлюб: у жанчын — 26,7 года, у мужчын — 28,9 года. Больш за ўсё разводаў прыходзілася на перыяды сумеснага жыцця ад 1 да 4 гадоў і ад 5 да 9 гадоў.

Міграцыя

Перасяленцаў на тысячу жыхароў, 1950—2011 гады.:
     прыток     адток

Эміграцыя з Беларусі

Асноўны артыкул: Эміграцыя з Беларусі пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года

Паводле звестак Міністэрства ўнутраных спраў, у 2021—2022 гадах больш за 200 тысяч грамадзян пакінулі Беларусь[7].

Іміграцыя ў Беларусь

Станам на 31 снежня 2023 на ўліку ў тэрытарыяльных органах унутраных спраў было больш за 217 тысяч замежнікаў, у тым ліку[8]:

  • маюць дазвол на часовае пражыванне — больш за 48 тысяч;
  • пастаянна пражываюць у Беларусі — больш за 168 тыс.

Больш за 2,5 тысячы замежнікаў атрымалі беларускае грамадзянства ў 2024 годзе[9].

Узрост

На 1 студзеня 2024 года сярэдні ўзрост беларусаў складае 41,5 года, прычым[10]:

  • сярэдні ўзрост мужчын – 38,7 года
  • сярэдні ўзрост жанчын – 43,9 года

Колькасць насельніцтва па асноўных узроставых групах[10]:

  • маладзей працаздольнага ўзросту – 1 600 236 чалавек
  • працаздольнага ўзросту – 5 353 585 чалавек
  • старэй працаздольнага ўзросту – 2 202 157 чалавек

Таксама ў 2024 годзе ў краіне пражывала звыш 600 чалавек, чый узрост перавысіў больш за 100 гадоў[11].

Урбанізацыя

Гарадское і сельскае насельніцтва, 1939—2012 гадоў:
     сяляне     гарадскія

На 1 студзеня 2025 года 79 % насельніцтва — гарадскія жыхары, а 21 % — сельскія. Доля гараджан расце, але гэта не значыць, што гарады дадаюць у людзях — яны проста губляюць іх павольней, чым вёскі. На працягу 2024 года колькасць гарадскога насельніцтва скарацілася на 15,6 тыс. чалавек (-0,2 %), тады як сельскага — адразу на 31,1 тыс. (-1,59 %)[12][13][14].

Мова

Асноўны артыкул: Мовы Беларусі
Родная мова і мова хатніх зносін паводле перапісаў насельніцтва[15]
Год перапісу родная мова мова хатніх зносін
беларуская руская беларуская руская
1989 65,6 31,9 — —
1999 73,7 21,9 36,7 62,8
2009 53,2 41,5 23,4 70,2
2019 54,1 42,3 26,0 71,4

Пол

Паводле перапісу ў кастрычніку 2009 года ў краіне пражывала 4420 тысяч мужчынаў і 5068 тысяч жанчын. За 10 гадоў між перапісамі 1999 і 2009 гадоў праз рост смяротнасці мужчын у працаздольным узросце іх лік зменшыўся на 6,3 %, а доля ў суадносінах да жанчын скарацілася з 1:1,129 да 1:1,15. Колькасць жанчын таксама скарацілася (на 4,6 %). На 2009 год праз актыўнае перасяленне вясковых дзяўчат у горад там мужчыны колькасна пераважалі ва ўзросце да 27 гадоў, у вёсцы — да 56 гадоў[16].

Дынаміка

З 1994 года, калі насельніцтва краіны дасягнула 10243,5 тысяч чалавек, у Беларусі адзначаецца выміранне жыхароў (дэпапуляцыя)[17]. За 25 гадоў насельніцтва паменшылася на 750 тысяч, што суправаджалася памяншэннем колькасці рускіх (—557 тысяч паміж 1989 і 2009), палякаў (—123 тысяч), ўкраінцаў (—132 тысяч) і яўрэяў (—99 тысяч). Гэта раўнасільна таму, што Беларусь страціла два абласныя цэнтры краіны — Гомель і Брэст, і вярнулася ў 1978 год.

За апошнія 30 гадоў адбылося даволі інтэнсіўнае пераразмеркаванне вясковага і гарадскога насельніцтва, амаль па працэнту штогод на карысць горада. Імавернасць застацца на месцы свайго нараджэння для 20—24-гадовых беларускіх гараджан пад канец 1960-х складала 0,88, для вяскоўцаў — толькі 0,26. Пад канец 1990-х розніца павялічылася адпаведна да 0,92 і 0,22. З кожным годам пагаршаецца здароўе людзей, асабліва немаўлят. Так, колькасць упершыню захварэлых на сардэчна-сасудзістыя захворванні штогод павялічваецца на 3—4 адсоткі (звесткі на 2004 год), такая ж карціна з злаякаснымі захворваннямі[18].

Колькасць насельніцтва на Беларусі па гадах
Час падліку Колькасць насельніцтва,
тыс.		 Прырост/змяншэнне,
тыс. (за папярэдні год)		 Гарадское (%)
XIV стагоддзе ≈1 000[19] — —
1650 2 900[20] — —
1667 ≈1 400[20][21] — —
1700 2 200[20][22] — —
1717 1 500[20][23] — —
1772 2 900[20] — —
1811 3 800[19][24] — —
1863 4 200[19][24] — —
1897 6 673[25] — 13,5
1913 6 899,1[25] — 14,3
1914 7 500[19][26] — —
1917 6 900[19][26] — —
1921 6 700[19][26] — —
1926 4 986,0[25][27] — 17,0
1939 8 912,2[25][26]/≈11 000[28][29] — 20,8/—
1940 9 046,1[25][30] +133,9 21,3
1 студзеня 1941 10 454,9[25][31] — —
1941 9 092,0[25] +45,9 21,7
22 чэрвеня 1941 9 200[25][26]/10 528[25][31] — —
1945 ≈7 700[32] — 22,2
1950 7 709,0[25] — 21,0
1951 7 781,1[25] +72,1 22,2
1952 7 748,7[25] +32,4 23,6
1953 7 693,4[25] +55,3 24,7
1954 7 685,6[25] −7,8 25,9
1955 7 757,2[25] +71,6 26,6
1956 7 850,2[25] +93 27,0
1957 7 910,0[25] +59,8 27,8
1958 7 961,6[25] +51,6 29,0
1959 8 055,7[25] +94,1 30,8
1960 8 147,4[25] +91,7 32,0
1961 8 233,3[25] +85,9 33,3
1962 8 335,2[25] +101,9 34,4
1963 8 435,4[25] +100,2 35,4
1964 8 479,8[25] +44,4 36,5
1965 8 557,9[25] +78,1 37,5
1966 8 655,7[25] +97,8 38,5
1967 8 761,8[25] +106,1 39,6
1968 8 838,7[25] +76,9 40,8
1969 8 915,0[25] +76,3 42,1
1970 8 992,2[25] +77,2 43,3
1971 9 048,7[25] +56,5 44,4
1972 9 118,1[25] +69,4 45,7
1973 9 182,4[25] +64,3 47,1
1974 9 251,4[25] +69 48,5
1975 9 317,2[25] +65,8 49,9
1976 9 360,5[25] +43,3 51,2[33]
1977 9 406,2[25] +45,7 52,4
1978 9 463,5[25] +57,3 53,6
1979 9 532,5[25] +69 54,9
1980 9 591,8[25] +59,3 55,9
1981 9 662,9[25] +71,1 57,0
1982 9 736,1[25] +73,2 58,0
1983 9 800,6[25] +64,5 59,1
1984 9 869,4[25] +68,8 60,2
1985 9 929,0[25] +59,6 61,2
1986 9 986,4[25] +57,4 62,2
1987 10 042,8[25][34] +56,4 63,2
1988 10 089,7[25] +46,9 64,3
1989 10 151,8[25] +62,1 65,4
1990 10 188,9[25] +37,1 66,1
1991 10 189,8[25] +0,9 66,8
1992 10 198,3[25] +8,5 67,2
1993 10 234,6[25] +36,3 67,4
1994 10 243,5[25][35] +8,9 67,6
1995 10 177,3[36] −66,2 68,1
1996 10 141,9 −35,4 68,4
1997 10 093,0 −48,9 68,8
1998 10 045,2 −47,8 69,3
1999 10 019,5 −25,7 69,7
2000 — — —
2001 9 956,7[36] −62,8 70,1
2002 9 900,4[36] −56,3 70,5
2003 9 830,7[36] −69,7 70,9
2004 9 762,8[36] −67,9 71,3
2005 9 697,5[36] −65,3 71,8
2006 9 630,4[36] −67,1 72,2
2007 9 579,5[36] −50,9 72,7
2008 9 542,4[36] −37,1 73,2
2009 9 513,6[36] −28,8 73,9
2010 9 500,0[36] −13,6 74,5
2011 9 481,2[36] −18,8 75,1
2012 9 465,2[36] −16,0 75,8
2013 9 463,8[36] −1,4 76,3
2014 9 468,2[36] +4,4 76,8
2015 9 480,9[36] +12,7 77,2
2016 9 498,4[36] +17,5 77,6
2017 9 504,7[36] +6,3 77,9
2018 9 491,8[36][37] −12,9 78,1
2019 9 429,2[36] −62,6 78,4
2020 9 410,2[38] −19 77,6
2021 9 349,6[38] −60,6 77,9
2022 9 255,5[38] −94,1 78,1
2023 9 200,6
2024 9 156

Шчыльнасць

Шчыльнасць насельніцтва ў сярэднім па краіне складае 45,2 чал./км² (дадзеныя на 1 красавіка 2020 г. з улікам вынікаў перапісу насельніцтва 2019 г.).

  • Шчыльнасць насельніцтва Беларусі па раёнах на 2016 г.
    Шчыльнасць насельніцтва Беларусі па раёнах на 2016 г.


Дадатковыя звесткі

Асноўныя артыкулы: Гарады Беларусі, Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі і Сельскія населеныя пункты Беларусі

На 1 студзеня 2024 года ў Беларусі[39]:

Крыніцы

  1. ↑ Население Беларуси (руск.)
  2. ↑ а б Население Беларуси за год уменьшилось, но в Минске — прирост (руск.)
  3. ↑ Национальный состав населения Республики Беларусь, 2020 (руск.)
  4. ↑ Белстат впервые за пять лет показал данные по смертности в Беларуси (руск.)
  5. ↑ Почему в Беларуси участились подростковые самоубийства? (руск.)
  6. ↑ Национальный статистический комитет опубликовал информацию о браках и разводах в Беларуси в 2024 году (руск.)
  7. ↑ В министерстве заявили, что республика всегда открыта для возвращения уехавших граждан (руск.)
  8. ↑ Миграционная ситуация в Республике Беларусь за 2023 год (руск.)
  9. ↑ Более 2,5 тыс. иностранцев получили белорусский паспорт в 2024 году (руск.)
  10. ↑ а б Население Республики Беларусь на 1 января 2024 года (руск.)
  11. ↑ Три жителя Беларуси достигли возраста 110 лет (руск.)
  12. ↑ Городская страна — не значит растущая (руск.)
  13. ↑ Демография-2024: в каких районах и городах сократилось население, а в каких — выросло (руск.)
  14. ↑ Численность населения на 1 января 2024 г. (руск.)
  15. ↑ Современная языковая ситуация в Белоруссии и её динамика в постсоветский период (руск.)
  16. ↑ Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак zviazda няма тэксту
  17. ↑ Святлана Бусько. Анатоль Тозік: «Зваротная сувязь з насельніцтвам вельмі важная для ўраду» // Звязда : газета. — 22 чэрвеня 2013. — № 114 (27479). — С. 4. — ISSN 1990-763x. Архівавана з першакрыніцы 6 сакавіка 2016.
  18. ↑ Аляксей Мікуліч. Беларусы ў генетычнай прасторы: Антрапалогія этнасу. — Мн.: Тэхналогія, 2005. — 138 с. — ISBN 985-458-122-5.
  19. ↑ а б в г д е Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — 760 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2). С. 90
  20. ↑ а б в г д Атлас: Гісторыя Беларусі, XVI—XVIII стст. [Карты]. — Мн.: Выд. цэнтр БДУ, 2005. — 28 с. ISBN 985-476-309-9 — С. 19
  21. ↑ Насельніцтва ВКЛ. У вайну 1654—1667 гадоў загінуў кожны другі жыхар Літвы: 1,5 мільёна з 2,9 мільёнаў, што жылі ў 1650 годзе. Насельніцтва Літвы дасягнула сваёй даваеннай колькасці толькі ў 1772 годзе, праз 105 гадоў.
  22. ↑ Насельніцтва ВКЛ на пачатку Вялікай Паўночнай вайны (1700—1721).
  23. ↑ Страты ВКЛ у Вялікай Паўночнай вайне (1700—1721) склалі 700 тысяч чалавек.
  24. ↑ а б У сучасных межах. Паводле рэвізій Расійскай імперыі.
  25. ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш э ю я аа аб ав аг ад ае аё аж аз аі ак ал ам ан ао ап ар ас ат ау аф ах ац ач аш аэ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — 760 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2). С. 92
  26. ↑ а б в г д У сучасных межах.
  27. ↑ У межах да 17 верасня 1939 года
  28. ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — С. 91. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2).
  29. ↑ У межах 1939 года.
  30. ↑ У 1940 годзе, упершыню за ўсю гісторыю Беларусі, колькасць насельніцтва перавысіла 9 мільёнаў чалавек.
  31. ↑ а б У межах 1941 года.
  32. ↑ Агульныя страты насельніцтва БССР за гады вайны — каля 1,3 мільёнаў чалавек (каля 800 тысяч яўрэяў і 500 тысяч беларусаў). Дадзеныя дэмаграфіі выразна паказваюць, што ў вайну загінуў кожны шосты жыхар рэспублікі, і дзве трэці загінулых — яўрэі. Пасля 1945 года даваеннай колькасці насельніцтва БССР змагла дасягнуць толькі праз 25 гадоў, у 1970 годзе.
  33. ↑ У 1976 годзе, упершыню за ўсю гісторыю Беларусі, колькасць гарадскога насельніцтва склала больш за 50 %.
  34. ↑ У 1987 годзе, упершыню за ўсю гісторыю Беларусі, колькасць насельніцтва перавысіла 10 мільёнаў чалавек.
  35. ↑ У сучасных межах. Самая вялікая колькасць насельніцтва Беларусі за ўсю гісторыю.
  36. ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у Колькасць насельніцтва па абласцях і гораду Мінску Архівавана 29 жніўня 2013.
  37. ↑ blr.belta.by
  38. ↑ а б в Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак belstat.gov.by няма тэксту
  39. ↑ За последние годы в Беларуси стало на 400 деревень и 300 тысяч человек меньше (руск.)

Спасылкі

commons: Насельніцтва Беларусі на Вікісховішчы
Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Portal : Agama
Agama
Portal : Bahasa
Bahasa
Portal : Biografi
Biografi
Portal : Budaya
Budaya
Portal : Ekonomi
Ekonomi
Portal : Elektronika
Elektronika
Portal : Film
Film
Portal : Filsafat
Filsafat
Portal : Geografi
Geografi
Portal : Indonesia
Indonesia
Portal : Ilmu
Ilmu
Portal : Lingkungan
Lingkungan
Portal : Masyarakat
Masyarakat
Portal : Matematika
Matematika
Portal : Militer
Militer
Portal : Mitologi
Mitologi
Portal : Musik
Musik
Portal : Olahraga
Olahraga
Portal : Pendidikan
Pendidikan
Portal : Politik
Politik
Portal : Sastra
Sastra
Portal : Sejarah
Sejarah
Portal : Seni
Seni
Portal : Teknologi
Teknologi

Kembali kehalaman sebelumnya