Ирина Дубинина

Тышкы видеофайллар
	Рассказ Дубининой о Егорове, YouTube

Ирина Дубинина
Ирина Дубинина
Туган	28 ноябрь 1923; Воронеж, РСФСР, СССР
Үлгән	12 гыйнвар 2021 (97 яшь); Казан, Россия
Күмү урыны	Арча зираты
Әлма-матер	Мәскәү дәүләт консерваториясе
Һөнәре	пианист, музыка педагогы
Эш бирүче	Казан дәүләт консерваториясе
Гыйльми дәрәҗә:	сәнгать белеме кандидаты
Гыйльми исем:	профессор

Википедиядә Дубинин фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Ирина Сергеевна Дубинина (1923 елның 28 ноябре, Воронеж, Воронеж губернасы, РСФСР, ССРБ — 2021 елның 12 гыйнвары, Казан, Татарстан Республикасы, Россия Федерациясе) — Совет һәм Россия пианисты, музыка укытучысы.

Биография

Ирина Сергеевна Дубинина 1923 елның 28 ноябрендә Воронежда туа^[1]^[2].

Воронежның 1 нче балалар музыка мәктәбен тәмамлый (О.Р. Кунакова сыйныфын)^[3]. 1940 елда Воронеж музыка училищесын (В. И. Бобровский сыйныфын) тәмамлый, шуннан соң Мәскәүгә китеп, П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваториясенә укырга керә^[4]. Бөек Ватан сугышы башланганнан соң әти-әнисе һәм энесе янына Воронежга әйләнеп кайта, әмма тиздән аларга консерватория эвакуацияләгән Сарытауга качырга туры килә. Әтисе фронтка алына, аннан яраланып кайта. Соңрак Дубининаның әти-әнисе Воронежга әйләнеп кайта, ә ул үзе Мәскәүгә укып бетерергә кайта^[5]. 1942 елда укуын яңадан башлый. 1947 елда П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваториясен (Я. И. Зак сыйныфын), ә 1950 елда шунда ук башкару аспирантурасын (җитәкчесе — Л. Н. Оборин) тәмамлый. Белем алганнан соң, аңа Э. Г. Гилельсның һәм Я. И. Закның ассистенты булырга тәкъдим ителә. Шуңа карамастан, гаиләне тәэмин итү өчен Дубинина Казанга эшкә китә, анда фатир ала һәм әти-әнисе һәм абыйсы белән кушыла^[4].

1951 елдан Казан дәүләт консерваториясендә (киләчәктә — Н. Г. Җиһанов исемендәге)^[6] эшли. 1952 елда — сәнгать фәннәре кандидаты, ә 1973 елда — профессор дәрәҗәсен ала. 30 елдан артык тәнәфесләр белән махсус фортепиано кафедрасы мөдире була (1953—1955 еллар, 1971—1992 еллар), шулай ук консерватория каршындагы махсус музыка мәктәбе укытучысы була (1960—1995 еллар)^[3]. Музыкага укытуга 70 яшь багышлаган^[7], Казан консерваториясенең иң өлкән^[8] профессорларының берсе буларак, консерваториянең «чын патриоты» дип аталган^[9].

Г. М. Кантор әйтүенчә, Дубинина эшләгән елларында педагогик һәм башкару эшчәнлегендә тулысынча «эрегән»^[10]. Ул 100дән артык соло концерт куйган, шулай ук камера-ассамблея программалары составында актив чыгыш ясаган. Төрле стиль һәм жанр әсәрләрен башкара, аерым алганда, мондый композиторларның иҗатын: А. А. Александров, А. А. Бабаджанян, М. А. Балакирев, И. С. Бах, Ф. Бузони, Л. Бетховен, А. Бородин, И. Брамс, П. Владигеров, Й. Гайдн, М. И. Глинка, Л. Годовский, Э. Григ, А. Дворжак, К. Дебюсси, С. В. Евсеев, Н. Җиһанов, Ю. Г. Крейн, Ф. Крейслер, Ф. Лист, А. Леман, Дж. Лойе, А. К. Лядов, Н. К. Метнер, В. А. Моцарт, С. С. Прокофьев, М. Равель, Ж.-Б. Рамо, С. В. Рахманинов, Д. Скарлатти, А. Н. Скрябин, Б. Сметана, С. Франк, А. А.Хачатурян, П. И. Чайковский, А. В. Шаверзашвили, Ф. Шопен, Д. Д. Шостакович, И. Штраус, Ф. Шуберт, Р. Шуман, Д. Энеску, Р. М. Яхин^[3]. Дубинина Казан пианистика мәктәбенә нигез салучыларның берсе булып тора, аның башкаруы рухлылык, югары тавыш культурасы, стильнең нәзакәтле хисе белән аерылып тора.

Г. М. Кантор күрсәткәнчә, Дубинина, күп кенә талантлы музыкантлар чыгарган «Дубинина мәктәбен» тәрбияләгән. Дубинина 120дән артык укучы әзерләгән^[11], алар арасында Ю. А. Егоров була^[12]. Дубининаның педагогик принциплары илнең пианизм традицияләре үсеше, нәфис тулылыгы, башкару эчтәлеге, интонацион сәнгатьлелек, тавышка сак караш, шулай ук студентларның табигый мәгълүматларына сак караш, катлаулы циклик программалар белән чыгыш ясауларын оештыруга зур игътибар бирү белән характерлана. Дубинина Егоровның талантын яклап, аны Мәскәүгә алып бара^[13]. Мәскәүдә Юрий Егоров имтиханнарсыз консерваториягә кабул ителә. 1974 елда Егоров Чайковский исемендәге конкурсның җиңүчесе була^[4], дөнья масштабындагы пианист буларак Дубининаның барлык укучыларыннан аеруча аерылып тора^[14]. Дубинина Ю. А. Егоров исемендәге Бөтенроссия яшь пианистлар конкурсына нигез салынганнан бирле жюри составына керә. 2017 елда икенче конкурста «Педагогик осталык өчен» дипломына ия була^[15].

Ирина Сергеевна Дубинина 2021 елның 12 гыйнварында Казанда вафат була^[16]. Аңа 97 яшь була^[17]. Хушлашу 14 гыйнварда Казан консерваториясе бинасы янында булган^[18], җирләнү Арча зиратында уза^[19].

Бүләкләр

II дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены медале (1997 елның 29 июле) — «дәүләт алдындагы казанышлары, халыклар арасындагы дуслыкны һәм хезмәттәшлекне ныгытуга зур өлеш кертүе, мәдәният һәм сәнгать өлкәсендә күпьеллык нәтиҗәле эшчәнлеге өчен»^[20];
РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1981 елның 12 августы) — «совет музыка сәнгате өлкәсендәге казанышлары өчен»^[21]
ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1970 ел)
Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының Рәхмәт хаты (2015 ел)^[22]