Исмай Шәмсетдинов

Исмай Шәмсетдинов
Туган телдә исем	Исмәгыйль Гайнетдин улы Шәмсетдинов
Туган	29 сентябрь 1910(1910-09-29) Надеждинск, Пермь губернасы, РИ
Үлгән	8 июнь 1982(1982-06-08) (71 яшь) ССРБ, РСФСР, ТАССР, Казан
Милләт	татар
Ватандашлыгы	Русия империясе Русия империясе→ РСФСР РСФСР→ ССРБ ССРБ
Һөнәре	композитор
Бүләк һәм премияләре	ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1966), ТАССРның халык артисты (1981)

Исмай Шәмсетдинов, Исмәгыйль Гайнетдин улы Шәмсетдинов^[1] (29 сентябрь, 1910, Надеждинск, Пермь губернасы – 8 июнь, 1982) – Бөек Ватан сугышында катнашкан көйязар, музыкаль мөхәррир, тавыш режиссёры, ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1966), ТАССРның халык артисты (1981).

1910 елның 29 сентябрендә Пермь губернасының Надеждинск шәһәрендә (хәзерге — Серов) эшче гаиләсендә дөньяга килә.

Татар һәм рус мәктәпләрендә белем алып, 16 яшьтән заводка кара эшче булып керә. Фабрика-завод мәктәбен тәмамлап (ФЗО), заводның металлопрокат цехында эшли.

1930 елның башында Казанга килә. 1930-35 елларда машина йөртүче курсларын бетереп шофер булып эшли. 1935-36 елларда Радиокомитет каршындагы радиотөендә һәвәскәр сәнгать үзешчәнлеге белән җитәкчелек итә. 1936 елда Казан музыка училищесына Юрий Виноградов классына керә һәм 1940 елда бетерә.

1941-45 елларда Бөек Ватан сугышында катнаша. 1941 елда Ленинград фронта хезмәт иткән вакытта аяк бармакларын өшетә һәм югалтырга мәҗбүр була^[2]. Госпитальдән чыгу белән Сталинград фронтына шофер буларак җибәрелә^[2]. Санитарлар машинасын йөртә. 1945 елда Берлинга җитеп, җиңүче рәтләрендә Казанга кайта.

1948 елда Нәҗип Җиһанов киңәше буенча, милли кадрлар кирәклеге сәбәпле Казан дәүләт консерваториясенә керә, 1952 елда — аны бетерә.

1952-71 елларда — Татар радиосында башта музыкаль мөхәррир, аннары тавыш режиссёры вазифаларын башкара.

1982 елның 8 июнендә вафат була.^[3]

Композиторның әсәрләре даими рәвештә «Татарстан» радиосы буенча тапшырыла.

• Студентлар маршы
• Ария (халык музыка уен кораллары оркестры өчен)
• Баллада (труба һәм фортепиано)
• Ак каен (джаз оркестры өчен)

• Язлар җитсә (Ләбиб Айтуганов сүзләре)
• Йөр син безнең урамнарда (Зиннәт Вәли сүзләре)
• Биләр яшьләре җыры (Алмаз Әхмәтов сүзләре)
• Көтүче белән сыер савучы (Алмаз Әхмәтов сүзләре)
• Таң егете (Алмаз Әхмәтов сүзләре)
• Өмет (Барлас Камалов сүзләре)
• Чайкала иген кырлары (Галимҗан Латыйп сүзләре)
• Мәңге яшь кала (Зәки Нури сүзләре)
• Онытылмассың, солдат! (Әхмәт Ерикәй сүзләре)
• Гадиләр (Рамазан Байтимеров сүзләре)
• Онытмабыз
• Без — Октябрь уллары (Ләбиб Айтуганов сүзләре)
• Совет иле — туган йортыбыз (Кави Нәҗми сүзләре)
• Чыршы (Габдулла Тукай сүзләре)
• Бишек җыры (Габдулла Тукай сүзләре)
• Чын йөрәктән (Сибгат Хәким сүзләре)
• Сезгә, дуслар (Мөхәммәт Садри сүзләре)
• И, Казаным, кердең йөрәгемә (Шамил Маннапов сүзләре)
• Кызарып кояш баткан чакта (Мәхмүд Максуд сүзләре)
• Идел ярларында (Марс Шабаев сүзләре)

• «Таң егете» Алмаз Әхмәтов сүзләренә җырлар, ТКН, 1966
• «Туган җирем», Исмай Шамсетдиновның «Сайланма әсәрләр»е, Казан, ТКН, 1980
• «Туган ягыбыз Биләр» җырлар һәм Алмаз Әхмәтов сүзләре, Казан, ООО «Татполиграф», 2003

• 1966 — ТАССР атказанган сәнгать эшлеклесе
• 1981 — ТАССР халык артисты

• Композитор Исмай Шамсутдинов. proza.ru. 2020-07-24 тикшерелгән.

	Шәхесләр порталы
	Музыка порталы