Генацыд асірыйцаў

Генацыд асірыйцаў (арам.: ܩܛܠ ܥܡܐ ܡܫܝܚܝܐ, турэцк.: Süryani Katliamı — «сірыйская разня») — планамернае масавае знішчэнне асірыйцаў ўладамі Асманскай імперыі падчас Першай сусветнай вайны, разам з генацыдам армян^[1][2][3] і генацыдам пантыйскіх грэкаў.

У перыяд Першай сусветнай вайны пачалося планамернае знішчэнне асірыйцаў. Першапачаткова было падвергнута масаваму арышту і знішчана мужчынскае насельніцтва, здольнае аказаць супраціўленне, у тым ліку закліканыя ў турэцкую армію асірыйцы. За гэтым пайшлі ўслед арышты палітычнай і культурнай эліты асірыйцаў^[4].

Пасля гэтага пачалася дэпартацыя ў пустыні Месапатаміі жанчын, старых і дзяцей, якія па дарозе падвяргаліся гвалту і вынішчэнню.

У выніку голаду, знясілення, хвароб і пастаянных нападаў курдскіх банд толькі некаторым з дэпартаваных удавалася дасягнуць месцаў прызначэння, дзе іх чакала смерць ад голаду і хвароб^[5].

Турэцкія ўлады заяўлялі, што прычынай гвалтоўнага высялення былі здрадлівыя паводзіны асірыйцаў, якія дапамагалі рускай арміі.

Рэпрэсіям таксама падвяргаліся падданыя суседняй Персіі: у працягу вайны турэцкія войскі двойчы ўрываліся на яго тэрыторыю і знішчылі пры гэтым больш за сто тысяч хрысціян — асірыйцаў і армян, якія засялялі заходні бераг возера Урмія.

Рознымі крыніцамі колькасць загінулых ацэньваецца ў 500—750 тыс. чалавек^[6][7], па іншых дадзеных — у 275—400 тыс.^[8].

краіна	дата прызнання генацыдам
Арменія	24 сакавіка 2015 года[9]
Швецыя	11 сакавіка 2010 года[10]
Новы Паўдневы Уэльс [11]
Нью-Ерк [12][13]

17 снежня 2009 года ў Аўстраліі ўсталяваны помнік асірыйцамі — ахвярам генацыду, утворанага ўрадам Асманскай імперыі^[14].

Мемарыялы ў памяць аб ахвярах генацыду асірыйцаў устаноўлены таксама ў Ерэване (Арменія) і Парыжы (Францыя).

• Генацыд армян
• Генацыд пантыйскіх грэкаў