Адвакаты, пазбаўленыя ліцэнзіі ў час палітычнага крызісу ў Беларусі

Гэты спіс змяшчае адвакатаў, якія прадстаўлялі палітычных зняволеных або пацярпелых ад катаванняў і пераследу ў час палітычнага крызісу ў Беларусі і былі пазбаўлены ліцэнзіі за сваю дзейнасць^[1].

Пасля выбараў 2010 года

Імя	Род дзейнасці	Прычына	Наступствы
Алег Агееў			пазбаўлены ліцэнзіі ў лютым 2011
Таццяна Агеева			пазбаўлена ліцэнзіі ў лютым 2011
Тамара Гараева			пазбаўлена ліцэнзіі ў лютым 2011
Уладзімір Толсцік	абараняў Ірыну Халіп		пазбаўлена ліцэнзіі ў лютым 2011
Зарына Залеўская			пазбаўлена ліцэнзіі ў лютым 2011
Павел Сапелка	абараняў Аляксандра Францкевіча	актыўная абарона палітычных вязняў пасля Плошчы 2010	пазбаўлены ліцэнзіі ў сакавіку 2011^[2]
Тамара Сідарэнка		актыўная абарона палітычных вязняў пасля Плошчы 2010 (Арцём Дубскі)	пазбаўлены ліцэнзіі ў жніўні 2011

Пасля выбараў 2020 года

Інстытут правоў чалавека Міжнароднай асацыяцыі юрыстаў (IBAHRI)^[en] і Фонд Дж. Клуні «За справядлівасць» (CFJ) у сумесным звароце асудзілі хвалю рэпрэсій супраць адвакатуры ў Беларусі, у выніку якой адвакаты былі пазбаўленыя ліцэнзіі на ажыццяўленне адвакацкай дзейнасці, у тым ліку абаронца Марыі Калеснікавай Людміла Казак. Сустаршыня IBAHRI Майкл Кірбі заявіў^[3]:

Дзеянні, прынятыя супраць спадарыні Казак, а таксама дзеянні супраць яе калег наўпрост звязаныя з прафесійнай дзейнасцю адвакатаў. Гэта дэманструе, што юрысты ў Беларусі не абароненыя ад парушэння іх прафесійных правоў, але таксама падвяргаюцца асабістым пагрозам у выглядзе выкрадання, адвольнага арышту, затрымання і неабгрунтаванага судовага пераследу ў парушэнне асноўных працэсуальных гарантый.

Паводле слоў Кірбі, гэта супярэчыць 16-му прынцыпу Асноўных прынцыпаў ААН, які тычыцца ролі юрыстаў і абвяшчае: ўрады павінны стварыць умовы, каб юрысты маглі выконваць усе свае прафесійныя функцыі без запалохвання, перашкод, пераследаў або неналежнага ўмяшання; юрысты «не павінны пакутаваць або падвяргацца пагрозам», а таксама судоваму пераследу або адміністрацыйным, эканамічным альбо іншым санкцыям за любыя дзеянні, прынятыя ў адпаведнасці з прафесійнымі абавязкамі, стандартамі і этыкай^[3].

16 красавіка 2021 года дэпутаты Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі прынялі ў першым чытанні законапраект «Аб змяненні законаў па пытаннях адвакацкай дзейнасці», які ўносіць змены ў закон «Аб адвакатуры і адвакацкай дзейнасці ў Рэспубліцы Беларусь». Змены ў закон аб адвакатуры ўступяць у сілу ў лістападзе 2021 года. Прадстаўнік лідаркі пратэстнага руху Святланы Ціханоўскай па прававых пытаннях Сяргей Зікрацкі назваў пяць ключавых змен у законе, якія знішчаюць незалежную адвакатуру ў Беларусі^[4]^[5]:

Міністэрства юстыцыі будзе ўзгадняць кіраўніцтва калегій адвакатаў — Саветы, нават калі самі адвакаты супраць.
Дысцыплінарныя вытворчасці будуць цяпер праводзіць Саветы калегій адвакатаў, а не прафесійныя дысцыплінарныя камісіі, якія выбіралі самі адвакаты з самых дасведчаных і аўтарытэтных калег.
Кандыдатаў на пазіцыю адвакатаў таксама будуць узгадняць у Міністэрстве юстыцыі. Такім чынам ўжо на стадыі стажыроўкі Мінюст будзе адсяваць няўгодных кандыдатаў. Пры гэтым для былых супрацоўнікаў пракуратуры, судоў, следчых і праваахоўных органаў прадугледжаны спрошчаны парадак.
З’езды адвакатаў пазбаўленыя магчымасці вызначаць фінансавыя пытанні — гэта таксама аддаюць Саветам калегій, то бок адвакатаў пазбаўляюць магчымасці як абіраць сваё кіраўніцтва, так і вызначаць бюджэт органаў кіравання.
Скарачаецца спіс магчымых формаў адвакацкай дзейнасці. У новым законе вырашана зноў вярнуцца да адзінай формы працы — юрыдычных кансультацый, без незалежных адвакацкіх бюро і індывідуальнай практыкі. А юрыдычныя кансультацыі ствараюцца Саветамі калегій і знаходзяцца цалкам у іх пад кантролем.


Імя	Род дзейнасці	Прычына	Афіцыйная прычына	Наступствы
Юлія Леванчук		абараняла збітага ўласніка кветкавай крамы Максіма Харошына.	«грубыя парушэнні заканадаўства аб ліцэнзаванні, дзеянні, якія дыскрэдытуюць званне адваката і адвакатуру»: была ініцыятарам перапіскі са следчым, у якой дапусціла пагрозы ў яго адрас і ў адрас членаў яго сям’і^[6].	пазбаўлена ліцэнзіі ў кастрычніку 2020
Аляксандр Пыльчанка		абараняў Віктара Бабарыка і Марыю Калеснікаву. У публікацыі на партале Tut.by 14 жніўня расказаў, якімі паўнамоцтвамі валодае генпракурор і якія дзеянні можа распачаць па апублікаваных у СМІ відэа і сведчаннях збіцця людзей 9–12 жніўня ў РУУС і ІЧУ^[6].	«грубыя парушэнні заканадаўства аб ліцэнзаванні, дзеянні, якія дыскрэдытуюць званне адваката і адвакатуру»: дапусціў у СМІ некампетэнтныя каментарыі і фактычна заклікаў да проціпраўных дзеянняў, у тым ліку «да блакавання і раззбраення воінскіх падраздзяленняў. Пры гэтым заявы Пыльчанкі ўводзяць грамадскасць у зман адносна паўнамоцтваў дзяржаўных органаў»^[6].	пазбаўлены ліцэнзіі ў кастрычніку 2020
Наталля Аўсяннікава	адваката Віцебскай абласной калегіі адвакатаў	падпісала калектыўны ліст супраць гвалту^[7]		пазбаўлена ліцэнзіі 2 лістапада 2020^[7]
Канстанцін Міхэль			адміністрацыйнае правапарушэнне за ўдзел у масавых мерапрыемствах (артыкул 24.23 КаАП)^[7]	пазбаўлены ліцэнзіі 19 лютага 2021^[7]
Міхаіл Кірылюк		прадстаўляў інтарэсы баскетбалісткі Алены Леўчанка; член Кардынацыйнай рады беларускай апазіцыі^[7]	апублікаваў у інтэрнэце заявы, «якія змяшчаюць грубыя, бестактоўныя выразы ў дачыненні да прадстаўнікоў дзяржаўных органаў»^[7]	пазбаўлены ліцэнзіі 19 лютага 2021^[7]
Максім Конан			адміністрацыйнае правапарушэнне за ўдзел у масавых мерапрыемствах (артыкул 24.23 КаАП)^[7]	пазбаўлены ліцэнзіі 19 лютага 2021^[7]
Людміла Казак		абараняла Марыю Калеснікаву	адміністрацыйнае правапарушэнне за «непадпарадкаванне законнаму патрабаванню супрацоўніка міліцыі» (артыкул 24.3 КаАП)^[7]	пазбаўлена ліцэнзіі 19 лютага 2021^[7]
Уладзімір Сазанчук		абараняў фігурантаў справы Ціханоўскага Мікалая Статкевіча і Дзмітрыя Казлова^[8], журналісткі «Белсата» Кацярыны Андрэевай^[7]	парушыў права на абарону Казлова, адмовіўшыся даць падпіску аб невыдаванні звестак папярэдняга следства^[7]	пазбаўлены ліцэнзіі 24 лютага 2021^[8]
Андрэй Барташэвіч		абараняў удзельнікаў пратэстаў	недастатковая кваліфікацыя^[9]	пазбаўлены ліцэнзіі ў сакавіку 2021
Алена Шынкарэвіч		абараняла ўдзельнікаў пратэстаў, падпісала ліст супраць гвалту^[10]	недастатковая кваліфікацыя^[9]^[10]	пазбаўлена ліцэнзіі ў сакавіку 2021
Мікалай Ётка			недастатковая кваліфікацыя^[9]	пазбаўлены ліцэнзіі ў сакавіку 2021
Сяргей Пічуха	адвакат Мінскай абласной калегіі адвакатаў			пазбаўлены ліцэнзіі ў сакавіку 2021
Вольга Баранчык	Старшыня дысцыплінарнай камісіі Мінскай абласной калегіі адвакатаў		недастатковая кваліфікацыя^[11]	пазбаўлена ліцэнзіі ў красавіку 2021
Барыс Ляскоўскі	Сябра дысцыплінарнай камісіі Мінскай абласной калегіі адвакатаў		недастатковая кваліфікацыя^[11]	пазбаўлены ліцэнзіі ў красавіку 2021
Сяргей Зікрацкі	адвакат Мінскай абласной калегіі адвакатаў	абараняў Дар’ю Чульцову, Кацярыну Андрэеву, Кацярыну Барысевіч, TUT.BY	недастатковая кваліфікацыя^[11]	пазбаўлены ліцэнзіі ў красавіку 2021, пакінуў Беларусь
Уладзіслаў Філіповіч				пазбаўлены ліцэнзіі ў красавіку 2021
Міхаіл Баднарчук	адвакат Мінскай гарадской калегіі адвакатаў	абараняў Кацярыну Барысевіч	заняпад пад ціскам яго адвакацкага бюро, папраўкі ў заканадаўства аб адвакатуры, уведзеныя вясной 2021 года, якія яшчэ больш пашыраюць кантроль Міністэрства юстыціі над сферай	выйшаў з калегіі ў маі 2021 года, пакінуў Беларусь^[12]
Андрэй Мачалаў		абараняў Вольгу Сінілёву супраць Аліны Касьянчык, Кацярыну Андрэеву і Ігара Ільяша, журналістак TUT.BY Кацярыну Барысевіч і Любоў Каспяровіч, шматдзетную маці Вольгу Залатар		пазбаўлены ліцэнзіі ў чэрвені 2021^[13]
Дзмітрый Лаеўскі	Адвакат, кіруючы партнёр адвакацкага бюро «Лаеўскі, Юльскі і партнёры»	абараняў інтарэсы кандыдата ў прэзідэнты Віктара Бабарыкі і ягонага былога адваката Максіма Знака^[14].	У судовых спрэчках папрасіў апраўдаць людзей, чыя вымушаная згода з абвінавачваннем выкарыстоўвалася для незаконнага крымінальнага праследу Віктара Бабарыкі, што было расцэнена як «выказванні ў дачыненні да абвінавачвання іншых асоб, якія супярэчаць іх пазіцыі і пазіцыі іх абаронцаў» і «ацэнка пазіцыі і працы іншых адвакатаў у прысутнасці іх кліентаў»^[14].	Дысцыплінарная камісія МГКА выключыла з калегіі адвакатаў у ліпені 2021^[14]
Антон Гашынскі	Кіруючы партнёр адвакацкага бюро «Маслаў, Гашынскі і партнёры».	абараняў палітолага Віталія Шклярава, журналіста Андрэя Аляксандрава, айцішнікаў кампаніі «PandaDoc», аўтара ютуб-канала «Слуцк для жыцця» Уладзіміра Няронскага, затрыманую разам з Раманам Пратасевічам расіянку Соф’ю Сапегу, выкладчыцу БДІУР па «справе студэнтаў» Вольгу Філатчанкаву.		пазбаўлены ліцэнзіі ў ліпені 2021^[15]
Яўген Маслаў	Адвакат адвакацкага бюро «Маслаў, Гашынскі і партнёры»		«недастатковая кваліфікацыя»	пазбаўлены ліцэнзіі ў жніўні 2021^[16]
Юлія Князь	Адвакат,якая выконвала сваю дзейнасць iндывiдуальна	Прадстаўляла інтарэсы ў судзе назіральнікаў, адлічаных студэнтаў, звольненых работнікаў	«недастатковая кваліфікацыя»	пазбаўлена ліцэнзіі ў жніўні 2021^[16]
Вольга Карпушонак	Адвакат адвакацкага бюро «Маслаў, Гашынскі і партнёры»	абараняла Андрэя Аляксандрава	«недастатковая кваліфікацыя»	пазбаўлена ліцэнзіі ў жніўні 2021^[16]
Аляксей Цялегін			публічныя выказванні у сацыяльных сетках	пазбаўлены ліцэнзіі ў верасні 2021 года
Наталля Мацкевіч		абараняла Сяргея Ціханоўскага, Мікалая Дзядка		пазбаўлена ліцэнзіі ў кастрычніку 2021 года^[17]
Яўген Пыльчанка		абараняў Віктара Бабарыку, Святлану Купрэеву, Максіма Знака	ацэнка выступленняў іншых адвакатаў падчас судовых спрэчак па справе менеджараў Белгазпромбанку, канфлікт інтарэсаў пры абароне Бабарыкі і Купрэевай, сяброўкі сям’і Бабарыкі	пазбаўлены ліцэнзіі ў кастрычніку 2021 года^[18]
Ірына Варанкова		абараняла сына Віктара Бабарыкі Эдуарда Бабарыку	«недастатковая кваліфікацыя»	пазбаўлена ліцэнзіі ў лістападзе 2021 года^[19]