Тутэйшыя (спектакль)

«Тутэйшыя» — спектакль па аднайменным творы Янкі Купалы, упершыню пастаўлены 17 кастрычніка 1990 года рэжысёрам Мікалаем Пінігіным. У 1992 годзе «Тутэйшыя» атрымалі Дзяржаўную прэмію Беларусі.

Пад канец спектаклю на сцэне ўздымаўся бел-чырвона-белы сцяг. Некаторыя гледачы ў гэты час крычалі «Жыве Беларусь!». Пасля рэферэндуму 1995 года гэта было не даспадобы афіцыйным уладам. На паўтара года спектакль быў фактычна забаронены. Пасля спарадычна даваліся паказы. 7 ліпеня 2002 года Мікалай Пінігін аднавіў «Тутэйшых»^[1][2]. А потым спектакль ізноў знік на пэўны час з рэпертуару.

Да 125-годдзя Янкі Купалы 5 ліпеня 2007 года спектакль быў паказаны ізноў. Квіткі былі раскуплены за месяц да паказу. Пайшлі чуткі, што гэты паказ спектаклю будзе апошнім. Адміністрацыя тэатра спрабавала не дапусціць на паказ журналістаў і не дазваляла рабіць фотаздымкі^[3].

У маі 2010 года Пінігін абвясціў, што спектакль у яго пастаноўцы зняты з рэпертуару. Як патлумачыў загадчык літаратурны часткі Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы Ігар Скрыпка:

Зусім і назаўсёды. Па-першае, «здохлі» дэкарацыі. Па-другое, састарэлі артысты. І па-трэцяе, састарэў сам спектакль. Наколькі я ведаю, Мікалай Пінігін вяртацца да гэтага спектакля не будзе. Увосень мінулага года міністр культуры Павел Латушка цікавіўся ў Пінігіна, ці плануецца аднаўленне «Тутэйшых». Пінігін сказаў, што не. Бо кожны спектакль мае свой век… Віктару Манаеву, які іграў Мікіту Зносака, у жніўні гэтага года будзе 52 гады. А яго герою ў п'есе Янкі Купалы — 25—28. У нашым тэатры, канечне, ёсць таленавітая моладзь, але… Вы ўяўляеце, што такое аднавіць гэты спектакль, увесці абсалютна новых артыстаў? Гэта фактычна зрабіць новую пастаноўку…[4]

На 23 верасня 2020 года планавалася вяртанне спектакля на сцэну. Раней меркавалася, што спектакль адновіцца ў чэрвені, але планы парушыла пандэмія каранавірусу, таму рэ-прэм’еру давялося перанесці^[5].

• Віктар Манаеў — Мікіта Зносак
• Аляксандр Малчанаў — Янка Здольнік
• Зоя Белахвосцік — Аленка Гарошка
• Марыя Захарэвіч — Гануля Зношчыха
• Генадзь Аўсяннікаў — Гарошка
• Мікалай Кірычэнка — Генрых Мотавіч Спічыні
• Аляксандр Падабед — Усходні вучоны
• Алег Гарбуз — Нямецкі і Польскі афіцэры, Начальнік патруля
• Мікалай Кучыц — Праваслаўны свяшчэннік, Каталіцкі святар
• Георгій Маляўскі — Каталіцкі святар
• Аляксандр Паўлаў — Манах, Салдат
• Вячаслаў Паўлюць — Пан, Абарванец
• Арнольд Памазан — Поп
• Міхаіл Зуй — Манах
• Андрэй Гладкі — Салдат
• Павел Адамчыкаў — Салдат
• Наталля Качаткова — Дама
• Вікторыя Чаўлытка (масавыя сцэны)
• Аляксей Чарнігін

«Тутэйшыя» — гэта не проста спектакль. Гэта цэлая эпоха, прычым не толькі ў нашым тэатральным існаванні, але — у беларускім культурным жыцці. Леанід Дранько-Майсюк[6]

• Відэазапіс спектаклю ў 2003 годзе Архівавана 21 студзеня 2013. на сайце Театральный Лягушатник Архівавана 21 студзеня 2013.
• Тутэйшыя. Дзея І. З’явы I—X.