Крстоар

Крстоар
Крстоар Местоположба на Крстоар во Македонија Крстоар на карта
Координати 40°58′59″N 21°21′0″E / 40.98306°N 21.35000°E / 40.98306; 21.35000
Општина	Битола
Население	239 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	02063
Надм. вис.	634 м
Крстоар на општинската карта Атарот на Крстоар во рамките на општината
Крстоар на Ризницата

Крстоар (познато и како Крстовар и Христофор) — село во Општина Битола, во околината на градот Битола.

Селото Крстоар се наоѓа во подножјето на Баба Планина во Битолското Поле (Пелагонија), оддалечено 5,5 километри јужно од градот Битола.

Вкупно 2 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.^[2]

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Крстоар имало 280 жители, сите Македонци.^[3]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 година, Крстофор се води како чисто македонско село во Битолската Каза на Битолскиот Санџак со 35 куќи.^[4]

По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Крстоар имало 256 Македонци под врховенството на Бугарската егзархија.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 300 Македонци.^[6]

Според пописот од 2002 година, селото Крстоар брои 167 жители, од кои 164 Македонци, 2 Срби и 1 останат.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 239 жители, од кои 200 Македонци, 21 Албанец, 5 Турци, 2 Срби и 11 лица без податоци.^[7]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[8]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[9]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[10]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]

Крстоар е македонско село.

Родови во Крстоар се:

• Староседелци: Ѓоревци (11 куќи), Јоновци (8 куќи), Кундевци (7 куќи), Јосифовци (3 куќи), Чанчуковци (3 куќи), Мочковци (2 куќи), Котевци (2 куќи) и Ѓелдановци (1 куќа).
• Доселеници: Ситновци (4 куќи) потекнуваат од предокот Пеше кој се доселил во втората половина на XVIII век, он се оженил со девојка од некој од староседелските родови; Видиновци (8 куќи) доселени се од некое село во Преспа; Гулевци (8 куќи) доселени се од некое место во денешна Албанија; Мошенци (4 куќи) доселени се во турско време од селото Сетина, леринско; Домазетовци (2 куќи) родот го основал домазет доселен од селото Клабучишта, леринско; Трифуновци (2 куќи) доселени се во турско време од Буково; Апостоловци (1 куќа) и Петревци (1 куќа) доселени се однекаде; Милошевци (2 куќи) доселени се после турското владеење од некое село во Преспа.^[12]

Во селото постои избирачкото место бр. 154 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[13]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 157 гласачи.^[14]

Цркви^[15]

• Црква „Св. Петар и Павле“ — главната селска црква изградена 1878 година;
• Црква „Св. Христифор“ - главна манастирска црква на Крстоарскиот манастир;
• Црква „Св. Ѓорѓи“ — манастирска црква. Се наоѓа во месноста Сребрена Вода на 200 метра погоре од Св. Христофор;
• Црква „Св. Петка“ — црква во месноста Сребрена Вода;
• Црква „Св. Теодор Тирон“ — црква во месноста Сребрена Вода;

Археолошки наоѓалишта^[16]

• Грамаѓе — населба од средниот век;
• Мирои Орници — базилика од старохристијанско време;

• Георги Поп Христов (1876 - 1962) — револуционер, војвода на ВМОРО, раководител на крилото на протогеровистите;
• Тодор Наумов Ѓоревски — македонски револуционер од ВМОРО.^[17]
• Вангел Стевановски — македонски партизан.

Иселеници од селото има во Битола, Скопје, прекуокеанските земји (САД, Канада и Австралија) и низ Европа.^[18]

• Крстоар на Ризницата

п р у Населени места во Општина Битола Барешани Бистрица Битола Братин Дол Брусник Буково Велушина Габалавци Гопеш Горно Оризари Граешница Дихово Доленци Долно Оризари Драгарино Драгожани Драгош Древеник Ѓавато Жабени Кажани Канино Карамани Кишава Кравари Кременица Крклино Крстоар Кукуречани Лавци Лажец Лера Лисолај Логоварди Лопатица Магарево Маловиште Меџитлија Нижеполе Ново Змирново Олевени Оптичари Орехово Острец Поешево Породин Рамна Раштани Ротино Секирани Средно Егри Српци Трн Трново Цапари Црнобуки Црновец Раселени Горно Егри Долно Егри Злокуќани Метимир Облаково Свиниште Снегово Старо Змирново Стрежево Историски Букри Зулица Мечкарица Смолево Чагор