Шаўлі

Горад Шаўлі літ.: Šiauliai Герб Сцяг Краіна  Літва Статус гарадское самакіраванне Павет Шаўляйскі Каардынаты 55°55′41″ пн. ш. 23°19′00″ у. д.HGЯO Кіраўнік Артурас Вісоцкас[d] Першая згадка 1236 Плошча 81,13 км² Вышыня цэнтра 107 м і 129 м Насельніцтва ▲104 300 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Тэлефонны код 41 Паштовыя індэксы LT-76001 Аўтамабільны код S Афіцыйны сайт siauliai.lt Шаўлі на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Шаўлі́^[2], таксама Шаўля́й (літ.: Šiauliai^ⓘ, жам. Šiaulē) — горад у паўночнай Літве. Адміністрацыйны цэнтр Шавельскага павета, Шавельскага раёна і Шавельскага гарадскога самакіравання. Прамысловы, культурны і навуковы цэнтр этнаграфічнага рэгіёну Жамойць. Працуе міжнародны аэрапорт.

Назва горада паходзіць ад літ.: saulys — выстрал. Верагодна, у наваколлі, каля возера Тальс, у сярэдневякоўі было паселішча паляўнічых. Магчыма, назва горада ўпершыню згадваецца ў 1236 годзе ў сувязі з бітвай паміж літоўцамі і войскам Лівонскага ордэна.

Як горад Шаўлі упамінаюцца ў грамаце Жыгімонта Старога ў 1524 годзе. Гарадскі прывілей атрымаў у 1569 годзе, а з 1589 года тут створаная каралеўская эканомія, значыць увесь прыбытак горада ішоў на ўтрыманне каралеўскага двара. Сустракалася таксама назва Шаўлі Вялікія^[3]. Да 1795 года Шаўлі ўваходзілі ў склад Вялікага Княства Літоўскага. У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года ў складзе Расійскай імперыі.

З 1918 года ў складзе Літвы.

• Тадэвуш Валянскі (1785—1865) — гісторык і археолаг, калекцыянер.
• Антанас Гудайціс (1904—1989) — літоўскі жывапісец.
• Марыя Ластоўская (1872—1957) — літоўская пісьменніца. Жонка беларускага дзеяча Вацлава Ластоўскага.
• Антон Луцкевіч (1884—1942) — адзін з пачынальнікаў беларускага нацыянальнага руху, гісторык, літаратуразнаўца, публіцыст.
• Іван Луцкевіч (1881—1919) — адзін з пачынальнікаў беларускага нацыянальнага руху, археолаг.
• Аляксандр Іванавіч Якшэвіч (1886—1971) — беларускі і літоўскі дзеяч камуністычнай партыі, беларускі літаратар, перакладчык.

• Яўген Анішчанка. Вялікае Княства Літоўскае ў сярэдзіне XVIII ст. (карта) // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 28—29. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
• Szawle // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI: Sochaczew — Szlubowska Wola (польск.). — Warszawa, 1890. — S. 811.