Тројаци

Тројаци
Поглед на селото Тројаци
Тројаци Местоположба на Тројаци во Македонија Тројаци на карта
Координати 41°22′21″N 21°44′23″E / 41.37250°N 21.73972°E / 41.37250; 21.73972
Регион	Пелагониски
Општина	Прилеп
Област	Раец
Население	7 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7500
Повик. бр.	048
Шифра на КО	20104
Надм. вис.	600 м
Тројаци на општинската карта Атарот на Тројаци во рамките на општината
Тројаци на Ризницата

Тројаци или Тројак^[2] — село во областа Раец, во Општина Прилеп, на патот помеѓу градовите Кавадарци и Прилеп.

Тројаци се наоѓа во источниот дел на Општина Прилеп, во горното сливно подрачје на реката Раец, во близина на превојот Плетвар, од десната страна на регионалниот пат Прилеп-Кавадарци. Селото е ридско и се наоѓа на надморска височина од 600 м. Од градот Прилеп е оддалечено околу 20 км. Неговиот атар зафаќа површина од 19,7 км².^[3]

Подрачјето на Тројаци е населено уште од неолитот, за што сведочи наоѓалиштето Ридот сместено на висорамнина од југоисточната страна на селото.^[4]

Во XIX век, селото било дел од Прилепската каза на Отоманското Царство.

Пролетта 1907 настанала борба помеѓу еден дел од четата на Петар Ацев, предводена од Стефан Шиндилов и аскерот. Четата била опколена во една пештера кај Тројаци при што загинале сите нејзини членови — 6 четници и 1 селанец.^[5]

Селото има полјоделско-сточарска функција. Во селскиот атар преовладуваат пасиштата на површина од 893 ха, обработливото земјиште зафаќа површина од 357 ха, а на шуми отпаѓаат 281 ха.^[3]

Во делото „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Тројаци било село со 40 домаќинства и 173 жители.^[2]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Тројаци имало 380 жители.^[6] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во селото имало 280 жители.^[7]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Тројанци се води како чисто македонско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 42 куќи.^[8]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци.^[9]

Селото броело 224 жители во 1961 година, додека во 1994 година во селото живееле 30 жители.

Според пописот од 2002 година, во селото живееле 11 жители, сите Македонци.^[10] Од нив 4 биле мажи, а 7 жени.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 7 жители, сите Македонци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[14]

Тројаци е македонско село.

Според истражувањата од 1920-тите, Родови во селото се:

• Староседелци: Чеповци (9 к.), Марковци-Ќимовци (5 к.), Шипинковци (2 к.), Трајановци (1 к.), Шутевци-Утковци (3 к.), Митковци (3 к.), Стојковци (5 к.) и Станковци-Цуцуловци (2 к.).
• Доселеници: Стојановци (1 к.) доселени се од селото Топлица , Кушовци (1 к.) доселени се од селото Беловодица.^[15]

Селото влегува во рамките на Општина Прилеп од 1962 година. Претходно, во периодот од 1950 до 1952 година, тоа било дел од Прилепската околија; во периодот од 1952 до 1955 година било седиште на истоимената Општина Тројаци; а во периодот од 1955 до 1962 година, селото влегувало во склоп на Општина Плетвар.

Во селото се наоѓа избирачкото место бр. 1426 кое е сместено во приватна куќа.^[16]

Во вториот круг на претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 6 гласачи.^[17]

Археолошки наоѓалишта^[4]

• Василички Гробишта — некропола од римско време
• Грамаѓе — населба од римско време
• Дебел Рид — осамен наод (монети) од римско време
• Манастирче — населба од римско време
• Ракида — некропола од железно време
• Ридот — неолитска населба
• Солишта — осамен наод (монети) од доцноантичко време
• Црква Св. Ѓорѓија — осамени наоди од римско време
• Црквиче — осамен наод од римско време

Цркви

• Црква „Св. Ѓорѓи“ — главна селска црква изградена во 1838 година.^[18]

Реки

• Свињарница.^[19]

Родени во Тројаци

• Никола Бошков, наречен Тројачанец (1867 - 1946) — револуционер на ВМОРО
• Петре Николов — селски учител, татко на Ѓорче Петров^[20]
• Таше Колев (? - 1905) — милиционер на ВМОРО, загинал во родното село во борба со Турци^[21]
• Христо Трајков — борец во Руско-турската војна (1877-78), починал пред 1918 г.^[22]

Починати во Тројаци

• Никола Станев (? – 1907) — револуционер на ВМОРО, роден во Крн, Бугарија, четник на Стефан Шиндилов^[23]
• Стефан Шиндилов - Шиндил (п. 1907) — прилепски војвода на ВМОРО.

Од 1870 до 1910 година од селото има иселеници на следните места. Прилеп, Алексинац, Крагуевац, Белград, Софија и САД.^[15]

• 
  Селска чешма
• 
  Чешма во близина на црквата

• Тројаци на Ризницата ^?

п р у Населени места во Општина Прилеп Алинци Беловодица Беровци Бешиште Бонче Вепрчани Веселчани Витолиште Волково Галичани Голем Радобил Големо Коњари Дабница Дрен Дуње Ерековци Загорани Кадино Село Кален Канатларци Клепач Крушевица Леништа Лопатица Мажучиште Мало Коњари Мало Рувци Манастир Марул Никодин Ново Лагово Ореовец Пештани Плетвар Подмол Полчиште Прилеп Прилепец Присад Ракле Селце Старо Лагово Тополчани Тројаци Тројкрсти Чаниште Чепигово Чумово Шелеверци Штавица Раселени Врпско Гуѓаково Живово Кокре Крстец Мал Радобил Смолани Топлица Царевиќ Историски Заград Клекоперци Мелница Пештерица Писокал