வடக்கு சத்திரபதிகள்

வடக்கு சத்திரபதிகள்
கிமு 60–கிபி 2ஆம் நூற்றாண்டு
கிழக்கு பஞ்சாப் முதல் மதுரா வரை ஆண்ட வடக்கு சத்திரபதிகளின் ஆட்சிப் பகுதிகளின் வரைபடம்
தலைநகரம்	சகலா/மதுரா
சமயம்	பௌத்தம் இந்து சமயம் சமணம்
அரசாங்கம்	முடியாட்சி
வரலாற்று சகாப்தம்	பண்டைய வரலாறு
• தொடக்கம்	கிமு 60
• முடிவு	கிபி 2ஆம் நூற்றாண்டு
முந்தையது பின்னையது [[இந்தோ-கிரேக்கர்கள்]] [[இந்தோ-சிதியர்]] [[குசானப் பேரரசு]]
தற்போதைய பகுதிகள்	இந்தியா  பாக்கித்தான்

வடக்கு சத்ரபதிகள் அல்லது மதுராவின் சத்திரபதிகள் (Northern Satraps , or Satraps of Mathura)^[1] இந்தோ=சிதியர்கள் வட இந்தியாவை ஆண்ட இந்தோ கிரேக்கர்களையும் மற்றும் மதுராவின் உள்ளூர் மன்னர்களையும் வீழ்த்தி, கிழக்கு பஞ்சாப் முதல் மதுரா வரை கிமு 60 முதல் கிபி 2-ஆம் நூற்றாண்டு வரை ஆண்ட வடக்கு சத்திரபதிகள் ஆவார். வடக்கு சத்திரபதிகள் சகலா மற்றும் மதுரா நகரங்களை தலைநகராகக் கொண்டு ஆண்டனர்.

மேற்கு இந்தியப் பகுதிகளை ஆண்ட மேற்கு சத்திரபதிகளும், வடக்கு சத்திரபதிகளும் சமகாலத்தவர்களே. வடக்கு சத்திரபதிகள் பௌத்தம், சமண மற்றும் இந்து சமயங்களையும் ஆதரித்ததுடன், பல நினைவுச் சின்னங்களை எழுப்பியும், தங்களது உருவம் பொறித்த நாணயங்களைய்ம் வெளியிட்டனர்.

பின்னர் மதுராவை தலைநகராகக் கொண்டு ஆண்ட குசானப் பேரரசர் வீம கட்பீசஸ் மற்றும் கனிஷ்கர் ஆட்சிக்காலத்தில், வடக்கு சத்திரபதிகள் வெல்லப்பட்டு, குசானப் பேரரசில் சத்திரபதிகள் எனும் மாகாண ஆளுநர்களாக பணிபுரிந்தனர். எனவே வரலாற்று ஆசிரியர்கள், வட இந்தியாவை ஆண்ட இந்தோ-சிதியர்களுக்கு வடக்கு சத்திரபதிகள் எனப்பெயரிட்டனர்.

வடக்கு சத்திரபதிகளின் மன்னர் நிறுவிய மணற்கல் மதுரா சிங்கத் தூண் மதுராவில் 1869ம் ஆண்டில் கண்டு பிடிக்கப்பட்டது. ^[4] இச்சிங்கத்தூணில் பிராகிருதத்தின் கரோஷ்டி எழுத்துமுறையில் கல்வெட்டுக் குறிப்புகள் உள்ளது.^{[5] [6]}

இந்தோ சிதியர்களின் வடக்கு சத்திரபதி மன்னர் முகி என்பவரின் நினைவாக இச்சிங்கத் தூண் நிறுவப்பட்டதாகும். இச்சிங்கத் தூணில் இந்தோ சிதிய மன்னர்களின் வழித்தோன்றல்களின் பெயர்கள் குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது. ^[7]

இச்சிங்க தூணில் உள்ள கல்வெட்டுக் குறிப்புகள், மகாசம்ஹிகா புத்தப் பிரிவை எதிர்க்கும் சர்வாஸ்திவாத பௌத்தத்தை இந்தோ சிதிய மன்னர்கள் ஆதரித்தாக குறிப்பிடுகிறது. ^[8]தற்போது இச்சிங்கத் தூண் பிரித்தானிய அருங்காட்சியகத்தில் உள்ளது.

• 
  யட்சினிகளின் சிற்பம், காலம் கிமு 20^[9]
• 
  யட்சினிகளின் சிற்பம், காலம் கிமு 20
• 
  யட்சினிகளின் சிற்பம், காலம் கிமு 20
• 
  யட்சினிகளின் சிற்பம், காலம் கிமு 20

மோரா சிற்பங்கள் (கிபி 15)

பெரும் சத்திரபதி சோடசாவின் மோரா மோரா சிற்பங்கள் (கிபி 15), விருஷ்ணி குல நாயகர்களின் கோயில் கதவுகளைத் தாங்கும் வேலைப்பாடுகளுடன் கூடிய மரத் தூண்கள்^[10] இடது: விருஷ்ணி குல நாயகனின் உடற்பகுதி சிற்பம், கிபி:15^{[11][12][13][14]} வலது: விருஷ்ணி குல நாயகர்களின் கோயில் கதவுகளைத் தாங்கும் வேலைப்பாடுகளுடன் கூடிய மரத் தூண்கள்^[15]

• 
  சமணர்களின் முதல் தீர்த்தங்கரர் ரிசபதேவர் சிற்பம், கிபி முதல் நூற்றாண்டு
• 
  சமணத்தின் 7வது தீர்த்தங்கரர் சுபர்சுவநாதர் மற்றும் மூவர், கிபி முதல் நூற்றாண்டுச் சிற்பம்
• 
  ஆட்டுத் தலை கொண்ட சமண தேவதை சிற்பம், கிபி முதல் நூற்றாண்டு

மன்னர் சோடசாவின் கங்காளி திலா கற்பலகை சிற்பம்

மன்னர் சோடசாவின் கங்காளி சமண அமோகினி திலா கற்பலகை, கிபி 15^[15]

பிராமி எழுத்துமுறை கல்வெட்டு கற்பலகை சிற்பம்:

மகாசத்திரபதி சோடசா"

மகாசத்திரபதி சோடசா காலத்தில் (கிபி:15) கங்காளி சமண அமோகினி திலா கற்பலகை மற்றும் சமண சமய சிற்பங்கள் மற்றும் சிற்பத்தூண்கள் மதுராவின் சமணக் கோயில்களிலிருந்து கண்டுபிடிக்கப்பட்டது.^{[16] [17]}

• 
  அருகதர் பார்சுவநாதர் சிற்பம், கிபி 15.^[18][19]
• 
  சமணச் சிற்ப பலகை, கிபி 25-50 ^[20][21]
• 
  சமண தூபி, கிபி முதல் நூற்றாண்டு, மதுரா.^[22]
• 
  சமணத்தின் அர்த்தபாலகா பிரிவு துறவிகளின் சிற்பப் பலகை, கிபி முதல் நூற்றாண்டு^[23]
• 
  வேலைப்பாடுகள் கொண்ட சமண சிற்பப் பலகை, மதுரா, கிபி 15 ^[24]
• 
  பாரசீக கட்டிட கலைநயத்தில் போதிகைகள், கிபி 15 - 50, மதுரா^[25][26][27]
• 
  அருகதர் பார்சுவநாதர் சிற்பம், கிபி 15^[28][19]
• 
  சமணத் தூபி, கிபி 75-100

• 
  வாசுதேவருக்கு அர்பணிக்கப்பட்ட கோயிலின் கல் நிலைக்கதவின் கல்வெட்டுகள், மதுரா, கிபி 15^[15]
• 
  மோரா கிணறு கல்வெட்டுகள், மதுரா, கிபி 15^[15]
• 
  பௌத்த சிற்பங்கள்^[29] 25-50 CE.^[30]

இந்தோ சிதியர்களான மேற்கு சத்திரபதி மன்னர்கள் (கிமு முதலாம் நூற்றாண்டின் முடிவிலும், கிபி முதலாம் நூற்றாண்டிலும், வட இந்தியாவில் வனப்பெழுத்தில் பிராமி எழுத்துகள் கல்வெட்டுகளில் எழுதும் வழக்கம் கொண்டிருந்தனர். ^[31]

சாஞ்சி மற்றும் பர்குட் போன்ற இடங்களில் காணப்படாத கௌதம புத்தரின் முதல் சிற்பத்தை, மேற்கு சத்திரபதிகள் கிபி 15-இல் மதுராவில் வடித்தனர்.

ராஜகிரகம் அருகே இந்திரசீல குகையில் இந்திரன், கௌதம புத்தரை வணங்கும் சிற்பங்களையும், போதி மரத்தடி புத்தரின் பல சிற்பங்களையும் வடக்கு சத்திரபதி மன்னர்கள் கிபி 50 - 100 காலத்தில் நிறுவினர்.^[16]

வடக்கு சத்திரபதிகளின் ஆட்சியின் துவக்கத்தில் மதுராவில் விருஷ்ணி குலத் தலைவர்களின் சிற்பங்கள், யட்சர்கள் மற்றும் யட்சினிகளின் சிற்பங்களை வடிக்கப்பட்டது.^[36] வேத கால கடவுளர்களான இந்திரன், பிரம்மா, சூரியன், மித்திரன் போன்றவர்கள், கௌதம புத்தருடன் தொடர்புருத்தி இந்திரசீல குகையில் சிற்பம் வடிக்கப்பட்டுள்ளது^[36] T

துவக்க கால அதிகாரப்பூர்வ கபர்தின் சிலை

பெண் சத்திரபதி நம்பதா பெயரில் நிறுவப்பட்ட கட்ரா கௌதம புத்தரின் உடைந்த சிலை ( Naṃdaye Kshatrapa).^[37][38][39]

மேற்கு சத்திரபதிகளின் கல்வெட்டுகளுடன் கூடிய கட்ரா போதிசத்துவர் சிலை ^[37]

ஆட்சியாளர்	படிமம்	பட்டப் பெயர்	ஆட்சிக் காலம்	குறிப்புகள்
ஹகமசா		சத்திரபதி	கிமு முதல் நூற்றான்டு	[40]
ஹகானா		சத்திரபதி	கிமு முதல் நூற்றான்டு
ரஜூலா		கிரேக்க சத்திரபதி	கிமு முதல் நூற்றான்டு
பாதயாசா		சத்திரபதி	கிபி முதல் நூற்றாண்டு	ரஜுலாவின் வாரிசு
சோடசா		சத்திரபதி	கிபி முதல் நூற்றாண்டு	ரஜுலாவின் வாரிசு
காரபல்லானா		கிரேக்க சத்திரபதி	கிபி 130	குசானப் பேரரசர் கனிஷ்கரின் மாகாண சத்திரபதி
வனஸ்பரா		சத்திரபதி	கிபி 130	குசானப் பேரரசர் கனிஷ்கரின் மாகாண சத்திரபதி

• மேற்கு சத்ரபதிகள்

• 
  சத்திரபதி ஹகமசாவின் நாணயம், கிமு முதல் நூற்றாண்டு
• 
  ஹகானா மற்றும் ஹகமசாவின் உருவங்கள் பொறித்த நாணயம், கிமு முதல் நூற்றாண்டு
• 
  மன்னர் ரஜுலாவின் நாணயம், கிபி 10
• 
  மன்னர் பத்ராயசாவின் நாணயம், கிபி முதல் நூற்றாண்டின் துவக்கம்
• 
  மன்னர் சோடசாவின் நாணயம், கிபி முதல் நூற்றாண்டின் துவக்கம்