Барыс Гадуноў (трагедыя)

Барыс Гадуноў
Борисъ Годуновъ
Ілюстрацыя Б. Зварыкіна, 1925 год
Жанр	трагедыя
Аўтар	Аляксандр Сяргеевіч Пушкін
Мова арыгінала	руская
Дата напісання	1825
Дата першай публікацыі	1831
Персанажы	Grigory Otrepyev[d] і Барыс Фёдаравіч Гадуноў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Бары́с Гадуно́ў» (руск.: «Драматическая повесть, Комедия o настоящей беде Московскому государству, o царе Борисе и о Гришке Отрепьеве») — гістарычная драма Аляксандра Сяргеевіча Пушкіна.

«Барыс Гадуноў» быў напісаны пад уплывам чытання «Истории государства Российского» і прысвечаны перыяду царавання Барыса Гадунова з 1598 па 1605 год і ўварванню Ілжэдзмітрыя I. На сустрэчы з імператарам Мікалаем I (якая паклала канец ссылцы) Пушкін чытаў яму ўрыўкі з «Барыса Гадунова».

Драма напісана ў перайманне гістарычных хронік Шэкспіра — пераважна белым вершам з некалькімі празаічнымі сцэнамі. Паслужыла пратэкстам шэрагу твораў не толькі рускай літаратуры, але і еўрапейскай.

Цалкам п'еса была ўпершыню апублікавана (з цэнзурнымі скарачэннямі) ў канцы снежня 1830 года з датай выдання 1831 год, але пастаўлена на сцэне толькі ў 1866 годзе. Прычына таму — меркаваная несцэнічнасць твора. Але галоўнае — да 1866 года трагедыя была забаронена для прадстаўлення на сцэне. З цэнзурнымі выняткамі і скарачэннямі была пастаўлена ўпершыню 17 верасня 1870 года на сцэне Марыінскага тэатра артыстамі Александрынскага тэатра^[1].

Трагедыя азнамянавала поўны адыход Пушкіна ад рамантызму з яго героікай да рэалістычнага ўвасаблення вобразаў персанажаў. Тым не менш, у лісце да П. А. Вяземскага ад 13 ліпеня 1825 года з Міхайлаўскага ў Царскае Сяло Пушкін называе свой твор «романтической трагедией», як мяркуе І. Семянко, «прежде всего за свободу изобретения, решительное ниспровержение канонов классической драматургии»^[2].

• Беларускі пераклад Пятра Глебкі (у тым ліку скан выдання 1937 года)