Бахчысарайскі фантан

Бахчысарайскі фантан
Бахчысарайскі фантан
	Бахчисарайскій фонтанъ
	; Тытульны аркуш першага выдання паэмы, 1824 год
Жанр	паэма
Аўтар	Аляксандр Сяргеевіч Пушкін
Мова арыгінала	руская
Дата напісання	1821–1823
Дата першай публікацыі	1824
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Бахчысарайскі фантан» — другая паўднёвая байранічная паэма Аляксандра Сяргеевіча Пушкіна, напісаная ім у 1821—1823 гадах (час паўднёвай ссылкі) пад уплывам ад наведвання Бахчысарайскага палаца крымскіх ханаў.

Гісторыя стварэння

Пушкін з сям'ёй генерала Раеўскага наведаў Ханскі палац у Бахчысараі 7 верасня 1820 года. У яго лісце да Дэльвіга ёсць наступнае апісанне^[1]:

У Бахчысарай прыехаў я хворы. Я раней чуў пра дзіўны помнік закаханага хана. К** паэтычна апісвала мне яго, называючы la fontaine des larmes. Увайшоўшы ў палац, убачыў я сапсаваны фантан; з іржавай жалезнай трубкі па кроплях падала вада. Я абышоў палац з вялікім смуткам ад нядбаласці, у якой ён марнее, і ад паўеўрапейскіх пераробак некаторых пакояў. NN амаль гвалтам павёў мяне па старых сходах у руіны гарэма і на ханскія могілкі.

Арыгінальны тэкст (руск.)

В Бахчисарай приехал я больной. Я прежде слыхал о странном памятнике влюблённого хана. К ** поэтически описывала мне его, называя la fontaine des larmes. Вошед во дворец, увидел я испорченный фонтан; из заржавой железной трубки по каплям падала вода. Я обошёл дворец с большой досадою на небрежение, в котором он истлевает, и на полуевропейские переделки некоторых комнат. NN почти насильно повёл меня по ветхой лестнице в развалины гарема и на ханское кладбище.

Паэма была пачата ўвесну 1821 года. У лісце брату Пушкін пісаў пра непажаданасць публікацыі паэмы з той прычыны, што «многія месцы адносяцца да адной жанчыны, у якую я быў вельмі доўга і вельмі па-дурному закаханы». Асоба гэтай дамы цягам доўгага часу застаецца адным з нявырашаных пытанняў пушкіністыкі (т. зв. утоенае каханне Пушкіна)^[2].

Беларускі пераклад

Паэма перакладзена на беларускую мову Міколам Хведаровічам (1937).

Крыніцы

↑ Пушкин, А. Отрывок из письма к Д. (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2012. Праверана 14 красавіка 2009.
↑ Гроссман, Л. П.. У истоков «Бахчисарайского фонтана» (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 3 снежня 2012. Праверана 21 лістапада 2012. // Пушкин: Исследования и материалы / АН СССР. Ин-т рус. лит. (Пушкин. Дом). — М.; Л.: Изд-во АН СССР, 1960. — Т. 3. — С. 49—100.