တိုင်းဒေသကြီးဝန်ကြီးချုပ် နှင့် ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့တို့တွင် အမြင့်ဆုံး ဝန်ထမ်း ဖြစ်သည်။ အခြေခံဥပဒေ အခန်း (၅)၊ ပုဒ်မ (၂၄၇) အရ တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်သည် သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ်၏ အုပ်ချုပ်ရေး အကြီးအမှူးဖြစ်သည်။[၁]
ဝန်ကြီးချုပ်တစ်ဦး၏ ရာထူးသက်တမ်းမှာ ပုံမှန်အရ နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ သက်တမ်းအလိုက် (၅)နှစ်ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်နေရာတွင် လစ်လပ်သွားပြီး နောက်ထပ်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်သူ၏ သက်တမ်းမှာ နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ လက်ကျန်သက်တမ်းအတိုင်းသာဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်သည် ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းပြီး ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး လွှတ်တော်များမှ အတည်ပြုသည့် ဥပဒေများကို လက်မှတ်ထိုး ထုတ်ပြန်သည်။[၁]
သမိုင်းကြောင်း
၁၉၈၈ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် တိုင်းနှင့် ပြည်နယ်များအား တိုင်း (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီများမှ အုပ်ချုပ်သည်။ ထိုကောင်စီများ၏ အကြီးအမှူးများမှာ ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌဖြစ်ကာ သက်ဆိုင်ရာ တပ်မတော်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်များမှ တိုင်းမှူးများနှင့် တပ်မတော်မှ အရာရှိများက ဆောင်ရွက်ကြသည်။ ၂၀၀၈အခြေခံဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းပြီးနောက် တိုင်း (၇)တိုင်းကို တိုင်းဒေသကြီးဟု ပြောင်းလဲခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၂၀၁၁ခုနှစ် မတ်လ (၃၀)ရက်နေ့တွင် တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။[၂] ၂၀၁၁ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် လွှတ်တော်များ ခေါ်ယူကာ တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်များကို ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်း၍ ဝန်ကြီးချုပ်များက အကြီးအမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။
၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁)ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်မှ အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ (၁၄)ဖွဲ့အား တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီများအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်များ၏ နေရာတွင် ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌများဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်။[၃] သို့သော် ၂၀၂၁ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၁)ရက်နေ့တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့်အတူ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့များကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းကာ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးများကိုပါ ပြန်လည်ခန့်အပ်ခဲ့သည်။[၄]
ခန့်အပ်ခြင်း
ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးအတွက် အသက် ၃၅ နှစ်အထက် ရှိရမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံရမည် ဖြစ်သည်။[၁]အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ (၁၂၁) ပါ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ရွေးကောက်ခံပိုင်ခွင့် မရှိစေသည့် အချက်များဖြင့် ငြိစွန်းခြင်း မရှိသူဖြစ်ရမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်သမ္မတသည် တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအနက် သင့်လျော်သူများကို ရွေးချယ်ကာ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ်လွှတ်တော်သို့ သဘောတူညီချက် တောင်းခံရမည်ဖြစ်သည်။ လွှတ်တော်များသည် သတ်မှတ်ထားသော အရည်အချင်း မပြည့်စုံကြောင်း အထောက်အထား ခိုင်လုံစွာ မပြနိုင်ပါက နိုင်ငံတော်သမ္မတမှတင်သွင်းသောသူအား ငြင်းပယ်ခြင်း မပြုရပေ။ အထောက်အထားခိုင်လုံခဲ့ပါက နိုင်ငံတော်သမ္မတမှ အမည်စာရင်းအသစ်ကို တင်သွင်းရမည်ဖြစ်သည်။
အခွင့်အာဏာ
အစိုးရအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းခြင်း
တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်သည် မိမိ၏ အစိုးရအဖွဲ့တွင် ပါဝင်မည့် ပုဂ္ဂိုလ်များကို သက်ဆိုင်ရာလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များမှဖြစ်စေ၊ ပြင်ပမှဖြစ်စေ ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် အမည်စာရင်းအား သက်ဆိုင်ရာလွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းရမည်။ ဝန်ကြီးချုပ်မှတင်သွင်းသော အမည်စာရင်းအား အရည်အချင်း မပြည့်စုံကြောင်း အထောက်အထား ခိုင်လုံစွာ မပြနိုင်ပါက လွှတ်တော်သည် ငြင်းပယ်ခြင်း မပြုရပေ။ ထို့နောက် သဘောတူညီချက် ရရှိလာသော အမည်စာရင်းအား နိုင်ငံတော်သမ္မတထံတင်သွင်းကာ ခန့်အပ်စေရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုဝန်ကြီးများ တာဝန်ယူမည့် ဝန်ကြီးဌာနများအား နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် ညှိနှိုင်းရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။
ဝန်ကြီးချုပ်သည် အမည်စာရင်းတင်သွင်းရာတွင် လုံခြုံရေးနှင့် နယ်စပ်ရေးရာ ဝန်ကြီး၊ မိမိ၏ဒေသတွင် တိုင်းရင်းသားမဲဆန္ဒနယ်များရှိလျှင် သက်ဆိုင်ရာတိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးများ၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသဦးစီးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌများကို မိမိကိုယ်တိုင်ရွေးချယ်နိုင်ခွင့်မရှိပေ။ ထိုဝန်ကြီးနေရာများအတွက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၊ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်၊ သက်ဆိုင်ရာ ဦးစီးအဖွဲ့များထံမှ အမည်စာရင်း ရယူပြီးမှသာ တင်သွင်းရမည်ဖြစ်သည်။
ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သော တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် ဥပဒေချုပ်နှင့် စာရင်းစစ်ချုပ်များအား ခန့်အပ်နိုင်ရန် သက်ဆိုင်ရာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များမှဖြစ်စေ၊ အခြေခံဥပဒေနှင့်ညီညွတ်သော ပြင်ပပုဂ္ဂိုလ်များကိုဖြစ်စေ အမည်စာရင်းတင်သွင်းရမည်။
အစိုးရအဖွဲ့ရုံး
တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့များသည် သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီး (သို့မဟုတ်) ပြည်နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာနများနှင့်အတူ ရုံးစိုက်လေ့ရှိသည်။ ထိုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးများတွင် ဝန်ကြီးချုပ်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများ တာဝန်ထမ်းဆောင်လေ့ရှိကြသည်။
လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ်များ
ဝန်ကြီးချုပ်များစာရင်း
အရောင်သင်္ကေတ (နိုင်ငံရေး ပါတီများအတွက်)
|
ပြင်ပ (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံရေးပါတီအနေဖြင့် ခန့်အပ်ထားခြင်းမဟုတ်
|
ကချင်ပြည်နယ်
ကယားပြည်နယ်
ကရင်ပြည်နယ်
ချင်းပြည်နယ်
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး
တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး
မွန်ပြည်နယ်
ရခိုင်ပြည်နယ်
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး
ရှမ်းပြည်နယ်
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး
ကိုးကား
|
---|
|
ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်များ | |
---|
တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်များ | |
---|
|
---|
|
အုပ်ချုပ်ရေး | In government | |
---|
ပြည်ပရောက် အစိုးရအဖွဲ့ | |
---|
|
---|
ဥပဒေပြုရေး | In government | |
---|
ပြည်ပရောက် အစိုးရအဖွဲ့ | |
---|
|
---|
တရားစီရင်ရေး | |
---|
ဝန်ကြီးဌာနများ | |
---|
အဖွဲ့အစည်းများ | |
---|
ကော်မရှင်များ | |
---|
ဥပဒေစိုးမိုးရေး | |
---|
|