Гета ў Опсе

Гета ў Опсе (чэрвень — верасень 1942) — яўрэйскае гета, месца прымусовага перасялення яўрэяў пасёлка Опса Браслаўскага раёна і бліжэйшых населеных пунктаў падчас Халакосту.

Месцейка Опса было захоплена нямецкімі войскамі ў ліпені 1941 года. Акупацыя доўжылася да 4 ліпеня 1944 года^[1].

У чэрвені 1942 года немцы, рэалізуючы нацысцкую праграму знішчэння яўрэяў, сагналі яўрэяў у гета^[2][3][4].

У красавіку 1942 года большасць яўрэяў з Опсы былі пераселены ў гета Браслава^[5].

Да 1 ліпеня 1942 года ў Опсаўскім гета заставалася ў жывых яшчэ 300 (235^[5]) чалавек^[6][2][7].

У пачатку верасня 1942 года, напярэдадні яўрэйскага Новага года Рош а-Шана, гітлераўцы наладзілі ў Браславе яшчэ адно гета, названае пасля «Опсаўскае», таму што туды перагналі апошніх жывых яўрэяў з Опсы і іншых блізкіх вёсак. 19 сакавіка 1943 года, напярэдадні свята Пурым, немцы акружылі гэтае гета, адвялі ўсіх вязняў да загадзя выкапаных расстрэльных равоў і забілі^{[8][9][5][10]}.

Брацкая магіла вязняў «Опсаўскага» гета Браслава знаходзіцца ля далёкай сцяны мемарыяла ахвярам Катастрофы ў Браславе^[8].

У 1983 годзе на магіле загінуўшых яўрэяў у Опсе быў насыпаны курган са скульптурнай кампазіцыяй^[3][11].

• Холокост на территории СССР. Энциклопедия / Гл. ред. И. А. Альтман. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: РОССПЭН, 2011. — 1143 с. — ISBN 978-5-8243-1463-2.
• К. В. Велічковіч, П. Р. Казлоўскi i iнш. (рэдкал.); К. С. Шыдлоўскi. (уклад.). «Памяць. Браслаўскi раён». Гісторыка-дакументальная хроніка гарадоў і раѐнаў Беларусі.. — Мн.: "Паліграфафармленне", 1998. — 710 с. — ISBN 985-6351-03-0.
• Свидетельствуют палачи. Уничтожение евреев на оккупированной территории Беларуси в 1941—1944 гг. / Составители В. И. Адамушко, И. П. Герасимова, В. Д. Селеменев. — 2-е издание. — Мн.: НАРБ, 2010. — 199 с. — ISBN 978-985-6372-67-7.
• Адамушко В. И., Бирюкова О. В., Крюк В. П., Кудрякова Г. А. Справочник о местах принудительного содержания гражданского населения на оккупированной территории Беларуси 1941—1944. — Мн.: Национальный архив Республики Беларусь, Государственный комитет по архивам и делопроизводству Республики Беларусь, 2001. — 158 с. — 2000 экз. — ISBN 985-6372-19-4.