Халакост у Жыткавіцкім раёне

За час акупацыі практычна ўсе яўрэі Жыткавіцкага раёна былі забітыя, а нешматлікія ацалелыя ў большасці ваявалі пасля ў партызанскіх атрадах[1][2].

Яўрэяў у раёне забівалі ў Тураве[3], Жыткавічах[4], вёсках Ленін[5], Верасніца[6][7], Дзякавічы[8], Пасталы[9], Людзяневічы (105 чалавек у жніўні 1941 года)[10][11], Старыя Мілевічы[12], Перароў[13][14], Запясочча, Старажоўцы[15][16] і іншых месцах.

У вёсцы Кажановічы ў студзені 1942 года немцы вывелі на ўскраіну вёскі 10 яўрэяў, загадалі выдзеўбці ў замерзлай зямлі яму і распрануцца. Затым на вачах у бацькоў забілі іх дзяцей, і толькі потым саміх дарослых[17].

Падчас карнай аперацыі нацыстаў «Прыпяцкія балоты» было забіта мноства яўрэяў, уключаючы 23 жніўня 1941 года ў вёсцы Чэрнічы, дзе частку яўрэяў расстралялі, а частку ўтапілі ў балоце[18].

У вёсцы Перароў у канцы жніўня (па іншых даных, у пачатку верасня) 1941 года паліцыі сабралі каля 30 яўрэяў-жанчын, 6 мужчын, старых і дзяцей, і пагналі пешшу ў Тураў. Каля вёскі Крэмнае мужчын расстралялі, а пакінутых 18 чалавек забілі побач з Тураўскай МТС[19]. У кастрычніку 1941 года немцы расстралялі яшчэ 15 яўрэяў ва ўрочышчы Пасека і 10 — на беразе Прыпяці каля Перарова[7].

Рэалізуючы нацысцкую праграму знішчэння яўрэяў, немцы стварылі на тэрыторыі раёна 4 гета:

  • Ленінскае (канец ліпеня 1941 — 14 жніўня 1942, каля 2000 загінулых),
  • Тураўскае (верасень 1941 — вясна 1942, больш за 500 забітых),
  • Жыткавіцкае (да лютага 1942[20], як мінімум 167 загінулых[20][21]),
  • Людзянівіцкае (да зімы 1941, 105 загінулых[22]).

У Жыткавіцкім раёне 7 чалавек былі ўдастоены ганаровага звання «Праведнік народаў свету» ад ізраільскага мемарыяльнага інстытута «Яд ва-Шэм» «у знак глыбокай удзячнасці за дапамогу, аказаную яўрэйскаму народу ў гады Другой сусветнай вайны»: Максімюк Наталля, Іванова (Максімюк) Наталля[23], Корбут (Вялічка) Марыя, Цуба Вера, Вялічка Павел[24], Верабей Дзяніс і Верабей Ева[25].

Помнік забітым яўрэям усталяваны ў Тураве[26] і шэсць — у Леніне[27][28][29].

Крыніцы

  1. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 361—362, 406, 459.
  2. «Евреи в Турове» 2008, с. 660.
  3. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 493—497.
  4. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 444—446.
  5. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 446—447.
  6. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 433.
  7. а б «Евреи в Турове» 2008, с. 639.
  8. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 440.
  9. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 443.
  10. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 468.
  11. Свидетельствуют палачи 2010, с. 160.
  12. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 475.
  13. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 486—487.
  14. Холокост на территории СССР 2011, с. 735.
  15. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 498—499.
  16. Холокост на территории СССР 2011, с. 950.
  17. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 425.
  18. А. Литвин. Убийцы Архівавана 4 сакавіка 2016., газета «Беларусь сегодня», 03.12.2003
  19. «Евреи в Турове» 2008, с. 642.
  20. а б Холокост на территории СССР 2011, с. 312.
  21. Свидетельствуют палачи 2010, с. 159.
  22. Холокост на территории СССР 2011, с. 557.
  23. Яд Вашем. История спасения. Максимюк Наталья и Иванова (Максимюк) Наталья. Архівавана 10 лютага 2022.
  24. Яд Вашем. История спасения. Корбут (Величко) Мария, Цуба Вера и Величко Павел. Архівавана 10 лютага 2022.
  25. Яд Вашем. История спасения. Воробей Денис и Ева. Архівавана 10 лютага 2022.
  26. «Евреи в Турове» 2008, с. 690-692.
  27. Л. Смиловицкий. Местечко Ленин в Белоруссии Архівавана 27 чэрвеня 2011.
  28. Ленин — артыкул з Расійскай яўрэйскай энцыклапедыі
  29. «Памяць. Жыткавіцкі раён» 1994, с. 452, 460.

Літаратура

  • В. Р. Феранц (уклад.). «Памяць. Жыткавіцкі раён». Гісторыка-дакументальная хроніка гарадоў і раѐнаў Беларусі.. — Мн.: «Ураджай», 1994. — 767 с. — ISBN 5-7860-0614-Х.
  • Л. Л. Смиловицкий. «Евреи в Турове: история местечка Мозырского Полесья.». — Иерусалим: «Tsur-Ot Press», 2008. — 848 с. — ISBN 978-965-555-352-9.
  • Холокост на территории СССР. Энциклопедия / Гл. ред. И. А. Альтман. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: РОССПЭН, 2011. — 1143 с. — ISBN 978-5-8243-1463-2.
  • Свидетельствуют палачи. Уничтожение евреев на оккупированной территории Беларуси в 1941—1944 гг. / Составители В. И. Адамушко, И. П. Герасимова, В. Д. Селеменев. — 2-е издание. — Мн.: НАРБ, 2010. — 199 с. — ISBN 978-985-6372-67-7.
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya